Friday 31 December 2021

හෝරාවේ තේමාව-7: ජවිපෙන් මිදී ජවිපෙ යා යුතු මග


හෝරාවේ තේමාව මේ වසරින් අවසන් කල යුතු බව මට සිතෙයි. 

පසුගිය සති කිහිපය තුල දුටු සිදුවීම්, ඊට දේශපාලකයා මෙන්ම ජනතාවද දක්වන ප්‍රතිචාර අප ඉතා විමසිල්ලෙන් විශ්ලේෂණය කල යුතුව ඇත. ලංකාවේ ඉදිරියට යන දේශපාලන පක්ෂයකට මේ ප්‍රතිචාර පෙන්වන යතාර්ථය තේරුම් නොගෙන ගිය හැකි දුර සීමිතය.

මහා බැංකු අධිපති හෙළිකිරීමට නොහැකි මූලාශ්‍රයකින් විදේශ වත්කම් වැඩි වුවා කියන විට ඒ පිළිබඳව ඔල්වරසන් දෙමින් පෝස්ට් පළකරන්නේ, දුරස්ථ සංවාදවලදී උජාරුවෙන් කතා කරන්නේ රටේ නුගත් ජනතාව නොවේ. ඒ බොහෝ දෙනෙක් උසස් යැයි සම්මත රැකියා කරන උදවියයි. රටක මහා බැංකු අධිපතිවරයෙකුට මෙවැනි ප්‍රකාශයක් කිරීමට කිසිඳු අයිතියක් නොමැති බව බහුතරයක් ජනතාව නොදන්නා බවක් මට හැඟේ. එය තනිකරම මාෆියා සංවිධානයක නායකයෙකුගේ ප්‍රතිචාරයකි. යුරෝපය, උතුරු ඇමරිකාව පසෙකින් තබන්න. දකුණු අප්‍රිකාවේ මේ සිද්ධිය වුවා නම් පසුදා මහා බැංකුවේ අධිපති සිරගෙදරය.

මේ මුදල් ලැබෙන්නේ රටේ නිෂ්පාදනයක් අලෙවි කිරීමෙන් නොවන බව ඉතා පැහැදිලිය. එක්කෝ එය ගිනි පොලියට ලැබෙන ණයකි. නැත්නම් රටේ සම්පතක් විකුණා ලැබෙන ධනයකි. නොඑසේ නම් එය ජාවාරම්කරුවකුගේ කළු මුදලකි. මේ කුමන ආකාරයෙන් වුවත් එය උදම් ඇනීමට කරුණක් නොවෙයි.

මීට අමතරව, කිරිපිටි, ඉන්ධන, ගෑස්, ඇතුළු අත්‍යවශ්‍ය බොහෝ ද්‍රව්‍ය වල මිළ අහස උසට වැඩි වන විට ඒවා සාධාරණීකරණය කරන්න මේ "උගත්" පිරිස් ගන්නා හාස්‍යජනක උත්සාහයන් ඇත්තටම උපදවන්නේ හාස්‍ය නොව සංවේගයකි. තව ටික දිනකින් බත් කෑම දියවැඩියාවට නුසුදුසු බව මේ උදවියම කියනු ඇත. 

බොහෝ දියුණු රටවල රාජ්‍ය නායකයන්ට කිසිවකුගෙන් ලබා ගත හැකි පෞද්ගලික පරිත්‍යාගයක් සඳහා සීමාවක් ඇත. බ්‍රිතාන්‍ය අගමැතිට නම් එය ස්ටර්ලින් පවුම් 140 කි. ලංකාව ඌන සංවර්ධිත රටක් බැවින් එහි මෙලෙස සීමාවක් ඇත්දැයි මම නොදනිමි. තිබුණත් ලංකාවේ දේශපාලකයාටවත් ඔවුන් පසු පස යන පිරිසටවත් එහි වගක් නැත. ඔවුන්ට මොන දේත් සාධාරණීකරණය කිරීමට හේතු ඇත. මේ තත්වය ඛේදජනකය.   

ඔව්, ඔබ දේශපාලනය කල යුත්තේ මෙවන් පුද්ගලයන්ගෙන් ගහන පසුබිමකය. රාජපක්ෂවරුන් මේ හද ගැස්ම දශක දෙකක් පුරා මැනවින් වටහාගෙන ඇත. විපක්ෂ නායකවරයා ඔලමොට්ටල කතා කියන්නේ සහ අඳබාල ආකාරයෙන් හැසිරෙන්නේ ඔහුටත් රටේ ජනතාවගේ මන්ද මානසික පරිසරය ගැන යම් අවබෝධයක් ඇති නිසා යයි සිතමි. මේ අතින් මම රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතාට ගරු කරමි. ඔහු කෙදිනකවත් මේ ජනතාවගේ අබුද්ධික ස්වරුපයෙන් අනිසි ඵල නෙලාගන්න ගියේ නැත. ඒ සඳහා ඔහුට හැකියාවක්ද නැත.

ජවිපෙ තම ගැලවුම්කරුවා බවට ජනතාව තුල සංකල්පයක් බිහිවෙමින් පවතිනුයේ මෙවන් වාතාවරණයකදීය. ජනහදට ආමන්ත්‍රණය කිරීමේදී ජවිපෙ සහ රනිල් වික්‍රමසිංහ අතර වැඩි වෙනසක් මම නොදකිමි. ඔවුන් ප්‍රතිපත්තිමය වශයෙන් දෙපැත්තක සිටියත්, ඉහත මා සඳහන් කල බහුතර ලාංකිකගේ මානසිකත්වය වටහා ගැනීමේ හැකියාව අතින් ඔවුන් දෙපසම එකම ආකාරයේ දුර්වලකම් පෙන්වා ඇත. 

වසර දහස් ගණනක් හුරු වූ රාජත්වයෙන් තැලුම් කෑමේ ලාංකික මානසිකත්වය සුද්දාටවත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයටවත් යටපත් කිරීමට හැකිවී නැත. එය ඔවුන් තුල ජානගතව පවතී. වෛද්‍ය, ඉංජිනේරු, විධායක, ආචාර්ය, මහාචාර්ය ආදී පදවි තානාන්තර වලින්වත් මේ මානසිකත්වය දුරු කල නොහැකි බව සමාජ ජාලා තුලින් පවා දැක ගත හැක. 

"සමාජවාදියා" පිළිබඳව බහුතරයක් ලාංකික ජනතාව තුල ඇත්තේ පැහැදීමක් නොවේ. එය සාධාරණ-අසාධාරණ කරුණු රාශියක් මත පදනම් වේ. බොහෝ සමාජවාදී ව්‍යුහයන් කඩාගෙන වැටීම තුලද මේ අපැහැදීම සාධාරණීකරණය විය. ලංකාවේ සරසවි පද්ධතිය තුල සිප් හැදෑරු බහුතරයකටද ඇත්තේ සමාජවාදියා, විශේෂයෙන්ම ජේවීපීකාරය, පිළිබඳව ප්‍රසන්න හැඟීමක් නොවේ. මේ පිළිබඳව ජවිපෙ පුළුල්ව සිතා, තම රාමුව වෙනස් කරගත යුතුය. ඔවුන් මේ සම්බන්ධයෙන් දැනටත් යම් යම් පියවර ගෙන ඇති බව පෙනෙයි. එහෙත් ඒවා තව දුරටත් පුළුල් කල යුතුව ඇත.

සමාජයේ අති බහුතරයකට ආර්ථික-විදේශ-දේශපාලන ප්‍රතිපත්ති පිළිබඳව දැනගැනීමට අවශ්‍යතාවයක් නැත. දේශපාලන මාර්ග සිතියම් හෝ මාර්ගෝපදේශ පිළිබඳව අසාවත් නැත. ඒ ගැන දැනගැනීමට වුවමනාවක්ද නැත.  ඔවුන් බොහෝ විට කරන්නේ දැන-උගත් අය ලෙස ඔවුන් විසින්ම ලේබල් ගත කල අතලොස්සක් කියන දේ පිළිගැනීමයි. මේ තත්වය වෙනස් කිරීමට දශක කිහිපයක් ගතවනු ඇත. එබැවින් හැකි සෑම අයුරකින්ම මෙම අතලොස්ස "බුද්ධිමත්" කිරීම ජවිපෙ සහ ඊට අනුගත කේඩරයේ මූලික කර්තව්‍යයක් විය යුතුය.

ඉහත සඳහන් කල අතලොස්සට ජවිපෙන් ඇසීමට බොහෝ දේ ඇත. ඒ අතර වියත්-අවියත් කරුණු කාරණා තිබිය හැක. නමුත් ඒ සැමටම ජවිපෙ විනිවිද පෙනෙන පිළිතුරු ලබා දිය යුතුය. 

"ජවිපෙ අතින් 88/89 කාලයදී සිදුවූ අපරාද පිළිබඳව ඔබේ මතය කුමක්ද?" ජවිපෙන් ජනතාව සදාතනිකව අසනා පැනය මෙයයි. මෑතකදී පැවති සාකච්චාවකදී ලාල් කාන්ත මහතා මීට දුන් පිළිතුර මම ඉහලින් අගය කරමි. 

අපි ඕනෑම දෙයක හොඳ-නරක විමසිය යුත්තේ එය සිදුවන රාමුවට සාපේක්ෂවය. යුද්ධයකදී සාමකාමී සිවිල් සමාජයක සිදු නොවිය යුතු බොහෝ දේ සිදුවේ. උදාහරණයක් ලෙස මනුෂ්‍ය ඝාතනයන්ට සහ විනාශ කිරීම්වලට පදක්කම්, ඇගයීම් සමග උසස්වීම් ලැබේ. මේ අනුව සිවිල් යුධ සමයකදී අප ඒ රාමුව තුල සිට එහි හොඳ නරක සෙවිය යුතුය. එම රාමුවෙන් පිටත වූ සමාජ-කාල අවකාශයකදී අදහස් දක්වන විට සිදු නොවිය යුතුදේ සිදුවූ බවත් එය අනාගතයේ නැවත සිදු නොවිය යුතු බවත් පිළිගෙන ප්‍රසිද්ධියේ ප්‍රකශ කල යුතුය. ලාල් කාන්තා මහතා සිදුකලේ එයයි. එතුලින් එබඳු සිදුවීම් නැවත නොවන්නට ජවිපෙ වගබලාගන්නා බවට මහජනතාව තුල විශ්වාසයක් ගොඩ නැගේ.  නෙල්සන් මැන්ඩෙලා පවා යම් කාලයකදී අද සමාජයේ මිනුම් දඬු වලින් ඉතා දරුණු ඝනයේ වූ අපරාද සිදුකර ඇත. මේ අදහස මීට පෙරද ජවිපෙ නායකයන් යම් යම් ආකාරයෙන් පලකලත් මෙතරම් පැහැදිලිව සහ ඍජුව එය පැවසූ අවස්ථාවක් මා අසා නැත. 

ජවිපෙට රාජ්‍යතාන්ත්‍රික මට්ටමින් කටයුතු කිරීමට හෝ ආර්ථික මාර්ග සිතියම් සකස්කර ක්‍රියාත්මක කිරීමට තරම් හැකියාව ඇති නායකත්වයක් නැති බවට ඇතැමුන් තර්ක කරයි. මෙය හරයක් නොමැති හිස් කතාවක් බව මගේ හැඟීමයි. රටක මූලික අංශ පිළිබඳව ප්‍රතිපත්ති නිර්මාණය කිරීම හෝ ක්‍රියාත්මක කරවීම සඳහා පක්ෂ නායකයන්ට දැනුමක් තිබිය යුතුයයි මම නොසිතමි. ඔවුන්ට හැකියාව තිබිය යුත්තේ යමක් කල හැකි නියම පුද්ගලයන් නිවැරදිව හඳුනාගැනීමටයි. දැනට පවතින රජයේ නායකයන්ට නැත්තේද එම හැකියාවයි. මේ වන විටත් ජවිපෙ වටා මේ දැනුම, බුද්ධිය සහ හැකියාව ඇති පුද්ගලයන් ගණනාවක් එකතුවෙමින් සිටින බව පෙනෙයි. රාජ්‍ය පාලනය බාරගන්නා කණ්ඩායමට යම් යම් ක්‍ෂේත්‍රයන්හි බුද්ධිමය හිදැස් ඇත්නම් සහ ඒවා පිරවීමට වුවමනාවක් ඇත්නම්, ඒ සඳහා දායකත්වය ලබාදීම පුරවැසියාගේ යුතුකමකි. 

කෙසේ නමුත් ජවිපෙ සාමාන්‍ය ජනතාවට පත්‍ය වූ පැහැදිලි වැඩ පිළිවෙලක් ජනගත කල යුතුව ඇත. ඒ උදෙසා නැගෙන ගැටළු වාද-විවාද වලට ඍජුව පිළිතුරු දීමද ඔවුන්ගේ යුතුකම වී ඇත. උදාහරණයක් ලෙස 'පෞද්ගලික සරසවි පිළිබඳව ජවිපෙ මතය කුමක්ද?" යන්න මට සැමදා පවතින ගැටළුවකි. 

මේ සියළු කරුණු සම්පිණ්ඩනය කළහොත් මට කෙටියෙන් කිව හැක්කේ "ජවිපෙ, ජවිපෙන් මිදී ඉදිරියට යා යුතු බවයි". මා සිතන ආකාරයට ඉදිරියට යා යුත්තේ ජවිපෙ නොව ජාතික ජන බලවේගයයි. බොහෝ දෙනෙකුට එය තවමත් පෙනෙන්නේ ජවිපෙ කැටයමට උඩින් ගැසූ ස්ටිකරයක් ලෙස පමණි.  කොයි මොහොතේ හෝ ස්ටිකරය ගැලවී යාමට ඉඩ ඇතැයි මට වුවද සිතෙන වාර ඇත. මේ නිසා එය මහජනතාවට දැනෙන තරමට ජවිපෙන් ඈත් කල යුතුය. එවිට ජාජබ යනු බොහෝ දෙනෙකුට පාද නොපිලිස්සී ගොඩ විය හැකි වේදිකාවක් වනු ඇත. 


Saturday 25 December 2021

සාගතයට පෙර


2020 වසරේ මුල් භාගයේදී දැනුම් තේරුම් ඇති කිහිප දෙනෙකුම එය පැමිණෙන බවට අනාවැකි පළකලෝය. එහෙත් මෙතරම් කලින් එය පැමිණෙතැයි ඔවුන්වත් සිතන්නට නැත. ආණ්ඩුවේ අනුවණ, අයහපත් තීරණ සාගතයේ අතික්‍රමණය ත්වරණය කළේය. දැන් ඒ ගැන හේතු සෙවීමෙන් ඵලක් නැත. 

ඈත අතීතයේ සිටම ලොව නන් දේශයන්හි සාගත ඇතිවිය. දේශගුණය සහ ස්වභාවික ආන්තික සංසිද්ධි, රටේ පාලකයන්ගේ වැරදි, ආක්‍රමණිකයන්ගේ බලපෑම ආදී හේතු කිහිපයක් සාගතයකට මග පාදයි. මෑත අතීතයේදී සහ වර්තමානයේදී සාගතයට ගොදුරු වූ ප්‍රදේශ ලෙස හයිටි, යේමන්, DRC, සිරියාව, ඇෆ්ඝනිස්ථානය, වැනිසියුලාව, දකුණු සුඩානය, බුර්කිනා ෆාසෝ, මාලි, නිජර්, නයිජීරියාව ආදී රටවල් හෝ එම රටවල යම් යම් ප්‍රදේශ හඳුන්වා දිය හැකිය. 

සාගතයකට මුහුණ දෙන්නේ කෙසේද?

එක්සත් ජාතීන්ගේ ලෝක ආහාර වැඩසටහනේ විධායක අධ්‍යක්ෂක David Beasley මහතා මේ පිළිබඳව මෙසේ අදහස් දක්වයි.

"සාගතයක අයහපත් ඵල අවම කරගැනීමේ මූලිකම පියවර තම දේශයට සාගතයක් පැමිණෙන බව කල් තියා පිළිගැනීමයි. බොහෝ රාජ්‍ය නායකයන් මේ බව පිළිගන්නා විට පමා වැඩිය. එවිට අපට වුවත් කල හැක්කේ මිනිසුන් සාගින්නෙන් මියයාම අවම කරගත හැකි ක්‍රම පිළිබඳව අවධානය යොමු කිරීම පමණකි". 

පාලකයෝ නොයෙකුත් හේතුන් නිසා ළඟ පැමිණෙන සාගතය ජනතාවගෙන් පමණක් නොව සෙසු ලෝකයෙන්ද ආවරණය කරගැනීමට උපරිම උත්සහයක් දරති. එය ලංකාවට පමණක් සුවිශේෂී වූ කාරණයක් නොවේ. ඒ ඔවුන්ගේ ගෞරවයට හානි වේ යයි යන බිය නිසා විය හැක. එහෙත් ඒ වෙනුවෙන් වන්දි ගෙවීමට සිදුවන්නේ අහිංසක ජනතාවටයි. විපක්ෂ පවා මේ තත්වය යම් තාක් දුරකට සඟවන්න උත්සහ කරන්නේ තමන් බලයට පැමිණියත් කිසිවක් කල හැකිදැයි ජනතාවට සැකයක් මතුවන නිසාය. 

ලංකාව සාගතයක එළිපත්තේය. පාලකයා එය පිළිගත්තත් නැතත් ජනතාව එයට සුදානම් විය යුතුය. සාගතය මග හැරුනොත් එය බෝනස් එකකි. මේ නිසා පෙර සූදානම සෑම අතින්ම යහපත්ය.

පසුගිය සති තුනක පමණ කාලයේදී මම සියළුම වැඩ මධ්‍යයේ මේ පිළිබඳව ලොව විවිධ රටවල ආහාර වැඩසටහන් හා සම්බන්ධ මගේ මිතුරන් සමග අදහස් හුවමාරු කරගතිමි. මේ කිසිවෙක් ලාංකිකයන් නොවේ. මේ නිසා මට පාර්ශ්වික නොවූ අදහස් ලබාගත හැකිවිය.

ඔවුන් සියළු දෙනාම පාහේ මගේ මූලික අදහසට විරුද්ධවිය. 

"රටක පාලකයන් සාගතයට පෙර-සුදානම් වීමට ලැහැස්ති නැත්නම් ජනතාව මොනවා කලත් සාගතයෙන් විශාල පිරිසක් මිය යාම හෝ බරපතල මන්දපෝෂණ තත්වයකට පත්වීම වලක්වන්න බැහැ. හයිටිය මීට හොඳම උදාහරණයක්. දීර්ඝ කාලයක් අරාජික තත්වයක සිටි කුඩා සමුහයකට පමණයි මෙහිදී පැවැත්මක් ඇත්තේ. උදාහරණ ලෙස ඇෆ්ඝනිස්ථානයේ කදුකර ජනයා සහ නයිජීරියාවේ සමහර ගෝත්‍ර පෙන්වා දිය හැකියි".

එසේ නම් අප සාගතයට පෙර-සුදානම් වන ලෙස රජයට බල කළ යුතුව ඇත. 

සාගතයට මුහුණ දීමේ පෙර සුදානම පිළිබඳව මා වටහා ගත් කරුණු මෙසේ සාරාංශ කරමි.

රජයක් ගත යුතු පියවර 

රටේ ආහාර තත්වය පිළිබඳව ප්‍රමාණික තක්සේරුවක් කිරීම: 

පසුගිය රජයන් මෙන්ම මේ රජයද වරදවා ගත් මූලික කාරණයක් වන්නේ පවතිනා තත්වය පිළිබඳව නිවැරදි වැටහීමක් නොමැතිව කටයුතු කරන්න යාමයි. හම්බන්තොට වරාය සෑදීමේ සිටම ඔවුහු මෙය පටලවා ගත්හ. ආසන්නතම සිද්ධිය පොහොර ගැටළුවයි.

ඉදිරි වසර හෝ දෙක සඳහා රට අවශ්‍ය ආහාර වර්ග සහ ප්‍රමාණයන්, ඒවා දේශීයව නිපදවීමට ඇති හැකියාව සහ නොහැකියාව, ආහාර ආනයනය කිරීමට ඇති හැකියාව සහ නොහැකියාව, අනපේක්ෂිත සංසිද්ධි (ගංවතුර, නියං, කෘමි වසංගත ආදී) ඇතිවීමට ඇති අවදානම ආදී කාරණා පිළිබඳව ප්‍රමාණික තක්සේරුවක් ඉතා ඉක්මනින් කිරීම අත්‍යවශ්‍ය පියවරකි. ඉන් පසු පියවර සියල්ලම මෙම තක්සේරුවෙහි ප්‍රතිඵල අනුව තීරණය වෙයි.

යතාර්ථය පිළිබඳව පැහැදිලි අවබෝධයක් ජනතාවට ලබා දීම:

ඉදිරියේදී ඇතිවන තත්වය පිළිබඳව ජනතාව තුල යථාවාදී වැටහීමක් ඇතිකර ඔවුන් පැමිණෙන තත්වයට සුදානම් කිරීම ඉතා වැදගත්ය. දිගින් දිගටම අසත්‍ය ප්‍රකාශ කරමින් ජනතාව මුලා කල රජයකට ගත හැකි අසීරුම පියවර මෙයයි. රජයට මෙය කිරීමට ඇති බරපතලම අපහසුව ඉන් පසු මහජන මුදල් නාස්ති කිරීමට ඔවුන්ට ඇතිවන බාධකයයි. මෙහිදී තනි තනිව රජයට සම්බන්ධ පුද්ගලයන් අතන මෙතන කියෙව්වාට වැඩක් නැත. රජයක් ලෙස ඔවුන් වගකීමකින්  යුතුව සාමුහික ප්‍රකාශනයක් මේ සම්බන්ධයෙන් කල යුතුය. 

දේශීයව සහ විදේශීයව නොමිළේ (හෝ අඩු මුදලකට) ලබා ගත හැකි සෑම විශේෂඥ සම්පත්දායකත්වයක් කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම:

රටේ පවතින සීමිත සම්පත් ප්‍රමාණයකි. ඒ මගින් සියළු පුරවැසියන් ජිවත්කල යුතුය. මේ නිසා ආහාර අර්බුදයට මුහුණ දීමේදී සම්පත් ප්‍රශස්තකරණය (resource optimization) මූලික තැනක් ගනියි. මේ සඳහා පුළුල් විෂය ක්‍ෂේත්‍රයක නිපුණත්වය ඇති විශේෂඥයන් රාශියකගේ සහභාගිත්වය අවශ්‍යවෙයි.

ඉක්මණින් අස්වැන්න ලබා දෙන, දේශීය පරිසරයට සරිලන, එමෙන්ම ඒකක වර්ගඵලයකින් (උදා. එක හෙක්ටෙයාරයකින්) වැඩි අස්වැන්නක් ලබාදෙන බෝග වලට යොමුවීම: 

වට්ටක්කා, පුහුල්, කැකිරි, බතල, සහ නොයෙකුත් දේශීය අල වර්ග, දෙමුහුන් කොස්, දෙල් ආදී බෝග මීට උදාහරණ වෙයි. මීට අමතරව, විෂය පිළිබඳව දැනුම ඇති කෙනෙකුට මේ සඳහා ඉතා හොඳ උපදෙස් ලබා දිය හැක. 

දේශීයව ලබාගත හැකි ආහාර වලින් පමණක් යැපෙන කෘෂි-සත්ව වර්ග ඇති කිරීම:

ආනයනිත සත්ව ආහාර සඳහා විශාල විනිමයක් වැය වන අතර ඒ සඳහා  ඩොලර් ලබා දීම රජය විසින් සම්පුර්ණයෙන්ම අත්හිට වනු ඇත. 

මුඩුබිම්වල ඒවාට සුදුසු බෝග වගා කිරීම හෝ සත්ව ගොවිපලවල් ඇති කිරීම: 

වරක් කසඛස්ථානු කෘෂි විද්‍යාඥයෙක් මට පැවසුවේ මේ ලොව මුඩුබිම් කියා දෙයක් නොමැති බවයි. ඕනෑම බිමකට සරිලන බෝගයක් ඇත. එය නිවැරදිව තෝරාගත් විට මුඩුබිමක් තවදුරටත් මුඩුබිමක් නොවනු ඇත.

කෘෂි නිෂ්පාදන මිලදී ගැනීම සහ බෙදා හැරීම සම්පුර්ණයෙන්ම රජය අතට ගැනීම:

ගොවිබිමේ සිට මුළුතැන් ගෙට එන ගමනේදී ආහාරවලින් 40% අධික ප්‍රමාණයක් විනාශ වෙයි. මෙයට පෞද්ගලික අංශය අතින් සිදුවන නොසැලකිල්ල මෙන්ම හිතාමතා සිදුකරන නාස්ති කිරීම්ද බලපායි. මේ නිසා කෙටි කලකට හෝ ආහාර බෝග මිලදී ගැනීම සහ බෙදා හැරීම (සකස්කිරීමද ඇතුළුව) රාජ්‍ය ආරක්ෂක අංශ යටතට පත්කිරීම සුදුසුය. මේ සඳහා ප්‍රවාහන, ඇසුරුම්, සැකසුම් ආදී සේවා පෞද්ගලික අංශයෙන් රජයේ මැදිහත්වීම යටතේ ලබාගත හැක.

අස්වැන්න වැඩි කර ගත හැකි සියළුම ක්‍රමවේද වෙත අවධානය යොමු කිරීම:

රසායනික, කාබනික වගාවන්ට මෙන්ම ජාන තාක්ෂණය, හයිඩ්‍රෝෆොනික් ආදී සියළුම වගා සහ වාරි ක්‍රමවේද වලට යොමුවීම ඉතා වැදගත්ය. මෙහිදී පාරිසරික ගැටළුවලට වඩා ආහාර නිෂ්පාදනයට මුල් තැන දීමට සිදුවන බව සැලකිය යුතුය. 

ලෝක ආහාර වැඩසටහන සමග කල් ඇතුව සාකච්චා කිරීම:

සාගතයක් ඇතිවුවහොත් ගත යුතු ක්‍රියාමාර්ග සහ ලබාගත හැකි සහන පැකේජ පිළිබඳව කල් ඇතුවම එක්සත් ජාතීන්ගේ අදාළ සංවිධාන සමග සාකච්චා කර යම් එකඟත්වයකට පත්වීමෙන් බොහෝ ගැටළු යම්තාක් දුරකට සමනය කරගත හැක. 

රජය අවංක වීම:

ඉහත කරුණු කුමක් වුවත් රජයට ජනතාව වෙත වගකීමේ අවංක චේතනාවක් මේ අවස්ථාවේදීවත් නොමැති නම් එය ජනතාවගේ දුක්බර ඛේදවාචයක් වනු ඇත. 

ජනතාවගේ පසින් කල හැකි දේ 

සරළ, දේශීයව ලබා ගත හැකි ආහාරවලට හුරුවීම: උදා: තිරිඟු පිටි ආශ්‍රිත ආහාර වලින් සම්පුර්ණයෙන්ම වලකින්න. 

අවම ආහාරයෙන් සැනසීම: අප බොහෝ විට අවශ්‍ය පමණට වඩා වැඩි ආහාර වේලක් ලබාගනී. ආහාර වේල ප්‍රතිව්‍යුහගත කරන්න. 

ආහාර නාස්තිය සම්පුර්ණයෙන්ම නැවත්වීම: නිවසේ හෝ උත්සයයකදී අවශ්‍යම වන ආහාර පාන පමණක් සකස් කරගන්න.

මාංශමය ආහාර අවම කිරීම: මාංශ ආහාර කිලෝවක් සඳහා නිර්මාංශ ආහාර කිලෝ 10-20ත් අතර ප්‍රමාණයක් වැයවේ.

ඇති කුඩා ඉඩකඩක වුවත් හැකි සෑම බෝගයක්ම වගා කිරීම: පෝච්චියක මිරිස්, වම්බටු, බණ්ඩක්කා, තක්කාලි ආදිය එක ගහක් බැගින් හෝ වවාගන්න.

අසල්වැසි හුවමාරුව: ඔබ වවනා බෝග අසල්වැසියා සමග හුවමාරු කරගන්න. වෙනස් බෝග වැවීම සඳහා අසල්වැසියා සමග එකඟතාවයකට පැමිණෙන්න.

මාස ගණනකට ආහාර රැස් කරගැනීමෙන් වැලකීම: බොහෝ රටවල සාගතය ව්‍යසනයක් වන්නේ ඇති හැකි කිහිප දෙනෙක් විශාල ආහාර ප්‍රමාණයක් ගොඩගසා ගැනීමට යාමෙනි. ආහාර රැස්කිරීම වෙනුවට ආහාර වගා කරගැනීමට අවධානය යොමු කරන්න.

විකල්ප ආහාර වෙත අවධානය යොමුකිරිම: පරිප්පු වෙනුවට ගැට ලාවුළු හීනියට කපා සැකසීම, ගහල අල මාළුව වැනි වෙනදා කන්න අකමැතිවූ ආහාර වෙත අවධානය යොමු කරන්න.

ආහාර කල් තබා ගැනීමේ ක්‍රමවලට අවධානය යොමු කිරීම: වෙනදා විසි කරන ඉතිරිවන බත් ටික වේලා තබා ගන්න. මෙබඳු ක්‍රම රාශියක් ඔබට Youtube හරහා ඉගෙනගත හැක. 

සංත්‍රාසයට (panic) පත් නොවීම: ලංකාවේ ජනතාව සංත්‍රාස-මිලදීගැනීම (panic-buying) යම් වියරු ස්වාභයක් දක්වා ප්‍රදර්ශණය කරන බව බොහෝ අවස්ථාවල අප දැක ඇත. මෙමගින් සිදුවන්නේ සමාජය තව තවත් විපතට පත්වීමයි. අතේ ඇති සියළුම මුදල් එකවර වැය කර ආහාර මිලදී ගැනීමෙන් වලකින්න. 

ආත්මාර්ථකාමී නොවීම: සියල්ලෝම ජිවිතයට ආදරය කරති. මේ නිසා ජීවිතය පිලිබඳ අනතුරකදී මිනිසුන් නොමිනිසුන් බවට පත්වෙන අවස්ථා ඇත. එබැවින් සාගතයකදී ඔබේ ආහාර යම් පමණකට නැති බැරි අය සමග බෙදාගන්න. තමා පමණක් රැකෙන්නට ආහාර ගොඩගසාගෙන සිටීම බඩගින්නේ වියරු වූ මිනිසුන් වෙතින් මරණය ඉල්ලා පළකරන දැන්වීමක් විය හැක. 


 



Sunday 19 December 2021

ඒකයි ලාංකිකයා වෙනස් කියන්නේ


ගෑස් ලීක්වීම සහ අහිමි වූ ජීවිත, ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙකුට "අනේ අනිච්චං - වෙච්ච දෙයක්" ප්‍රවෘතියක් පමණක් බව කතා බහ කරන අයගේ හඬ තුලින් (tone) පිළිඹිබු වෙයි. දියුණු රටක නම් ගෑස් සමාගම් අයිතිකරුවන් සිපිරි ගෙදරය. අදාළ ඇමති තනතුරෙන් ඉල්ලා අස් වෙලාය. සමහර විට ආණ්ඩු පෙරලියක්ද විය හැක. 

එහෙත් ලංකාව වෙනස්ය. ආණ්ඩුව ගොළු, බිහිරි, අන්ධ අඳබාලයන් සේ කටයුතු කරයි. විපක්ෂයට සහ ආණ්ඩු විරෝධී "මධ්‍යස්ථ" මතධාරීන්ට  එය මයික් තැලීමට හොඳ මාතෘකාවක් පමණි.

මෙවන් බරපතල තත්වයක් සිදුවන විට ඊට එරෙහිව නීතියේ සරණ පැතීම ජනතාවගේ අයිතිවාසිකමකි. නොසැලකිලිමත්කම සහ ව්‍යාපාරික ලාබ වෙනුවෙන් ජිවිත බිලි දුන් වගකිව යුත්තන්ට දඬුවම් ලබා දී නැවතත් මෙබඳු තත්වයක් ඇතිවීමට ඉඩ නොතැබීම ජනතාවගේ යුතුකමකි. 

එහෙත් ලාංකික ජනතාවට ඒ ගැන වගේ වගක් නැත. තම යුතුකම් - අයිතිවාසිකම් නොදත් ඔවුහු .... ඔහේ ජීවත්වෙති.

ඉන්දියාවේ, බංගලාදේශයේ හෝ පකිස්ථානයේ ජනතාවද මෙලෙසමය. ඔවුන්ද බහුතරයක් බුද්ධිහීනයන්ය. නමුත් මේ රටවල් තුනේම මෙවන් අවස්ථාවක ජනතාව දැනුවත් කරමින් සාමුහිකව වරදට එරෙහිව නීතිය ඉදිරියට යාමට ඉදිරිපත් වන මානව හිතවාදී බුද්ධිමතුන් අඩුම ගණනේ දහදාහක්වත් රටේ ඇත. නමුත් ලංකාවට ඇත්තේ එබඳු එකම එක පුද්ගලයෙකි.

ඒකයි ලාංකිකයා වෙනස් කියන්නේ. 

- නාගානන්ද කොඩිතුවක්කු මහතා වෙනුවෙන් තැබූ සටහනකි. 

Friday 10 December 2021

හෝරාවේ තේමාව-6: රට බාර දිය යුත්තේ කාටද?


මේ penultimate හෝරාවේ තේමාවයි. තව එක ලිපියකින් මම මේ පෙළ අවසන් කරමි. 

ලිපියේ ශීර්ෂය අර්ථවත් පැනයක්දැයි මට දැන් සැක සහිතය. මෙය තව ටිකක් වෙනස් විදියකටද ඇසිය හැක.

"රට බාරගෙන කල හැක්කේ කාටද?"

මේ පැන දෙකටම දැන් මට ඇත්තේ මහා ඕලාරික පිළිතුරකි.

"අනේ මන්ද".

මීට වසර එකහමාරකට පමණ පෙර මට මේ පැන දෙකටම යම් නිශ්චිත පිළිතුරක් තිබුණි. එනම් ජනතා විමුක්ති පෙරමුණයි.

ඉන් පසු ගතවූ දහඅට මාසයේදී සිදු  වූ වෙනස කුමක්ද? 

ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ පිලිබඳව මගේ පැහැදීම දිනපතා වැඩි විය. දශක තුනක් පමණ මා ඉතා අප්‍රිය කල මේ පක්ෂය කෙමෙන් කමෙන් වඩාත් නම්‍යශීලී පුළුල් දැක්මක් සහිත මාවතකට අවතීර්ණ වන බව දකින්නට ලැබෙයි. ඔවුන් රැඩිකල් දේශපාලන පක්ෂයක සිට සවිමත් මුලික දේශපාලන ධාරාවක් (mainstream party) ලෙසට වර්ධනය වී ඇත. ඔවුන්ගේ දෘෂ්ඨිය රටේ මූලික ගැටළු කරා නාභිගත වීම පැහැදිලිවම පෙනෙන්න තිබේ.

එසේ නම්?

නමුත් ජවිපෙ පිබිදීමේ වේගයට වඩා අධි ත්වරණයකි රටේ ආර්ථිකය ගැඹුරු ආගාධයක් දෙසට ඇදී ගියේය. මේ වන විට ලංකාව පවතින බැරෑරුම් තත්වය බොහෝ දෙනෙකුට අවබෝධවී නැත. අවබෝධ වුවා කියා සිතන අයටත් එහි දිග පළල ගැඹුර ගැන නිසි වැටහීමක් නැතැයි මට සිතේ. මේ ලිපිය අද ලිවීමට හැකිවීම ගැන මම සතුටු වෙමි. මන්ද තව දෙමසකින් මෙය ලීවා නම් එවන විට ඔබට මේ ලිපි කියවීමට තරම් මානසික ස්ථායිතාවයක් නොතිබෙනු ඇත.

මට සැම්බියානු පාෂ්ටර් වරයෙකුගේ කියමනක් සිහියට නැගේ.

"අන්ධයෝ භාග්‍යවන්තයෝය. මක් නිසාද යත් ඔවුන් මරණය අභියසදීත් මරණයේ දූතයා නොදකින හෙයිනි"

ඔබ බොහෝ දෙනෙක් භාග්‍යවන්තයෝය.

ලංකාව එක් අවස්ථාවකදී ප්‍රත්‍යවර්ත (නැවතත් රිවස් කල හැකි) සීමාව පසු කළේය. මම ඒ දිනවල ඒ පිළිබඳව පෝස්ට් කිහිපයක්ම පළ කලෙමි. දැන් ගැසට් රිවස් කලාට රට රිවස් කරනු නොහැකිය. ජවිපෙ නොව ශක්‍රයාගේ පුත් වයිමා ආවත් එය කල නොහැක. රටේ ආර්ථිකයේ සැබෑ තත්වය දන්නා කිහිප දෙනා මේ දේ හොඳින් වටහාගෙන ඇත. 

ආණ්ඩු පක්ෂය එකම අවුල් ජාලයකි. පළපුරුද්දක් නැති පුද්ගලයෙක් ඉතා බාරදුර වගකීමකට පැරෂුට් කිරීමෙන් ඔහු උම්මත්තකයෙකු විය හැකි බව ජනාධිපතිවරයා පෙන්වා දී ඇත. 2010 වසරේ SF ජනාධිපති උනා නම් සිදුවන්නේද මෙයම බව මට දැන් වැටහෙයි. නමුත් වසර 11ට පසු අද ඔහු දැනුමෙන් තරමක් වියපත්ව ඇත. ආණ්ඩුවේ සිටින බහුතරයක් මෙලෝ බුද්ධියක් නැති අඳබාලයන් බව සිහි බුද්ධියෙන් බලන ඕනෑම අයෙකුට පෙනෙයි. තමන් රාජපක්ෂලා ඉදිරියේ කැපී පෙනීම සඳහා ඔලමොට්ටල කතා පවසමින් විගඩම් කරනවා හැරෙන්න ඔවුන්ට රටේ පවතින අනතුර පිළිබඳව කිසිම වැටහීමක් නැත. එහි සිටින සුසිල්, දිනේෂ්, අමරවීර, දයාසිරි වැනි බුද්ධිමත් (මම එම වදන බැරිවීමකින් යෙදුවක් නොවේ) දේශපාලකයන් යන එන මං නැතිව දේශපාලන අනාථයන් බවට පත්ව සිටියි. සමහර විට මේ අතරමං වීම තාවකාලික විය හැක. 

සජබයේ බොහෝ දෙනෙකුටද මේ අවස්ථාවේ ඇත්තේ "මෝඩ චූන්" එකක් බව ඔවුන්ගේ කතාවලින් සහ අංග චලන භාෂාවෙන් තේරෙයි. ඔවුන්ට මේ අවස්ථාවේ විය හැකි දරුණුම දේශපාලන මරණය නම් කුමක් හෝ හේතුවක් නිසා රටේ බලය ලැබීම බව තේරුම් ගන්න තරම්වත් හැකියාවක් මේ කෑගහන බොහෝ දෙනෙකුට නැත. ඒ අතරින් හර්ෂ, එරාන් සහ පාඨලී වැනි කීප දෙනෙක් යථාර්තය පැහැදිලිවම තේරුම් ගෙන ඉතා ප්‍රවේශමෙන් වචන හසුරුවන බව පෙනී යයි. සජබයෙන් පත්වූ මුස්ලිම් මන්ත්‍රීවරුන්ට ඇත්තේ කඳ පමණකි. 

එජාපය යනු මළ ගෙදරකි. රනිල් පමණක් අවමගුල් නිවසේ මනාලයා බවට පත්වී ඇත. ඔහුට තරම් සිදුවන්න යන දේ පිළිබඳව ඉව කල හැකි වෙනත් දේශපාලකයෙක් රටේ ඇත්දැයි මම නොදනිමි. නමුත් ඔහු ඒ දෙස බලා මහත් වින්දනයක් ලබන බව මට පෙනෙයි. ඒ රනිල්ට උරුම වූ මානසික තත්වයයි.

මේ අනුව පාර්ලිමේන්තුව තුල සිටින පිරිසගෙන් රට පත්ව ඇති අගාධයෙන් අනුවණ වින්දනයක් ලබා නොගෙන යථාර්තය දකින්නේ ජවිපෙ තිදෙනා සහ දෙමළ පක්ෂවල මන්ත්‍රීවරු කිහිපදෙනෙක් බව මම දකින යථාර්තයයි. 

මේ තත්වය මත මට දැනෙන කාරණය නම් රට සම්පුර්ණයෙන්ම විනාශ වී නොයාමට නම් කල යුතු එකම දේ ජනතාව දැනුවත් කිරීමයි. මෙතෙක් අප ජනතාව දැනුවත් කල යුතුව තිබුණේ නිවැරදි පාලකයා තෝරා ගැනීම පිළිබඳවයි. නමුත් දැන් එය කල යුත්තේ වෙනත් කාරණයක් සඳහාය. ඒ කවුරු ආවත් ඉතා කටුක කාලයක් ගෙවිය යුතු බවත් එය බාරගෙන නැණවත්ව ඉවසා වදාරන ලෙසටත්ය. වැඩි පඩි, සහන පැකේජ, නොමිලේ අරක මේක තියා වේල් දෙකක් ආහාර ගැනීමද මධ්‍යම-මධ්‍යම පාංතිකයන්ට පවා ඉතා දුෂ්කර කාර්යයක් වනු ඇත. කිරි තේ එකක් ඉහල මධ්‍යම පංතියේ උදෑසනට පමණක් සීමා වනු ඇත. මස් මාංශ මෙන්ම වෙනදා සාමාන්‍ය වූ ආහාර වේලක් පවා බහුතරයකට අකැප වනු ඇත. වාහන භාවිතය අති පොහොසත් පැලැන්තියකට සීමා වනු ඇත. 

"ඔබ විසින්ම වැපුරූ බීජ ඉවසීමෙන් නෙලා ගන්න".

ජවිපෙට රට යා යුතු බව මගේ හැඟීමයි. ඒ ඔවුන් මේ අවස්ථාවේ ඇති එකම විසඳුම නිසාවෙනි. පැහැදිලිවම අනාගතයේ දිනක ඔවුන්ට වඩා යහපත් පිරිසක් ලැබෙනු ඇත. එතෙක් ඔවුන් පෙන්වන මාර්ගයේ යා යුතුව ඇත. මා ඉතා ගරු කරන නාගනන්ද වැනි මහත්වරුන්ද මීට එකතුවිය යුතුය. එසේම ජවිපෙ මේ ඉහල බුද්ධිමය වටිනාකමක් ඇති ශක්තිමත් මිනිසුන් ඇගයීමට භාජනය කලයුතුය. ඔවුන්ගේ හැකියාව උපරිමයෙන් නෙලා ගත යුතුය. අනෙක් අතට ලංකාවේ බිහි වූ විකල්ප නායකයන් ජවිපෙ සමග නොගැටී, ඒ වෙනුවට යම් එකඟතාවයකට පැමිණිය යුතුය. ඔවුන් සියලු දෙනාම පාහේ මහජනතාව පිබිදවීම සඳහා යම් වැඩ කොටසක් ඉටු කලෝය. 

ඉදිරියේදී ඇතිවන ඉතා සංකීර්ණ ආර්ථික බිඳ වැටීම තුල ජවිපෙන් බාහිර වෙනත් විකල්ප සෙවීම නුවණට හුරු කාරණයක් නොවන බව මගේ වැටහීමයි. එසේ කල හැකිනම් ඉතා හොඳය. නමුත් වසර කිහිපයක් තුල අති දුෂ්කර පරිසරයක් තුල ලංකාව පුරා සවිමත් ක්‍රියාන්විත ජාලයක් (operational network) සෑදීම යථාර්තයක් නොවන බව මට පැහැදිලිය. 

ජවිපෙ යනු ඇලඩින්ගේ පුදුම පහන නොවන බව ජනතාව තේරුම් ගත යුතුය. මා ජවිපෙන් බලාපොරොත්තුවන හෝරාවේ එකම පැලැස්තරය ආර්ථික ව්‍යසනය සමාජ ව්‍යසනයක් බවට පත්වීම වලක්වා ගැනීමයි. ඉන්පසු අපට ආර්ථිකය ගොඩ ගැනීම පිළිබඳව බොහෝ දේ සංවාදයට බඳුන් කල හැක. 



 


Wednesday 1 December 2021

හෝරාවේ තේමාව-5: යා යුතු මග අභියස


ලංකාව මේ වන විට ආර්ථිකය අතින් මෑත ඉතිහාසයේ දරුණුම ඛේදවාචකය අභියස සිටියි. ඒ බව ජනාධිපතිවරයාගේ සිට මැති ඇමතිවරුන් හරහා අඟුණකොළපැලැස්සේ හේන් ගොවියා දක්වා බහුතරයක් වටහා ගෙන ඇති බව ඔවුන්ගේ කතා බහෙන් මෙන්ම අංග චලනයෙන්ද (body language) පැහැදිලිවේ. එය තවමත් වටහා නොගත් අතලොස්ස ගැන අප වද විය යුතු නැත. එම ආර්ථික අවපාතය පිළිබඳව තවදුරටත් කතා කිරීමෙන්ද පලක් නැත. 

ආර්ථික ව්‍යසනයක් බොහෝ විට කෙලවර වන්නේ සාමාජීය ව්‍යසනයකට දොර විවර කරමිනි (මෙහි අනෙක් පස සිදු වූ අවස්ථාද තිබේ; රුවන්ඩාවේ සහ බොස්නියාවේ). සාමාජීය බිඳ වැටීමක් ඉතා බියකරුය. එහිදී නීතියේ ආධිපත්‍ය සම්පුර්ණයෙන්ම බිඳ වැටෙන අතර සමුහයක එකිනෙකා කෙරෙහි වූ දයාව, කරුණාව සහ ගරුත්වය වියැකී යයි. සමාජ ව්‍යසනයක් ඇරඹුණු පසු එය ප්‍රතිවර්තනය කිරීම ඉතා දුෂ්කරය. සමහර විට ඊට ශතවර්ෂයකට වඩා කල් ගතවිය හැක. එසේම එය විශාල ලේ වැගිරීමකින් අවසන් විය හැක (උදා. ප්‍රංශ විප්ලවය). මේ නිසා සාමාජීය බිඳ වැටීමට සෑහෙන දුරක් තිබියදී ගමන ඇරඹිය යුතුය. 

මේ ගමන ඇරඹීමට විශාල පිරිසක් එකතු වීම අනිවාර්ය නොවේ. අවශ්‍යවන්නේ තර්ක ඥානයෙන් පරිණත කුඩා කණ්ඩායමකි. කෙනෙකුගේ තර්ක ඥානය කාරණා කිහිපයක් මත රඳා පවතී. බුද්ධිය, ස්වභාවික සහ සාමාජීය පරිසරය පිළිබඳව ඇති පුළුල් දැනුම, පාලනය කරගත හැකි මට්ටමකට අඩු කල මානසික අවස්ථිතිය සහ මානසික සංයමය මින් ප්‍රධාන වෙයි. 

අප සියළු දෙනාටම යම් පමණකට මානසික අවස්ථිතියක් ඇත. එනම් තමන් දරන මතයෙන් පිටතට ගොස් සිතීමට මනසින් නැගෙන ප්‍රතිරෝධයයි. බුද්ධිය (උගත්කම නොව) මුහුකුරා යත්ම මෙම අවස්ථිතිය අඩුවී යයි. අඩු මානසික අවස්ථිතිය වැඩි මානසික සංයමයක් ඇති කරයි. සමහරුන්ට උත්සාහය අරඹා දින කිහිපයකින් මානසික අවස්ථිතිය ඉතා පහල මට්ටමකට ගෙන ආ හැකි අතර, සමහරුන්ට දශක කිහිපයක් ගියද එය වෙනස් කිරීම අසීරු වෙයි. මානසික අවස්ථිතිය අඩු කිරීම යනු අනෙකාගේ ඕනෑම අදහසක් පිළිගැනිම නොවන බව තරයේ වටහා ගන්න. 

මූලික දේශපාලන කඳවුරු දෙකේ දේශපාලකයන් සියළු දෙනාම මේ වන විට අත්හදා බලා ඇති අතර ඔවුන් සම්පුර්ණයෙන්ම අසමත් බවට අත්දැකීම ජනතාවට ලැබී ඇත. අත්දැකීම ලැබුණාට  මේ වන විට කී දෙනෙක් එය ධාරණය කර ගත්තාද යන්න ගැටළු සහගතය. එහෙත් එය බහුතරයකට වටහා දීමට දැන් ඉඩකඩ ඇත. 

ඊළඟ ලිපියට පෙර මම ඔබට නැවතත් යමක් කියමි. මේ කියැවෙන්නේ ඔබගේ ගමන ගැනයි. එහි සාර්ථකව පිය නැගීමට ඔබට අත්‍යවශ්‍ය වූ සාධකයක් ඇත. ඒ මානසික සංවරයයි. 

Sunday 28 November 2021

ලාංකිකයාගේ තර්ක ඥානය

යා යුතු මග පිළිබඳව මගේ සත දෙක ඉදිරිපත් කිරීමට තවත් ටික කලක් යනු ඇතැයි මට සිතෙයි. ලාංකික ජන මනස වටහා නොගෙන යා හැකි දේශපාලන ගමනක් නැත. එබැවින් තවත් අතුරු කතාවක් ලිවීමට සිත්විය.

සමස්තයක් ලෙස ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙක් කරන රැකියාව අනුව උගතුන් ලේබල් කිරීමට හුරුවී ඇත. පිටිසර ගොවියන්, කම්කරුවන්, පදික වෙළෙන්දන් ආදීන් උගත් කමේ පහල කෙලවරේ තබන ඔවුන් ඉංජිනේරුවන්, වෛද්‍යවරුන්, උසස් සිවිල් නිලධාරින් ආදිය ඉහල කෙලවරේ තබයි. පසුගිය සමයේ විවිධ පිරිස් දක්වන අදහස් දකින මම සමහර විට විශ්මයට පත්වෙමි. උගතුන්ගේ බෙදීම ඉහත ආකාරයෙන් යයි සැලකුවහොත් උගත්කම තර්ක ඥානයට ප්‍රතිලෝමව සමනුපතික වෙනවාදැයි මට සිතෙයි. මීට මම එක් උදාහරණ ගන්නම්.

රසායනික පොහොර සහ විශේෂයෙන්ම කෘමි, දිලීර සහ වල් නාශක නිසා පරිසරයට හානි සිදු නොවේ යයි කියන කිසිවෙකුත් මට මෙතෙක් හමුවී නැත. නමුත් පසුගිය අඩ සියවසක පමණ කාලය තුල මුළු ලෝකයේම කෘෂි කර්මාන්තය විශාල වෙනසකට භාජනය විය. වැඩිවන ජනගහනයට ආහාර සැපයීමට වැඩි නොවන බිම් ප්‍රමාණයෙන් අධික පලදාවක් ලබාගත යුතු විය. මේ අනුව දෙමුහුන් බහුමුහුන් ආදී වශයෙන් වැඩි දියුණු කල බීජ වර්ග පර්යේෂණාගාර තුලින් එලි දකින්න විය. මේ බිජ හා බැඳුනු පොහොර වර්ග මෙන්ම නොයෙකුත් නාශකද බිහි විය. 1950 ගණන් වල කුඹුරු අක්කරයකින් ලැබුණු අස්වැන්න මෙන් හතර පස් ගුණයක් මේ වන විට ලැබෙන්නේ මේ නව බිජ මෙන්ම ඒ හා බැඳුනු රසායනික පොහොර හා නාශක නිසාය. 

රසායනික වගාව නිසා වන පරිසර හානිය අද වන විට මුළු ලෝකයේම කතා බහට ලක්වී ඇත. එහෙත් එය නතර කිරීමට නම් ජාන තාක්‍ෂණය හෝ වෙනයම් ක්‍රමවේදයක් තුලින් පවතින පලදාව රැකගත යුතුව ඇත. නැත්නම් මිනිසුන් විශාල ගණනක් සාගතයෙන් මිය යාමට හැක. මේ නිසා රසායනික පොහොර භාවිතය  වසර 10-30 අතර කාල වකවානු තුල කෙමෙන් අවම කිරීමට යම් මාර්ග සිතියමක් ගොඩනැගීමට මේ වන විට ලෝකයේ බොහෝ රටවල් උත්සුක වෙයි. මම මේ සඳහා දකුණු අප්‍රිකානු රජයට සහය දෙමි. එම කාර්ය කෘෂි විශේෂඥයන්ට පමණක් කල හැකි දෙයක් නොවේ. ඒ සඳහා බලශක්ති ඉංජිනේරුවන්, IT / Data Science / AI & robotics / statistics ආදී ක්‍ෂේත්‍ර වල නිපුණයන්, කාලගුණ සහ පරිසර විද්‍යාඥයන්, රසායන සහ උද්භිද විද්‍යාඥයන්, ජාන තාක්ෂණ වේදීන්, වෛද්‍යවරුන්, සමාජ විද්‍යාඥයන් සහ නීති විශාරදයන් ආදී රාශියකගේ දායකත්වය අවශ්‍යවේ. 

මේ ගැන කිසිඳු වැටහීමක් නොමැතිව ලංකාවේ රජය එක රැයකින් රසායනික පොහොර සහ නාශක ගෙන්වීම තහනම් කරයි. පරිසරය රැක ගැනීම සහ ජනතාවගේ වකුගඩු ආබාධය තුරන් කිරීම තම අරමුණ බව ජනාධිපතිවරයා පවසයි. රජයේ මැති  ඇමැතිවරුද එයම පුනරුච්චාරණය කරයි. එහෙත් සැබෑ හේතුව රටේ ඩොලර් අර්බුදය සහ චන්ද පොරොන්දුවක් වූ පොහොර නොමිලේ ලබාදීම (සහනාධාරය හෝ ලබාදීම) රජයට කල නොහැකි වීම බව සිහි බුද්ධිය ඇති හැමටම නොරහසකි.

ඈත පිටිසර ගමබිම් වල ගොවියන්, පාර අයිනේ එළවලු ලෑල්ල තියාගෙන වෙලදාම් කරන "නුගතුන්" රජයේ මේ අනුවණ අඥාන තීරණය තම තර්ක ඥානයෙන් මැනවින් තේරම් ගත්තේය. තමන් හරිත විප්ලවයකට කැමති බවත් එය පියවරෙන් පියවර සිදුවිය යුතු බවත් ඔවුන් පුන පුනා පැවසීය. ජාත්‍යන්තර තලයේ වූ බුද්ධිය ඔවුන් සතුව තිබුණි. 

එහෙත් බුද්ධිහීන උගතුන් බොහෝ දෙනෙක් "වකුගඩු නැති කරගන්න රසායනික පොහොර ඉල්ලන මෝඩ ගොවීන්"  යන තේමාව ඇති පෝස්ට් පල කරන්නට හෝ ෂෙයාර් කරගන්නට විය. දේශපළුවා මෙවැනි කතා කියන්නේ තම පැවැත්ම වෙනුවෙනි. එහෙත් මේ මෝඩ අමන උගතුන්? කා වෙනු වෙන්ද??

ඔබ දේශපාලනය කල යුත්තේ මෙබඳු "උගතුන්" සමග බව ධාරණය කරගන්න. 


   
\

Wednesday 24 November 2021

සිංගප්පුරුවෙන් පණිවිඩයක්


මා මැලේසියාවේ ගත කරන සමයේ ඉතා කුළුපඟව ඇසුරු කල වයෝවෘද්ධ සිංගප්පුරු ජාතික මහාචාර්යවරයෙක් විය. පසුගිය සතියේ දිනක කලකට පසු ඔහු Zoom තාක්‍ෂණය ඔස්සේ මා ඇමතීය. ඔහුට අකුණු ආරක්‍ෂණය පිළිබඳව විශේෂ කරුණක් දැනගැනීමට අවශ්‍ය වී තිබුණි. එම කරුණ සාකච්චා කර අවසන්වූ වහාම අපි සිංගප්පුරුවේ සහ මැලේසියාවේ දේශපාලනය ගැන සංවාදයකට එළඹුණි.

"අද පසු පස හැරී බලන විට සිතෙන්නේ, 1965 දී මැලේසියාව අපව මලයානු ෆෙඩරේෂණයෙන් එලවා දැමීම තමයි සිංගප්පුරුවට සිදු වූ හොඳම දේ. එදා ලී පුවත්පත් වාර්තාකරුවන් ඉදිරියේ හඬා වැටුණා". එවකට යොවුන් වියට පා තබන තරුණයෙකු වූ ඔහුට ඒ සිද්ධිය තවමත් මතකය. එය ඔහු මට කිහිප වාරයක්ම කියා ඇත.

"ලී මහජනතාවට කිව්වා ඔහුට රට හදන්න නම් ජනතාව අනිවාර්යයෙන්ම කාරණා දෙකකට එකඟ විය යුතු බව. පළමුවැන්න රටේ වංචාව හා දුෂණය බිංදුවක් විය යුතු බව. අනෙක රටේ ජාතිවාදය බිංදුවක් විය යුතු බව". 

මෙතුමා මට මේ කතාව මුලින්ම කිව්වේ මීට වසර හයකට පමණ පෙරය. එදා රෑ මම "MR and LKY: The Dividing Line" යන මාතෘකාවෙන් ලිපියක් ලිව්වෙමි (පහත comment එකේ ලින්ක් එක ඇත). ඒ මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා ලී ක්වාන් යූට සම කිරීමට රටේ කලාකරුවන් කිහිප දෙනෙක් උත්සුක වූ අවධියකි. මම මේ ලිපියෙන් පෙන්වා දෙන්න හැදුවේ යුග දෙකක සිටින මේ නායකයන්ගේ ක්‍රියාන්විත ඉතා පැහැදිලි රේඛාවකින් වෙන් වන බවයි.

මහින්ද රාජපක්ෂට කවදාවත් ලී ක්වාන් යූ ගිය මග යාමට නොහැකිය. මන්ද ඔහු බලයට එන්නේම ජාතිවාදය ඉදිරියෙන් තබා ගෙනය. එසේම ඔහු බලය ගත් දා සිටම ගමන් කලේ කරවටක් දුෂණයේ ගිලීගෙනය.

"ඔබ ලී ක්වාන් යූ ගේ දකින සුවිශේෂී කාරණා මොනවාද?" මේ මා පෙර ඔහුගෙන් අසා නැති පැනයකි. 

"මම ඔහු තුල දකින ශක්තිමත්ම සලකුණ (strongest point) ජනතාවට ඇත්ත කීමට ඔහුට තිබුණු ආත්ම ශක්තියයි. මහතීර්ට එය ගෑවිලාවත් නැහැ" මහාචාර්යතුමා කවදත් මහතීර් විරෝධියෙකි. 

"මුල් යුගයේ කිහිප වරක්ම ඔහු ප්‍රකාශ කළා සිංගප්පුරු ජනතාව බුද්ධිමතුන් නොවන බව. ඔහු කිව්වා ජනතාව බුද්ධිමත් වීමට තව දශක කිහිපයක් ගතවන්නට ඉඩ ඇතැයි කියා. එතෙක් රට හැදීම තමා සහ පිරිසට බාර දී නිහඬව සිටින ලෙස ඔහු ජනතාවට කියා සිටියා. ඔහුගේ කැබිනට් මණ්ඩලයේ සිටි උගත් බුද්ධිමත් පිරිස නිසා ජනතාවට ඔහු පවසන දේ නොපිලිගැනිමට හේතුවක් තිබුණේ නැහැ. ඔබ දන්නවද ලී ගේ දකුණු අත වගේ සිටියේ ලාංකික බුද්ධිමතෙක් (Sri Lankan interlectual)" මාව සනසන්නදෝ ඔහු හැමදාමත් මේ ලාංකික බුද්ධිමතා ගැන පවසයි. 

කතාව තව බොහෝ දුර ගියේය. නමුත් මම ඒ විස්තරය මෙතෙකින් නවතමි. 

මම ලංකාව දෙස බලමි. ලංකාවේ දේශපාලකයන් කලක සිට ජනතාවට බොරු කියයි. බොරු කියන දේශපාලකයන්ව ජනතාව ඉහලින්ම පත්කරගනියි. මේ නිසා බොරු නොකියා සිටීමට උත්සහ කල දේශපාලකයන්ද බොරු කීමට පටන් ගනී. අන්තිමට දේශපාලකයා මෙන්ම ජනතාවද බොරුවට ඇබ්බැහිවී ඇත. මෙහිදී උගතුන්-නුගතුන්, දෙස්-විදෙස් වල වෙසෙන්නන් කියා වෙනසක් නොමැති බව මට පෙනෙයි. ජනතාව කෙතරම් බොරුවට ඇබ්බැහිවී ඇත්ද යත් තමා ප්‍රිය කරන දේශපාලකයා කරන බොරුවෙන් තමන් කෙතරම් පීඩනයකට දුර්භාග්‍යකට පත් වුනත් එය සාධාරණීකරණය කිරීමට ඔවුන් පෙළඹෙයි. 

මේ අවස්ථාවේ ලංකාව මුහුණ දී ඇති ආර්ථික අවපාතය ගැන මුලින්ම ජනතාවට සත්‍ය පැවසුවා නම් ගොවියන් පොහොර ඉල්ලා කෑගසන්නට නොතිබුණි. ගුරුවරුන් වැටුප් විෂමතා පිළිබඳව උද්ඝෝෂණ නොකරන්න තිබුණි. මේ ඇතිවෙමින් පවතින වැඩ වර්ජන රැල්ල ඇති නොවන්න තිබුණි.

එහෙත් මේ සිටින පාලකයන්ට එසේ සත්‍ය පැවසිය නොහැක. මන්ද ඔවුන් ජනතාවට ඇතිවෙන්න බොරු කියමින් මහා සම්පත් විනාශයක් කර ඇති බැවිනි. ඒ මදිවාට එක් ඉහල පෙලේ ඇමතියෙක් රජයට ඕනෑ තරම් මුදල් තිබෙන බවට වහසි බස් දෙඩීමට තරම් අධමයෙක්ද විය. ඒවා පිළිගැනීමට සැදී පැහැදී සිටින ජනතාවක්ද සිටීම ජාතියේ ලොකුම අවාසනාව  නොවේද? 


  


Friday 12 November 2021

ඔබ බුද්ධිමත්ද? සරල පරීක්ෂණයක්



මට හිතෙන ආකාරයට ලෝකයේ බොහෝ නොදියුණු රටවල් මෙන්ම ලංකාවේද ජනතාව තුල "බුද්ධිමත්කම" ජනගහනයේ පරායත්ත පරාමිතියක් ලෙස ශ්‍රිතයකට නැගුවහොත් ඝාතීය ක්ෂයවීමක් (exponential decay) දකින්නට හැකි වනු ඇත. තේරෙන බසින් කියනවා නම් සමාජයේ ඉතා කුඩා කොටසක් අතිශයින් බුද්ධිමත්වන අතර සලකන ජනගහනය වැඩි කරන විට මේ බුද්ධිමත් බව ඉතා වේගයෙන් අඩුවී යයි. අනෙක් අතට ජනතාව අතර "උගත්කම" ඊට වඩා සෙමෙන් අඩු අගයකට පත්වෙයි. ලංකාවේ සාක්ෂරතාවයේ ඉහල අගය නිරුපනය කරන්නේ මේ උගත්කම යන නිර්ණායකයයි. 

උගත්කම සහ බුද්ධිමත්කම අතර පැහැදිලි සම්බන්ධතාවයක් නැත. උගත්කමෙන් ඉතා අඩු ජන කුලක බුද්ධිමත්කමේ ඉහල තලයේ සිටිය හැක. එලෙසම ඉතා ඉහල උගත් පරාසයකට අයත් පිරිස් බුද්ධිමත් බවේ පහල අගයන්හි දකින්නට ලැබෙයි. 

ආර්ථික හා සාමාජීය වශයෙන් දරුණු පිරිහීමකට භාජනය වූ රටක් ගොඩනැගීමේ දී බුද්ධිමය නිර්ණයකයේ ඉහලම තලයේ සිටින කුඩා කුලකයට අති විශාල කාර්යභාරයක් පවතී. රටකට අදාළ බුද්ධිමත්කම සහ උගත්කම යන නිර්ණායකවල හැසිරීම වෙනස් කිරීමට (මෙම ශ්‍රිතවල හැඩය වෙනස් කිරීමට) දශක ගණනාවක් ගතවේ. එබැවින් මට හැඟෙන ආකාරයට යුගයේ අවශ්‍යතාවය ජනතාවගේ බුද්ධිය වර්ධනය කිරීමට ශක්තිය වැය කිරීම නොව බුද්ධිමත් අතලොස්ස සාමුහිකව ගන්නා තීරණ පහල බුද්ධි තල කරා කාර්යක්ෂමව සම්ප්‍රේෂණය කිරීමයි. 

"මම බුද්ධිමත්ද?" මේ අප සැමට ඇතිවන ගැටලුවකි. මේ පිළිබඳව මම මීට වසර කිහිපයකට පෙර මැලේසියාවේ මා සේවය කල සරසවියට කෙටි කලකට පැමිණි ඇමරිකානු ජාතික මානසික සෞඛ්‍ය පිලිබඳ මහාචාර්යවරයෙකුගෙන් ඇසුවෙමි. මා බුද්ධිමත් නොවන නිසාදැයි නොදනිමි, ඔහු විස්තර කල කිසිවක් මට නොතේරුනි. පසුගිය සතියේ නැවතත් මට මා දැන් සේවය කරන විට්වොටර්ස්රෑන්ඩ් සරසවියේ සමාජ විද්‍යා මහාචාර්යවරියක් සමග  මේ ගැන සාකච්චා කිරීමට අවස්ථාවක් උදාවිය. ඇය  සරල එහෙත් ඉතා පැහැදිලි පිළිතුරක් දුන්නීය.

ඔබට පහත දැක්වෙන ලක්ෂණ ඇත්නම් ඔබ බුද්ධිමත්ය. එම ලක්ෂණ කොපමණ හොඳින් ඔබට තිබෙනවාද යන කාරණය ඔබගේ බුද්ධියෙහි මට්ටම තීරණය කරයි.

තමා නිවැරදි තමාගේ රාමුවේ පමණක් විය හැකි බව දැන සිටීම. 

වෙනත් අයකුගේ අදහස් එම තැනැත්තාගේ රාමුවට ගොස් විශ්ලේෂණය කිරීමට ඇති හැකියාව.

තමන්ගේ හැකියාවේ සහ දැනුමේ සීමාවන් පිළිබඳව පැහැදිලි අවබෝධයක් තිබීම. 

තමන්ගේ සිතුවිලි, වදන් හෝ ක්‍රියාවන් ලෙස එළිදැක්වීමේදී පෙන්වන ශික්ෂණය. 

පරිසරය සහ සමාජය පිළිබඳව යමක් හැදෑරීමට ඇති කැමැත්ත.

තමන්ගේ වරදක් පිළිගැනීමට සහ ඉන් පාඩම් ඉගෙනීමට ඇති සුදානම. 

අසාර්ථකවීමක් (failure) හෝ පිළිකෙව් කිරීමක් (rejection) දැරීමට ඇති හැකියාව.

ප්‍රවේසම්කාරිව අවදානමක් ගැනීමට ඇති නායකත්ව හැකියාව (leadership capacity in taking calculated risks).

වෙනසකට ඇති සුදානම (අඩු මානසික අවස්ථිතිය).

යම් අවස්ථාවක ඇති පුළුල් සංසිද්ධිය දැකීම (seeing the big picture).


    

Tuesday 9 November 2021

හෝරාවේ තේමාව-4: යායුතු මගට පෙර වදනක්



මේ වන විට ලංකාවේ ජනතාව අතර විශාල දේශපාලන සුළඟක් ඇරඹී ඇත. එය සමාජ මාධ්‍ය ජාලවල මෙන්ම දුරස්ථ සංනිවේදන හරහා කතා බස් කරන බොහෝ දෙනෙකු තුලින්ද දිස්වේ. මෙම සුළඟ වර්තමානයේ ඉතාමත්ම කැළඹිලි සහගතය (turbulent). එය සුළං කපොල්ලක් හරහා එක් සොඳුරු දිශානතියකට යොමුවේද නොඑසේ නම් සුළි කුණාටුවක්ව තව තවත් අඳුරු ආගාධයකට රටම ඇදගෙන යාවිද යන්න අනාගතය විසින් පවසනු ඇත. ඒ දිශානතියේ තීරණය ලාංකීය දේශපාලන නායකයන් සහ සමාජ ක්‍රියාකාරීන් සතුය. 

යා යුතු මග ගැන මගේ අදහස් පැවසීමට පෙර සියල්ලෝම අවබෝධ කරගත යුතු කරුණු කිහිපයක් ඉදිරිපත් කල යුතුව ඇති මට සිතෙයි. 

මේ අවස්ථාවේ යම් දේශපාලන පක්ෂයකට හෝ සිවිල් සංවිධානයකට කල හැකි මුග්ධතම ක්‍රියාව නම් තමා පිළිබඳව අධි තක්සේරුවකට පත්වීමයි. බහුතරයක් ජනතාව මේ අවස්ථාවේ ආණ්ඩුවට එරෙහිව දක්වන්නේ ආවේගශීලී ප්‍රතික්‍රියාවක් (impulsive reaction) මිස නැණවත්ව කරුණු වටහා ගැනීමකින් කරන නිගමන නොවන බව අප වටහාගත යුතුය. ආණ්ඩුවේ මහින්ද පාර්ශවයට මෙම තත්වය සමනය කිරීම අපහසු දෙයක් යයි මම නොසිතමි. එයට එරෙහිව බැඳී එකම පවුර ගෝඨාභය පාර්ශවයේ දේශපාලන අපරිණතභාවයයි. 

යම් ක්‍ෂේත්‍රයක නිපුනත්වයක් හෝ අත්දැකීමක් නැති පුද්ගලයෙකු එම ක්‍ෂේත්‍රයේ ඉහලම පුටුවට ගෙන ඒමේ අනිසි විපාක මේ වන විට එම පුද්ගලයා පමණක් නොව රටේ සියළුම කණ්ඩායම් අත්විඳිමින් සිටිති. මෙයින් උගත යුතු විශාල පාඩමක් ඇත. ඔබ දේශපාලනය, නීතිය වැනි විෂයයන් සඳහා කෙතරම් හොඳ නිපුණයෙකු වුවත් ඒ පිළිබඳව ප්‍රයෝගික අත්දැකීම් අඩු නම් ඒ අභාෂය සහිත පිරිසක් හා එකතු වීම ඉතා වැඩදායක වෙයි. එයින් ඔබගේ අගය තවත් වැඩි වනවා මිස අඩුවීමක් සිදු නොවේ. 

ඕනෑම රටක සාර්ථකව දේශපාලනය කිරීමට නම් ඒ සඳහා පිටිසරම ගමක හේන් ගොවියා දක්වා විහිදුනු ජාතික මට්ටමේ මෙහෙයුම් ජාලයක් (operational network) අවශ්‍යවේ. මෙබඳු සාමාජීය ජාලයක් ගොඩනැගීමට දශක ගණනාවක් ගතවේ. 

මා දකින ආකාරයට මේ වන විට ලංකාවේ රට ගොඩනැගීමේ අවංක චේතනාවෙන් ඉදිරියට පැමිණි පක්ෂ සහ පුද්ගල චරිත කිහිපයක්ම ඇත. ඔවුන්ගේ අවසන් ඉලක්ක බොහෝ දුරට සමාන වන අතර යා යුතු මාර්ගයන්හි වෙනස් කම් ඇත. මේවා විවෘත වේදිකාවක සාකච්චා කර යම් එකඟතාවයන්ට පැමිණිය යුතුය. 

ගල් වැලි දුහුවිලි රැඳුනු අපිරිසිඳු බඳුනකට මී පැණි වත් කල විට එය ආහාරයට ගත නොහැකි තත්වයකට පත්වේ. බොහෝ විට මෙවැනි ද්‍රව්‍යයක් විසි කර දැමීමට සිදුවෙයි. කලාතුරකින් එම ද්‍රව්‍යයේ වටිනාකම නිසාම එය පෙරණයන් කිහිපයකින්ම පෙරා පිරිසිඳු බඳුනකට රැස් කිරීමෙහි අවශ්‍යතාවයක් පැන නගින අවස්ථා ඇත. ප්‍රධාන දේශපාලන ධාරාවේ වූ ඉතා අතලොස්සක් වූ පුද්ගලයන් කිහිප දෙනෙකු ගැනද මා දකින්නේ මේ ආකාරයටයි. නායකත්වයේ සහ වටාපිටාවේ වූ දුෂිත ස්වභාවය නිසාම ජරාජීර්ණ වුවත් මොවුන් තුල වූ අත්දැකීම් සහ දැනුම නිසා පිරිසිඳු නායකත්වයක්-පක්ෂයක් යටතේ මොවුන් පුනරුත්ථාපනය කල හැකි බව මගේ වැටහීමයි. 

 

 

Wednesday 3 November 2021

හෝරාවේ තේමාව-3: 2019 විප්ලවය

වසර 2019 ජනාධිපතිවරණය දෙස මා බලන්නේ ඉතා සුබවාදීවය. තව වසර දහයකින් ආපසු හැරී බලන ඔබට මා කියන දෙය වැටහෙනු ඇත.

මෙම මැතිවරණයට බහුතරයක් ජනතාව පියනැගුවේ දැඩි ජාතිවාදී ස්ථාවරයක සිටගෙනය. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ඔවුන්ගේ එකම දියසෙන් කුමරා විය. ගෝඨාභය ඇතුළු සියලු රාජපක්ෂවරු මෙන්ම ඔවුන් වටා එකතු වූ වාසුදේව-දිනේෂ් හැර අන් සියළුම කථිකයන් තුලද තිබුණේ එක් මූලික චේතනාවක් බව මම සිතමි. එනම් තමන් මත පැටවී තිබූ නඩු හබ වලින් මිදීමයි. ආණ්ඩුව පිහිටවීමත් සමග ලැබෙන නිල-බල-අයථා ධනය දෙවන කාරණය වන්න ඇත. වර්තමානය වන විට මේ දේශපාළුවෝ ඒ බව සනාථ කර ඇත. මේ අවස්ථාව නොලැබුණා නම් ඔවුන් තවමත් ජනතාව අතර වීරයන්ය. 

එජාප-සජබ-පොහොට්ටු-ජාතිය මත බෙදුණු බොහෝ කුඩා පක්ෂ මෙතෙක් කලේ තනිකරම ඩීල් දේශපාලනයක් බව යම් පමණක හෝ බුද්ධි මට්ටමක් ඇති සැමටම දැන් වැටහී තිබිය යුතුය. මේ ඩීල් දේශපාලනය නොවන්න 2018 වන විට පොහොට්ටුවේ බොහෝ දේශපාලකයන් සිටිය යුත්තේ සිපිරි ගෙදරය. එසේම අද වන විට යූඑන්පී - සජබ වැඩි හරියක්ද ඔවුන් සමග එකට සිරබත් කෑ යුතුය. නමුත් අවසානයේ සිර ගෙදර සිටින්නේ මේ දෙකටම අයත් නොවූ කටට තිරිංග නැතිව දෙපැත්තේම සොරකම් ගැන දෙඩවූ රංජන් රාමනායකය. ඔහුට අඩු වුයේද බුද්ධියයි. 

ජනතා විමුක්ති පෙරමුණට මහජනතාවට සමීප විය යුතු ආකාරය පිළිබඳව එවකට හරි වැටහීමක් නොතිබුණු බව මට සිතෙයි. ඔවුන්ගේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශණය මා දන්නා හඳුනන බොහෝ දෙනෙකු දැන සිටියේද නැත. එසේම ඔවුන්ට තමා පිළිබඳව යම් අධි තක්සේරුවක් තිබූ බවත් මට සිතෙයි. ඔවුන්ගේ ප්‍රතිපත්ති  පිළිබඳව ගැඹුරින් අධ්‍යනය කරන විට මට ඔවුන්ගේ අරමුණු පිළිබඳව පැහැදීමක් ඇතිවෙයි. එය 2019 දී මට තිබුනේ නැත. ඒ එවකට ඔවුන්ට ජන හද හඳුනා ගත නොහැකි වූ නිසා යයි මම සිතමි.  

නාගානන්ද කොඩිතුවක්කු, ගාමිණි විජේසිංහ, මහේෂ් සේනානායක, කොලොන්නේ වැනි පුද්ගල චරිත ප්‍රධාන පක්ෂ වලින් ස්වායත්තව නැගී ආහ. මා සිතනා ආකාරයට මේ පිරිස රට හැදීමේ යම් අවංක චේතනාවකින් ඉදිරියට පැමිණි අයයි. ප්‍රයෝගිකත්වය පිළිබඳව යම් ගැටළු පැවතුනත් ඔවුන් ඉදිරිපත් කල බොහෝ කරුණු ඉතාමත්ම සාධනීය විය. නමුත් මේ සෑම කෙනෙකු තුලම තමා පිළිබඳව අධි තක්සේරුවක් වූ බව මට සිතෙයි. ඔවුන් වටා එකතු වූ, විශේෂයෙන්ම විදේශගත ලාංකියයන්, මේ චරිත අනිසි ලෙස මානසිකව ඔසවා තබා නොමග යැව්වාදැයි මට විටෙක සිතෙයි. කෙසේ නමුත් ඔවුන් විසින් නව සමාජ පරිවර්තනයක් සිදු කල බව නම් අප අවිවාදයෙන් පිළිගත යුතුය. ඔවුන් ජනතාවට දුන් ගැම්ම අපතේ නොගිය බව මගේ විශ්වාසයයි. 

මෙතැන් සිට අපි කොයිබටද? අපි ඊළඟ ලිපියෙන් ඒ ගැන කතා කරමු. 



              


හිස් අපි


දෙදහස දශකය මුල් භාගයේ මම වසර කිහිපයක් ජාතික විද්‍යා සහ තාක්ෂණික කොමිසම යටතේ වූ තරුණ විද්‍යා සංසදයේ සභාපති ලෙස කටයුතු කලෙමි. මේ කාලයේදී අපි ජාන තාක්ෂණ යොදා වැඩි දියුණු කල බීජ සහ බෝගවල හොඳ නරක පිළිබඳව විවාද-සංවාද කිහිපයක්ම සංවිධානය කළෙමු. 

මෙහිදී ජාන තාක්‍ෂණයේ යහපත් ඵලයක් ලෙස ඉහලින්ම සාකච්චා වුයේ එමගින් පලදාව වැඩිකරගන්න අතරතුරම රසායනික පොහොර සහ කෘමි-දිලීර නාශක භාවිතය ඉතා අවම මට්ටමකට පත් කරගත හැකි බවයි. එහි ඍණාත්මක පැත්ත ලෙස ඉදිරිපත් වුයේ ජාන තාක්ෂණයෙන් නිපදවන භෝගයන්හි පලදාව මිනිස් සිරුරට කෙතරම් අහිතකරදැයි එවන විට පර්යේෂණ පවත්වා නොතිබීමයි. 

විදුසර වැනි පුවත්පත් වලින්ද මේ පිළිබඳව කතා බහ කරලියට ගෙනෙන ලදී. නමුත් එම සංවාදය ක්‍රියාන්විතයක් ලෙස  ඉදිරියට ගෙන යාමට හෝ ඒ පිළිබඳව ගැඹුරින් හැදෑරීමට පාර්ශව කීයක් උත්සහ ගත්තාදැයි මම නොදනිමි. මැලේසියාව, තායිලන්තය වැනි රටවල් එම දශකයේදී ජාන තාක්‍ෂණය අතින් වේගයෙන් ඉදිරියට ගියේය.අප දැන් කාලයක සිට ආනයනය කරන්නේ බොහෝ සෙයින්ම මෙම රටවල ජාන තාක්‍ෂණය යොදාගෙන නිපදවූ ආහාරය.  

ජාන තාක්ෂණයෙන් නිපදවූ ආහාරවල හොඳ නරක පිළිබඳව මට වැටහීමක් නැත. නමුත් මට පෙනෙන එකම කාරණය අද ලාංකිකයා රසායනික වගාවෙහි ගිලී සිටින අතරම පිටරටින් ගෙන එන ජාන තාක්‍ෂණය යෙදූ ආහාර රිසි සේ බුදින බවයි. 

වසර විස්සක් පමණ යන්න තිබූ ගමනක් එක රැයකින් යන්න ගොස් දැන් අපි ඒ තියෙන ටිකත් නැති කරගෙන ඇත්තෙමු.   



Tuesday 2 November 2021

හෝරාවේ තේමාව-2: ඇලඩින්ගේ පහන නොපතන්න

 


"අපි මහා ලොකු දේවල් ඉල්ලන්නේ නැහැ මහත්තයෝ. අපි කිසි දෙයක් නිකං ඉල්ලන්නෙත් නැහැ. අපිට පොහොර ටික ගන්න වැඩ සලස්සන්න. එතනින් එහාට කරන ටික අපි දන්නවා" මේ පසුගිය සතියක මා යූ ටියුබයේ නැරඹු ගොවි සටනකදී කාන්තාවක් හඬමින් පැවසූ වදන් කිහිපයකි. එය ඇත්තෙන්ම සෑම ගොවි විරෝධයකම (පක්ෂ විසින් සංවිධානය නොකළ) මා දුටු පොදු ලක්ෂණයකි. මේ වදන් මා දකින්නේ ඝන මේඝයක ඇතිවූ රිදී ඉරක් පරිද්දෙනි.

තමා පැමිණි පසු ලංකාවේ සියලුම ගැටළු අසුරු සැණෙන් විසඳනවා යයි කියන සෑම දේශපාලුවාම අමු හොර තක්කඩියෙකි. දශක ගණනාවක් ඔවුන්ට රැවටුන මෝඩ ජන ගහණය තවමත් අඩුවී නැති බව ඔවුන් සිතන අයුරකි. පිළිකා රෝගියෙක් නිට්ටාවටම සුව කිරීම අතිශයින් උගහටය. කල හැකි උපරිමය තාවකාලිකව මරණය කල් දමා ඉන්පසු රෝගියාගේ තත්වය අනුව පිළියම් යෙදීමයි. මෙය අති දුෂ්කර කාර්යයකි. එයට කෙටි කාලින මෙන්ම දීර්ඝ කාලින වැඩ පිළිවෙලක් අවශ්‍යය.

අප දශක කිහිපයක සිට විදේශ ණය සහ මුදල් අච්චු ගැසීම මත දිවි රැකගත් ජාතියකි. පසුගිය වසර දෙක තුන තුලදී මේ තත්වය අතිශයින් තීව්‍ර වී අද වන විට ඛේදවාචකයේ කුඨප්‍රාප්තියට රට පත්වී ඇත. 

චීනයේ හැසිරීම මා රටවල් ගණනාවකම හොඳින් අධ්‍යනය කර ඇත. මේ ගැන මම ලිපි කිහිපයක්ම ලියා ඇති බැවින් තව දුරටත් විස්තර කිරීමට නොයමි. චීන ණය උගුලක් නැති බව සමහරු තර්ක කරති. එය තීරණය වන්නේ ඔබ උගුල අර්ථ දක්වන ආකාරය මතය. ලෝක ආර්ථික ශ්‍රේණිගත කිරීම් වල ලංකාව පහලටම කඩා වැටීම සහ චීනය විසින් මහජන බැංකුව අසාදු ලේඛන ගත කිරීම අහම්බයන් හෝ හදිසි කෝපයේ ප්‍රතිඵලයක් නොවේ. හොඳින් දෑස් හැර බැලුව හොත් ඔබට පැහැදිලිවම පෙනෙනු ඇත -චීනයෙන් හැර දැන් කිසිඳු රටකින් ලංකාවට ණයක් ගත නොහැකි බව-. අප චීනයේ වහලෙකු බවට පත්වී ඇත. මේ තත්වයට පත්වීම උගුලක්ද නැත්ද යන්න තීරණය කිරීම මම ඔබට බාර කරමි. 

ඉහත ජාත්‍යන්තර ගැටලුවට අමතරව මේ වන විට ලංකාවේ කෘෂිකර්මය කඩා වැටි ඇත. බොහෝ නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලියන් අඩපනය. කුසලතා ඇත්තෝ (skilled force) විශාල වශයෙන් රට හැර යති. ජනාධිපති සමාව සහ නීතිපතිගේ අනිසි ක්‍රියාන්විතය මූලික කරගෙන අනීතිය රට පුරා හිස ඔසවමින් පවතී. මේ තත්වය ආපසු හැරවීමට පෙර එයට විරාමයක් තැබිය යුතුය. එයම අති දුෂ්කර ව්‍යායාමයක් වනු ඇත.  රට වෙනුවෙන් අවංකවම පෙරට එන පිරිස මෙන්ම රටේ සමස්ත ජනතාවද මේ යථාර්තය අවබෝධ කරගත යුතුය. 


හෝරාවේ තේමාව -1: වෙනසක් සොයන ඔබට


මේ වන විට ලංකාව නිදහසින් පසු ඇතිවී තිබෙන දරුණුතම ආර්ථික කඩා වැටීම හමුවේ සිටින බව වටහා ගත් කුලකය දිනෙන් දින ඉහල යනු පෙනෙයි. ඔබ මේ කුලකයට අයත් නැති නම් එහි වරදක් නැත. රටක සියලු දෙනාටම එකම මට්ටමක දැනුම් සම්භාරයක්, විශ්ලේෂණ ශක්තියක් සහ මානසික අවස්ථිතියක් නැත. මේ නිසා එකිනෙකා දකින දේ වෙනස්ය. මේ කෙටි සටහන් පෙළ ලියවෙන්නේ මා ඉහත සඳහන් කල කුලකය වෙතටයි.

අදට වඩා දරුණු සාමාජීය කඩා වැටීම් (sociatal collapses) සිදුවූ අවදි කිහිපයක් ලංකාවේ ජිවත් වූ කාලය තුල මා පසු කර ඇත. නමුත් ඒ සෑම අවස්ථාවකම ආර්ථිකය යම් පමණකට සවිමත්ව තිබුණි.

මේ ඇතිවී ඇති ආර්ථික අවපාතය සමග සාමාජීය බිඳ වැටිමක්ද සිදුවුව හොත් එය වෙනත් රටවල පුරවැසියන් නොවන සියලු දෙනාගේ ඉතා අභාග්‍යමත් කාලයක් වනු ඇත. සාමාජීය ව්‍යසනයකට හේතු වන්නේ රටක සිවිල් නීති පද්ධතිය බිඳ වැටීමයි. එය සමාජයෙන් මතුවන නැවැත්විය නොහැකි සොරකම් සහ මංකොල්ලකෑම්, අසීමිත මත් ද්‍රව්‍ය ව්‍යාප්තිය, පොලිසියේ රැකවරණය මහජනතාවට අහිමි වීම, ජාතිවාදී අරඟල, ත්‍රස්තවාදී ක්‍රියා ආදී වශයෙන් හිස එසවිය හැක.

රටක ආර්ථිකය යම් සීමාවකට වඩා පහලට ගිය විට ජනතාවගේ ක්‍රෝධය, වෛරය සහ විරෝධය කෙලින්ම එල්ල වෙන්නේ පාලකයා වෙතටය. මෙය ඔවුන්ගේ අවසානය විය හැක. නමුත් මේ අවසානය යම් කාලයකට කල් දමාගත හැකි අවසාන තුරුම්පුව පාලකයා විසින්ම සිවිල් සමාජය බිඳ වැට්ටවීමයි. එවිට ඔවුන්ට පවතින නීති රාමුවෙන් පරිබාහිරව මර්ධන යාන්ත්‍රණයක් ක්‍රියාත්මක කල හැක. මේ තත්වය අප අප්‍රිකාවේ සහ ලතින් ඇමරිකාවේ රාජ්‍යයන් කිහිපයකම දැක ඇත. එවන් තත්වයකට ලංකාව ඉතා ආසන්නයෙන් පවතින බව මට ඉවෙන් මෙන් දැනෙයි.

කල්පනාකාරී වන්න. පැහැදිලි වෙනසකට ජන විඥානය යොමුවෙමින් පවතින මේ අවස්ථාවේ එය වෙනතකට යොමු කළ හැකි අවස්ථාවාදී උපක්‍රම වල ගොදුරක් නොවන්න.


Saturday 30 October 2021

හයි වේ එක අද්දර බුලත් කඩේ සිට අසූචි පොහොර දක්වා


මීට වසර 10 ට පමණ පෙර මා FB පෝස්ටුවක් පළ කරමින් අසා සිටියේ හම්බන්තොට වරාය අධිවේගී මාර්ගයක් අද්දර අටවා ගත් බුලත් කඩයක්ද යන්නයි. මීට හේතු පාදක වන්නේ ඒ දිනවල එවකට රජයේ ඇමතිවරු නිතරම කියූ කතාවකි. 

"හම්බන්තොට වරායට ආසන්නයේ ලෝකයේ එක් කාර්ය බහුලම නෞකා මාර්ගයක් වැටී තිබෙනවා. මේ නිසා එය  පහසුවෙන් ඉතා ලාබ ලබන වරායක් බවට පත් කල හැකියි".

අධිවේගී මාර්ගයක දිනකට වාහන දහස් ගණනක් ධාවනය වුවත් එහි වැටට එහා පැත්තෙන් දාගන්නා බුලත් කඩේකට ඒවායින් සත පහක ආදායමක් ලැබෙන්නේ නැත. අධිවේගී මාර්ගයක ගමන් ගන්නා වාහනවල මගීන් ගනුදෙනුකරුවන් කරගන්නා ව්‍යාපාරයක් ඇරඹීමට නම් ඒ සඳහා විශාල පසුබිම් ක්‍රියාවලියක් දියත් කල යුතුය. 

ලංකාවට තවත් වරායක් අවශ්‍යව තිබුණු බව මගේ හැඟීමයි. ඒ සඳහා හම්බන්තොට ප්‍රදේශය තෝරා ගැනීමේද කිසිඳු වරදක් මම නොදකිමි. එහෙත් හැමදාම වුනා සේ මෙතැනදීත් ආණ්ඩුව හැමදේම වරද්දා ගත්තේය. 

කොමිස් සහ යටි මගඩි හැරුණු විට මෙවන් ව්‍යාපෘතියක් සාර්ථක කර ගැනීමේ ලා කල යුතු බොහෝ දේ පිළිබඳව ආණ්ඩුවේ වග කිවයුත්තන්ට මෙන්ම ඔවුන්ට ආවැඩූ උගතුන් යයි කියා ගන්නා උදවියටද කිසිඳු හැගීමක් නොවූ බව මගේ වැටහීමයි. 

නව ජාත්‍යන්තර වරායක් ඉදි කිරීමේදී ව්‍යාපෘතිය සඳහා මුදල් අනුමත වූ දින සිට ඉතා බැරෑරුම් අලෙවිකරණ උපාය මාර්ග (marketing strategy) ක්‍රියාවලියක් දියත්කල යුතුය. හම්බන්තොට වරාය සම්බන්ධයෙන් එය කිසිසේත්ම සිදු නොවීය. වරාය විවෘත කිරීමෙන් පසු අවුරුදු කීපයක් වරායට නැව් එන තෙක් දෙවියන්ට කන්නලව් කරමින් සිටීමට සිදු වුයේ මේ නිසාය. ඉඳහිට පැමිණෙන නැවක් පුළුල් හරසරින් පිළිගනිමින් ඔවුන්ව වරාය ගාස්තු වලින් නිදහස් කරමින් එවකට පැවතී රජය මහා විගඩමක් කළේය. 

අඩුම ගණනේ මේ වරාය ඉදි කිරීමේදී නිවැරදි තාක්‍ෂණික ක්‍රමවේදයන් හෝ අනුගමනය කර නොමැති බව පෙනෙන්නේ වරාය විවෘත කිරීමෙන් මාස කිහිපයකට පසු එම පරිශ්‍රයේ විශාල පර්වතයක් (මුහුද යට) තිබෙන බව හඳුනා ගැනීම නිසාය. මෙය ඉවත්කිරීම සඳහා චීනයෙන් ඩොලර් මිලියන 48ක අතිරේක ණයක් ලබා ගැනීමට සිදු වූ බව එකල වාර්තා විය. 

මා චීන ව්‍යපෘති කිහිපයකටම මැලේසියාව සහ දකුණු අප්‍රිකාව නියෝජනය කර ඇති අතර සැම්බියාව, උගන්ඩාව සහ පකිස්ථානය වැනි රටවල චීන ව්‍යපෘති සඳහා යම් ප්‍රමාණයකට දායක වී ඇත. මේ නිසා මට චීනයේ හැසිරීම පිළිබඳව යම් ප්‍රාමාණික දැනුමක් ඇත. 

මා කිසි විටෙකත් චීනයට ඔවුන්ගේ ක්‍රමවේදය පිළිබඳව දොස් නගන්නේ නැත. දුෂිත බවින් යම් අඩුවක් පෙන්වන නායකයන් සිටින ඉතියෝපියාව, රුවන්ඩාව වැනි රටවල් චීන සහයෝගයෙන් පිබිදෙනු අප දකින්නෙමු. පකිස්ථානය සහ මැලේසියාව නව නායකත්ව යටතේ චීන උගුලෙන් මිදීමට යම් තාක් දුරකට වෙර දරයි. 

චීනය අනුගමනය කරන්නේ "ඔබ කොතැන සිටියත් අප දිනුම්" යන ප්‍රතිපත්තියයි. මේ ගැන මම 2013 වසරේදී  "චීනගේ ණය: උගන්ඩාවේ කථාවක්" යන බ්ලොග් ලිපියෙන් සරලව පැහැදිලි කලෙමි. 

නව වරායක් ගොඩනැගීමේදී ක්‍රමවත් සහ ඉතා තීව්‍ර වෙළඳ/අලෙවිකරණ ක්‍රියාවලියක් අනුගමනය කල යුතු බව චීනා දැනගෙන සිටියේ නැද්ද?

ඉතා ඉහල තාක්ෂණ හැකියාවන් ඇති චීනය වරාය ආශ්‍රිත මෙහෙයුම් අවදානම් දර්ශක සිතියම් (operability risk indicator maps) පිළිබඳව දැන සිටියේ නැත්ද?

ඉහත පැනයන් දෙකටම පිළිතුර වන්නේ ඔවුන් මේ සියල්ලම දැන සිටීමට ඇති ඉඩකඩ ඉතා විශාල බවයි. 

නමුත් ඒ පිලිබඳ තොරතුරු ලංකාවට ලබා දීමට ඔවුන් බැඳී නැත. එය ලංකාව විසින් කල යුතු කාර්යයකි. නමුත් ලංකාවේ අදාළ බලධරයන් ඒ පිළිබඳව කිසිඳු තැකීමක් කලේ නැත. ඔවුන් චීනයට අවශ්‍ය දේ කර දුන්නේය. එය චීනාගේ වරදද?

සෑහෙන කාලයකට පසුත් නැව් එන්නේ නැති විට රජය දශක කිහිපයක් තිස්සේ ප්‍රතිනැව්ගත කිරීම සඳහා කොළඹ වරායට පැමිණි නැව් බලහත්කාරයෙන් හම්බන්තොටට හරවා යැවීය. මා දන්නා තරමින් මේ සඳහා වරාය ගාස්තු ඉතා පහල මට්ටමකට දැමීය. හරවා යවන නැව් සමාගම්ද මේ නිසා කිසිඳු පැමිණිල්ලක් කලේ නැත. රජය මෙන්ම රජය  වෙනුවෙන් අතින් කා හරක් බැලු උදවියද ප්‍රති අපනයනය සඳහා හම්බන්තොට වරායේ ගොඩ ගසා තිබූ වාහනවල චායාරූප උජාරුවෙන් ප්‍රචාරණය කරන ලදී. නමුත් මේ අමන ක්‍රියාවලිය නිසා ලංකාවට සිදු වූ සමස්ත පාඩුව පිළිබඳව කිසිවෙකුටත් වගක් නොවීය. 

මේ උගුලෙන් ලංකාව ගලවා ගැනීමට අපට ඉම්රාන් ඛාන් කෙනෙක් බිහි නොවීය. උගන්ඩාවේ සහ සැම්බියාවේදී ලද අත්දැකීම් මත මා දැඩි සේ විශ්වාස කරන්නේ ලංකාවේ ප්‍රධාන දේශපාලකයන් සියල්ලම මේ ගනුදෙනුවේ කොටස් කාරයන් බවයි. මේ අනුව චීනය බලාපොරොත්තු වූ පරිදිම එක අවස්ථාවක වරාය පිලිබඳ අයිතිය චීනයට පවරා දීමට සිදුවිය. මේ සඳහා බලයේ සිටින්නේ කවර පක්ෂයද යන්න වැදගත් නොවේ. මේ බව වෙනත් ව්‍යාපෘතිය සම්බන්ධයෙන්ද ඔබට පැහැදිලිව දැකිය හැක. 

මෙම වරාය ජාත්‍යන්තර නෞකා කේන්ද්‍රස්ථානයක් කිරීමට චීනයට නොහැකිද? 

ඇත්තෙන්ම මේ සඳහා චීනයට වෙළඳ සැලැස්මක් හෝ බැරෑරුම් වැඩපිළිවෙලක් අවශ්‍ය නැත. අවැසි වන්නේ චීන කොමියුනිස්ට් පක්ෂ බලධාරියකුගේ එක දුරකථන ඇමතුමක් පමණි. චීන ධජය යටතේ ක්‍රියාත්මක වෙන වෙළඳ නෞකා එක් ලක්ෂ තිස් දහසක් පමණ තිබේ. මීට අමතරව තවත් නෞකා ලක්ෂයකට වැඩි ප්‍රමාණයක් චීනයේ ඍජු  බලපෑම යටතේ ක්‍රියාත්මක වේ. මේ නැව් වලින් සියයට දශම එකක් හම්බන්තොට වරායට පැමිණෙන ලෙස අණ කල හොත් එය ලෝකයේ කාර්ය බහුලතම වරායක් වනු ඇත. 

අප දශකයක් පුරා (කවුරු බලයේ සිටියත්) ඉතා දීන අනුවණ ගමනක් පැමිණ ඇත. චීනය ඔවුන් අපේක්ෂා කළ ඉලක්ක සියල්ල සපුරාගෙන ඇත. ලංකාව ඔවුන්ට තවත් එක් කුඩා දුෂිත පාලකයන් පිරි රටක් පමණි. චීන තානාපති කාර්යාල නිලධාරියෙකුගේ දුරකථන ඇමතුමක් හමුවේ ලංකාවේ මහජනතාවට වීරයන් වූ ඇමතිවරු බලු කුක්කන් සේ දිවගෙන යයි. හෙට මේ ඇමතුම ලැබෙන්නේ ජනාධිපතිවරයාට විය හැක. 

චීන ණය උගුලේ විශේෂත්වය නම් ඔවුන් යම් අවස්ථාවක, ණය බරින් මිරිකී සිටින අසරණයා තමන්ගේ යටත් විජිත වාසියකු බවට පත් කරගැනීමයි. මා කිහිප වරක්ම පැවසුවා සේ අප පිළිකා රෝගයට ගොදුරු වී හමාරය. ඉතාම අවංක, නැණවත් පිරිසක් හෙට පාලනය බාරගත්තද ඔවුන්ට කල හැක්කේ මරණය කල් දැමීම පමණකි


           


Thursday 21 October 2021

ලාංකීය දේශපාලනය සහ ජවිපෙ


ඒකාධිපති පාලනයක් යටතේ රටක් කඩා වැටෙන විට සහ ඉතා දුර්වල පාලන තන්ත්‍රයක් යටතේ රටක් කඩා වැටෙන විට දකින්න ලැබෙන ලක්ෂණ වෙනස්ය. යම් සිතීමේ හැකියාවක් ඇති සියළු ලාංකිකයන් රටේ අනිවාර්යයෙන්ම ඇතිවන ආර්ථික සහ සාමාජීය බිඳ වැටීම ගැන පසුගිය වසර තුල අනාවැකි පළකළේය. එය දැන් සැබෑ වෙමින් පවතී. එහෙත් ඔවුන් බහුතරයකට වැරදුන කරුණක් ඇත. එනම් මේ බිඳ වැටීම ඒකාධිපති ස්වරූපයකින් සිදුවෙතැයි පලකල අනාවැකියයි. 

මේ වන විට සිදුවෙමින් පවතින්නේ ඉතා දුර්වල අඳබාලයෙක් හිට්ලර්ගේ වෙස් මුහුණක් දාගෙන කරන විගඩමකි. ගැසට් ගැසීමේ සිට, ගන්නා සියලු තීන්දු තීරණ වෙනස් කරමින්, ව්‍යාපාරික ප්‍රජාව ඉදිරියේ බයාදු ලෙස යටහත් පහත් වෙමින්, ලොව පුරා ණය යදිමින්, වෘතිය සමිති ඉදිරියේ නිවට නියාලු ගති පෙන්වමින් මේ වන විට ප්‍රදර්ශනය කරන්නේ බලාපොරත්තු වුවාට වඩා ඉතා දුබල නායකත්වයකි. එම කඳවුර තුල පැහැදිලිවම දැකිය හැක්කේ "රිලවුන්ට එදිරිව රිලවුන්" නාටකය පමණි. එක් අතකින් එය රටට අඩු අයහපතක් කරන බව මට හැඟෙයි.  අනෙක් අතින් ඔවුන් නෑදෑ හිත මිතුරන් සහ තම පවුල වෙනුවෙන් නීතිය සම්පුර්ණයෙන්ම අකර්මන්‍ය කර ඇත. මෙය භයංකාර තත්වයකි.

රටෙහි විපක්ෂය යයි කියා ගන්නා හරිත සංසදය (සජබ-එජාප) තුල ඇත්තේ ආණ්ඩුවටත් වඩා දුර්වල පැවැත්මකි. අසමගියට අමතරව මේ පාර්ශව දෙකෙහිම නායකත්වයෙහි ඇති විසුලුරූපී බව මනාවට දිස්වෙයි. සජබ නායකත්වය කිසිසේත්ම රටක නායකත්වයට නුසුදුසු අනුවණ දුර්වල චරිතයක් බව ගෙවෙන සෑම දිනකම ඔප්පුකර පෙන්වයි. තම මුහුණ අවශ්‍ය අනවශ්‍ය හැම තැනකම ප්‍රදර්ශනය කිරීමට යාමත්, නැති පාණ්ඩිතත්වයක් පෙන්නුම් කිරීමට යාමත්, අඳබාල පෙනුමත් මෙහි නායකත්වයේ දුර්වලතාය. නමුත් එහි යම් ඉහල ධනාත්මක හැකියාවන් ඇති, එහෙත් කිසිඳු සමගියක් නැති දෙවන පෙළක් ඇත. 

එජාප නායකත්වය මහ පොළවේ යථාර්තය තේරුම් ගත නොහැකිව මිය පරලොව ගිය ප්‍රේතාත්මයකි. ඊට වඩා දෙයක් ඒ ගැන කිව නොහැක. එහි දෙවන පෙලද ඉතා දුර්වල මහජනතාවගේ අවමානයට පාත්‍ර වූ පිරිසකගෙන් සමන්විතය. 

මගේ සරසවි සිසු ජීවිතයේදී මා ඇතුළු මා දන්නා හඳුනන බොහෝ මිතුරු මිතුරියන් ඉතාම අප්‍රිය කල දේශපාලන ව්‍යාපාරය ජනතා විමුක්ති පෙරමුණයි. සරසවිය තුල ජවිපෙ සාමාජිකයන්ගේ තිබූ මර්දනකාරී දරදඬු පිළිවෙතත්, රට තුල ඔවුන් ගෙනගිය භීෂණකාරී වැඩ පිළිවෙලත් ඔවුන්ව අපට අප්‍රසන්න කරලීය.  පසු කාලීනව ඔවුන් තුල දක්නට ලැබුණු වැල යන අතට මැස්ස ගැසීමේ පිළිවෙත (රටේ යම් අවස්ථාවක පවතින රැල්ලට අනුව පිහිනීම) ඔවුන්ගේ දරුණු ඇද වැටීමට හේතු වූ බව මට සිතෙයි. මා මේ පිළිබඳව ලියන්නේ වෙන කෙනෙකුගේ නොව මගේම අත්දැකීමෙන් ලබා ගත් දැනුම ආශ්‍රයෙනි. 

නමුත් වර්තමානය සහ මෑත අතීතය දෙස බලන විට තවමත් දුෂණය-භිෂණය-වංචාව පිළිබඳව කුණු නොතවරුණු එකම ප්‍රධාන පක්ෂය ජවිපෙයි. ඔවුන්ට එරෙහිව අනෙකුත් පක්ෂ කරපින්නා ගත් උදවිය පවසන කතා ඉතා විහිළු සහගතය. එම පෙරමුණේ නායකයන්ගේ සිරුරේ ස්වභාවය, පවුල් ජීවිතය, පක්ෂයේ වත්කම් සහ වියදම්, මෙන්ම අයර්ලන්තයේ ගෙවල් පිළිබඳවද මේ පිරිස් අවලාද නගන්නේ ඔවුන්ගේ අසරණකමට යයි මට සිතෙයි. තමන්ගේ නායකයන් බිලියන ගණනින් මහජන මුදල් වංචා කරමින් සුරසැප විඳිමින් ජනතාවටම කොකා පෙන්වද්දී මේ වහල් මනසින් යුත් මුග්ධයන්ට කර කියාගත හැකි දෙයක් නැති සේයකි. ඔවුන් රැකගන්න හදන්නේ තමන්ගේම ඉහ මොළ සූරා කන තක්කඩියන් රැලක් බව සමහර උගතුන්ට පවා නොතේරීම පුදුම සහගතය. 

ලංකාව යනු පිළිකාවෙන් පෙලෙන රෝගියෙකි. පිළිකාව ආපසු හැරවීම ඉතා අපහසුය. අඩුම ගණනේ යම් අවස්ථාවකදී නිවැරදි වෛද්‍ය තීරණ ගැනීමෙන් රෝගියාගේ මරණය පමා කරගත හැක. එහෙත් මේ තීරණ ක්‍රියාවේ යෙදවීම ඉතා කටුක සහ වේදනාත්මක කාර්යයක් වීම වලකනු නොහැක. 

මා දකින ආකාරයට ලංකාව ආගාධයට යන මග අහුරාලීමට නම් ජවිපෙ එම ක්‍රියාන්විතයේ අනිවාර්ය කොටස් කරුවෙකු විය යුතුය. ඊට හේතු වන කාරණා කිහිපයක් මම දකිමි.

දැනට ලංකාවේ පවතින අන්ත දුෂිත වූ ප්‍රධාන පක්ෂවලින් ස්වායත්ත වූ, රට පුරාම විහිදුනු දේශපාලනික මෙහෙයුම් ජාලයක් පවතින එකම පක්ෂය ජනතා විමුක්ති පෙරමුණයි. මෙබඳු සංකීර්ණ මෙහෙයුම් ජාලයක් නොමැතිව දේශපාලනය කිරීම අති දුෂ්කර කාර්යයකි. 

ජවිපෙ වටා ගොඩ නැගුණු බුද්ධි ජාලයක් පවතී. මෙය රටේ පවතින ගැටළු විසඳීමට සහ අනාගත වැඩ පිළිවෙල ගොඩනැංවීම සඳහා අතිශයින් වැදගත්වෙයි.

පදනම් විරහිත මඩ හැරුණු විට ජවිපෙ ට එල්ල කල හැකි දුෂණ චෝදනා ඉතා අල්පය. 

කෙසේ නමුත් ජවිපෙන් සැබෑවටම ප්‍රශ්ණ කල යුතු කරුණු රාශියක් ඇත. 

ඔවුන්ගේ අධ්‍යාපන, ආර්ථික සහ විදේශ කටයුතු පිළිබඳව දැක්ම සහ ප්‍රතිපත්තිය කුමක්දැයි නිවැරදිව පැහැදිලි කල යුතුව ඇත.

ඔවුන් සමජවාදයෙහිම එල්ලී සිටිනවාද නැත්නම් වෙනත් රටට ගැලපෙන දේශීය දේශපාලනික ක්‍රමවේදයක් හඳුන්වා දෙනවාද යන්න ඇසිය යුතුය.   

ඔවුන්ගේ ජාති-ආගම් පිළිබඳව ඇති ප්‍රතිපත්තිය කුමක්ද යයි ඇසිය යුතුව ඇත.

නීතිය හා රටේ ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳව ඔවුන්ගේ ස්ථිර අදහස කුමක්දැයි ඔවුන් ඍජුවම ප්‍රකාශ කල යුතුය. 

ජවිපෙ නායකත්වය තාප්පයට තද කර ඇසිය යුතු ප්‍රශ්න මේවාය. ඔවුන්ගේ පසුගිය දශක දෙකහමාරක කාලය තුල හැසිරීම මේ පිළිබඳව ජනතාව තුල අපැහැදීමක් ඇතිවීමට මූලික හේතුවක් වූ බව මගේ හැඟීමයි. 

නමුත් අනෙකුත් ප්‍රධාන දේශපාලන පක්ෂවල මානසික වහලුන් බවට පත් වූ උදවිය කරන්නේ ජවිපෙ ලබා ගත් 3% චන්ද ප්‍රතිශතය පිළිබඳව ඉතා බොළඳ හා ලාමක ආකාරයෙන් උසුළු විසුළු කිරීමයි. ලංකාවේ 97% නිවැරදි දේශපාලන තීන්දු ගත්තා නම් අද වන විට මෙය පාරාදීසයක් වන්නට තිබුණි. අද ඔබ ජීවත්වන අඳුරු ආගාධය මේ බහුතරයක් මෝඩයන්ගේ තීරණ වල ප්‍රතිඵලයකි. 



Saturday 16 October 2021

ලාංකීය දේශපාලනයේ නාගානන්ද සලකුණ


මා පළමු සහ අවසන් වරට ලංකාවේ දේශපාලකයෙකු වෙනුවෙන් සමාජ මාධ්‍ය තුල කතා කලේ නාගානන්ද මහතා වෙනුවෙනි. ඒ සංජය ඇල්විටිගල සහෝදරයාගේ ඇරයුමක් පරිදිය. එතෙක් මෙතක් මා නාගනන්ද මහතා සමග කතා කර ඇත්තේ එකම එක වතාවකි. එයද විනාඩි කිහිපයක දුරකථන ඇමතුමකට සීමා විය. මේ අනුව මම ඔහුට සහයෝගය දීමට තීරණය කලේ තනිකරම ඔහු ඉදිරිපත්කල අදහස් හැදෑරීමෙන් පමණි. මම අදටත් ඒ පිළිබඳව සතුටු වෙමි. 

නාගානන්ද මහතාට සහයෝගය පළකරමින් මා එළිදැක්වූ පළමු වීඩියෝවෙන් පසු බොහෝ දෙනෙකු මට දිගට හරහට අපහාස උපහාස කරන්න විය. තම ජිවිත කාලය පුරාම දේශපාලකයා නමින් සුදු රෙදි පොරවා ගත් සොරුන්, මංකොල්ලකාරයන්, වංචනිකයන් සහ තක්කඩින්ට රැවටුණු, අදටත් රැවටෙන පිරිස්, මා හොරෙකුට හසුවී ඇති බව පැවසීය. ඔවුන් බොහෝ දෙනෙක් නාගානන්ද මහතා ගැන අසා තිබුණේද ඊට දින කිහිපයකට පෙරයි. දහනව වන ශතවර්ෂයේදී වහල් බවින් මිදීමට ඇමරිකාවේ වහලුන් තුල වූ දැඩි අකමැත්ත පිළිබඳව මා බොහෝ දේ කියවා තිබුණි. එහෙත් ඒවායේ නිරවද්‍යතාවය පිළිබඳව මට පැහැදිලි සහතිකයක් ලැබුණේ මේ කාලයේදීය. 

නාගානන්ද මහතාගේ දේශපාලන සංක්‍රාන්තිය සහ ඉන් පසු සිදු වූ සියළුම දේ මා දකින්නේ බෙහෙවින් ධනාත්මකවය. ඔහුට මැතිවරණයට ඉදිරිපත්වීමට නොහැකි වීම සහ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ අභියෝගයකින් තොරව ජය ගැනීමද දිගු කාලීනව ජනතාව ලැබූ ජයග්‍රහණයන්ය. නොඑසේ නම් ගෝඨාභය අදටත් වීරයෙකි. වෙන කවුරු බලයට පත් වුනත් ගෝඨාභයව බලයට ගෙන ඒමේ සිහිනය ජනතාව අතහරින්නේ නැත. මේ අනුව ඔවුන්ට සත්‍යාවබෝධය තව දශකයකින් පමණ පිටුපසට යාමට ඉඩ තිබුණි. 

නාගනන්ද මහතා විසින් සිදුකල සමාජ පරිවර්තනය තවමත් බොහෝ දෙනෙකුට නොපෙනේ. මා දන්නා ඉතිහාසයේ පුද්ගලයෙකු හෝ පක්ෂයක් වෙනුවට වැඩ පිළිවෙලක් කරලියට නැංවුයේ ඔහුය. 

ඔහු නීතිවේදියකු බැවින් ඔහුගේ දැනුම සහ අවධානය, "නීතිය" යන සංකල්පයෙන් ඔබ්බට නොයන බවට ඔහු වටා රොක් වුනු පිරිස් අතරින්ද සංවාදයක් මතුවිය. මේ පිළිබඳව මටද ගැටළු තිබුණි.

පසු කලෙක මම මේ පිළිබඳව ස්වයං-විග්‍රහයක නිරත වුනෙමි. 

මා ඉතා ධනවත් රටවල සිට ඉතාම දුගී රටවල් දක්වා සංචාරය කර ඇති බැවින් මට රටක ඇති පහසුකම් සහ යටිතල ව්‍යහය පිළිබඳව හොඳ අවබෝධයක් ඇත. මා දකින ආකාරයට වැඩි දියුණු කිරීමට බොහෝ කාරණා තිබුනත් ලංකාවේ යහපත් පාසල් සහ උසස් අධ්‍යාපන ආයතන පද්ධතියක්, රෝහල් පද්ධතියක්, මහා මාර්ග පද්ධතියක්, සිවිල් සේවා යටිතල පහසුකම් පද්ධතියක් මෙන්ම අද වන විට වැදගත්වන අන්තර් ජාල සහ සංනිවේදන පද්ධතියක්ද ඇත. 

එසේ නම් ලංකාවේ ඇත්තටම ඇති ගැටළු මොනවාද? මට පෙනෙන්නේ කාරණා දෙකකි. 

අධ්‍යාපන ක්‍රමවේදය ඉහල සිට පහලටම ගැටළු සහගතය 

මුළු රටම වෙලාගත් දුෂණය, භිෂණය සහ වංචාව සමාජයේ ගැඹුරටම ඔඩු දුවා ඇත 

පාසැල් සහ සරසවි යනු අධ්‍යාපනය නොවේ. ඒවා අධ්‍යාපනයට අවශ්‍ය යටිතල පහසුකම්ය. අධ්‍යාපනය යනු පුරවැසියෙකුගේ දැනුම, විශ්ලේෂණ හැකියාව, දක්ෂතා සහ යහපත් පැවැත්ම වැඩි දියුණු කිරීමෙහිලා පහසුකම් සැපයීමයි. අධ්‍යාපනයේ මූලික පරමාර්ථය ලොවට වැඩදායක පුරවැසියෙකු බිහි කිරීමයි. අපේ රටේ ඇති "තොරතුරු රැස් කිරීම සහ වමාර දැමීම" මත පදනම් වූ ක්‍රමවේදය අධ්‍යාපනය ලෙස හැඳින්වීමට හැකි දැයි ප්‍රශ්න කිරීමට කාලය උදාවී ඇත.  

රටේ පවතින ගැටළු රට තුල විසඳා ගැනීමට තරම් හැකියාවක් ඇති පුරවැසියන් බිහි නොවීම, යහපත් තීරණ ගැනීමට නොහැකි අසතුටින් අසහනයෙන් පෙලෙන මානසික රෝගීන් බිහිවීම, සහ මේ අවැඩදායක ඵල ඊළඟ පරම්පරාවලට සම්ප්‍රේෂණය වීම අධ්‍යාපනය අයහපත්වීමේ ප්‍රතිඵලය. 

ඊළඟ කාරණයට මූලිකම හේතුව රටේ නීතිය වල් වැදීමයි. නීතිය යනු උසාවියේදී අප දකින ක්‍රියාන්විතය පමණක් නොවේ. නීති සහ ප්‍රතිපත්ති බිහිකිරීමේ යාන්ත්‍රණය,  පොලීසිය, නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව, යුක්තිය පසිදලීමේ ක්‍රමවේදය, මෙන්ම සමාජය තුල පුරවැසියාගේ යහපත් හැසිරීමද නීතිය යන විෂයයට අදාළ වෙයි. 

රටක නීතිය බිඳ වැටෙන විට මුළු සමාජයම බිඳ වැටෙයි. සොරකම, භීෂණය සහ වංචාව සමාජයේ සෑම අහු මුල්ලකටම පැතිරෙයි. මෙහි ප්‍රතිඵලය සමස්ත සමාජ සංස්ථාවම කඩා වැටීමයි. එය අධ්‍යාපනයටද බලපායි. 

පාසල් සහ සරසවි පද්ධතියක් තිබුණාට අධ්‍යාපනය බිඳ වැටෙයි. මහාමාර්ග පද්ධතියක් තිබුනාට ප්‍රවාහනය බිඳ වැටෙයි,  රෝහල් පද්ධතියක් තිබුණාට සෞඛ්‍ය සේවය කඩා වැටෙයි. සිවිල් සේවා යටිතල පහසුකම් පද්ධතියක් තිබුනාට සිවිල් සේවය කඩා වැටෙයි, අන්තර්ජාල සහ සංනිවේදන පද්ධතියක් තිබුනාට එහි සේවය සාමාන්‍ය ජනතාවට ලබාගත නොහැකි තත්වයක් උදා වෙයි. අද ලංකාව පත්ව ඇත්තේ එතැනටයි. 

මේ අනුව නගානන්ද මහතාගේ අවධානයෙහි වරදක් නොමැති බව මට පෙනෙයි. නීතිය යලි ස්ථාපිත කිරීම තුලින් රටේ බොහෝ අංශ පුනරුත්තාපනය වෙයි. එය සමාජය ගොඩනැගීමේ අඩිතාලමයි. ඊට අමතරව අධ්‍යාපනය ප්‍රතිසංවිධානය කිරීමද වැදගත් කාර්යභාරයකි. එතුමා ඒ පිළිබඳවද කතා කල බව මගේ මතකයි.

මෙතැන් සිට කොයි බටද?

මේ වන විට රට තුල විශාල කඩා වැටීමක් ඇත. බොහෝ දෙනෙකු මෙහිදී දකින්නේ ආර්ථික කඩා වැටීමයි. නමුත් ඊට වඩා බොහෝ සෙයින් දරුණු අවපාත කිහිපයක් ඇත. සිවිල් පරිපාලනය දුර්වල වීම, නීතියේ ආධිපත්‍ය පිරිහීම සහ සමාජයේ තීරණ ගැනීමේ යාන්ත්‍රණය ආගම් නායකයන් අතට පත්වීම මා දකින ආකාරයට වඩාත් අහිතකර තත්වයන්ය. තවමත් මේ ආයතන කඩා වැටි නැත (එසේ වූ විට රටම අසමත්වෙයි), එහෙත් එසේ වීමේ දැඩි අවදානමක් ඇත. 

නාගනන්ද මහතා දුර දක්නා නුවණින් යුතු තම වෘත්තියේ හසල අත්දැකීම් ඇති පුද්ගලයෙකි. එහෙත් රාජ්‍ය පාලනය සඳහා මීට වඩා අති පුළුල් පරාසයක වූ යාන්ත්‍රණයක් සහ දේශපාලන ව්‍යක්තභාවයක් අවශ්‍යවේ. එය ඇති තැන්වල වෙනත් බොහෝ දුර්වලතා පවතී. එහෙත් අප අකමැති පුද්ගලයන් සහ පක්ෂ සමග පවා යම් මැදහත් ස්ථාවරයකට පැමිණීම දේශපාලනයේදී නොකරම බැරි දෙයකි. නමුත් එහි ඇති වැදගත්ම කරුණ අපගේ මුඛ්‍ය පරමාර්ථය ගනුදෙනුවේ අංගයක් නොකරගනිමයි. මේ අනුව එකතුවන සියලුම දෙනා නීතියේ ආධිපත්‍ය ස්ථාවර කල යුතු බව අනිවාර්යයෙන් පිළිගත යුතුය. මේ සඳහා මේ එකතුවන සියුලු දෙනාගේ මෑත ඉතිහාසයේ ක්‍රියාකාරකම් සැලකිල්ලට ගත යුතුව ඇත.  




 



Friday 15 October 2021

ජනතාව පිනවූ නායකයෝ

මේ කියන්නේ මම දකින කතාවයි. එය ඔබ දකින කතාව නොවන්නට ඉඩ ඇත. 

මෑත කාලීන ලෝක ඉතිහාසය දෙස බලද්දී මට අපැහැදිලි, ඇදවූ සීමා ඉරකින් වෙන්වුන ගොඩවල් දෙකකට බොහෝ රාජ්‍ය නායකයන් බෙදිය හැක. එනම් තමා නිවැරදි යයි තීරණය කල දැක්මක් ඔස්සේ රටවල් ගෙන ගිය අය සහ බහුතරයක් ජනතාව පිනවීම වෙනුවෙන්ම තම දේශපාලනය කල උදවියයි. මෙයින් පලවෙනි කොටස බොහෝ විට රටවල් ගොඩගත් අතර තව පිරිසක් රටවල් විනාශ කර දැමිය. දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසු යුරෝපයේ බොහෝ රටවල්, ජපානය, සිංගප්පුරුව, පළමු කොටසට අයත් නායකයන් සිටි රටවල්ය. මැලේසියාවේ මහතීර් මොහොමඩ් මේ ගොඩට අයත් වන අතර ඔහුගෙන් බොහෝ යහපත් දේද සමහර අයහපත් දේද සිදුවිය. මේ ගොඩේ සිටි දරුණුතම පුද්ගලයා හිට්ලර්ය.

දෙවෙනි කොටසට අයත් දේශපාලකයන්ගෙන් දියුණු වූ රටක් පිළිබඳව මම දන්නේ නැත. මේ පාලකයන් බොහෝ දෙනෙක් තම රට අගාධයට යන බව ඇස් පනාපිට පෙනියදීත් ජනතාව මුලාවට පත්කරමින් ඉදිරියට ඇදුනේය. මේ බොහෝ නායකයෝ ජනතාවගේ අවිඥානික මානසිකභාවය තමන්ගේ වාසියට හරවා ගත්තෝය. මුලදී රටේ සම්පත් විකුණමින් හෝ විදේශ ණය ලබා ගනිමින් ඔවුහු ජනතාවට නොමිලේ බොහෝ දේ ලබා දුන් අතර ඉතා විශාල ධනස්කන්ධයක් සොරා කෑහ. රට ගොඩගත නොහැකි තැනකට ඇද වැටී  ජනතාව තමන්ට එරෙහිවන විට ඔවුන් දරුණු ඒකාධිපති ස්වරුපයකට පත්වීම සාමාන්‍යයෙන් අපට දකින්න ලැබෙන ප්‍රවණතාවයයි.  පොල්පෝට්, එර්ශාඩ්, මාර්කෝස්, මුගාබේ, චාවේස් මීට හොඳම උදාහරණය. ඔවුන්ගෙන් තවත් බොහෝ දෙනෙක් රට තවත් තමා වැනිම කෙනෙකුට බාර දී දියවී යනුද අපි දැක ඇත්තෙමු. 

මේ දෙපිරිසට අමතරව මේ කොටස් දෙක අතර දෝලනය වූ පාලකයෝද සිටියේ නැතුවාම නොවේ. 

මා කියවා ඇති සහ දන්නා ලංකා ඉතිහාසයේ තමන්ගේ දැක්ම අනුව රට පාලනය කල නායකයන් මම දකින්නේ දෙදෙනෙකි. ඔවුන් අධ්‍යාපන මට්ටමින් මෙන්ම දේශපාලන ක්‍රමවේදයෙන්ද අන්ත දෙකක සිටි දෙදෙනෙකි. ඒ සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක සහ ජේ ආර් ජයවර්ධනයි. ඔවුන්ගේ කතාව ඉතිහාසයට එක්ව ඇති බැවින් එහි හොඳ-නරක තීරණය කිරීම ඔබට බාරය.

ලංකාව අද පවතින දුක්ඛිත තත්වයට පත් වීමට මුල් වෙන්නේ ප්‍රධාන වශයෙන්ම මේ ජනතාව පිනවීමට තම තීරණ අරගත් හෝ වෙනස් කල දේශපාලකයන් බව මම විශ්වාස කරමි. අද වන විට එහි කූඨ ප්‍රාප්තියට අප පැමිණ ඇත. මා අද දකින්නේ ඇත්තෙන්ම  "එදා වේල ටුවර්ස්" පාලනයකි. ඔවුන් සැමදා උදෑසන එදින ජනතාව අන්දන ආකාරය පිළිබඳව කල්පනා කරන බව පෙනේ. ගැසට් රිවර්ස් කිරීම එයට කදිම උදාහරණයකි. 

මට හැඟෙන ආකාරයට තව දුරටත් ජනතාව පිනවීමට ඔවුන්ට හැකියාවක් නැත. ඒ රටේ මුදල් අවසන් වී ඇති බැවිනි. මේ එළඹෙන්නේ පිනවීම මර්දනයෙන් විස්තාපනය වන කාලයයි. දෙවන කාණ්ඩයේ බොහෝ පාලකයන් වෙතින් අපි මේ අවස්ථාව දැක ඇත්තෙමු. 

දශක ගණනාවක් ලංකාව මුහුණ දෙන ඉතා අයහපත් ජාතිවාදී මානසිකත්වයට (ජාති බේදයකින් තොරව පැතිරී ඇති) එක් මූලික සාධකයක් වන්නේ එස් ඩබ්ලිව් ආර් ඩී බණ්ඩාරනායකයි. සිංහල බෞද්ධ ජනතාවගේ තාවකාලික ආශ්වාදය සඳහා ඔහු ගත් පියවර ජාතිවාදී සහ අවස්ථාවාදී දෙමළ නායකයන්ට ඉනිමං බැඳීමක් විය. සෑහෙන කාලයක් යුරෝපයේ ජිවත් වූ, ඔක්ස්ෆර්ඩ් සරසවියේ දීප්තිමත් ආදි ශිෂ්‍යයෙකු වූ බණ්ඩාරනායක, ඔහුගේ තීරණ වල අයහපත් ඵල ගැන දැන නොසිටියා යැයි මම නොසිතමි. බලයට ඇති කෑදරකම නිසාම ඔහු බෞද්ධ නායකයන්ට නොවිය යුතු පොරොන්දු වූ බව මගේ හැඟීමයි. 

මේ කතාව ලිවීමට පෙර මගේ හිතවතුන් කිහිප දෙනෙකු සමග මේ ගැන සාකච්චා කල අතර එහිදී කීප දෙනෙකුගේම අදහස වුයේ ආර් ප්‍රේමදාස අනිවාර්යයෙන්ම සවිමත් දැක්මක් ඇතිව සිටි නායකයෙකු බවයි. නමුත් මගේ මතය නම් රාජපක්ෂලාට සහ බණ්ඩාරනායකට පසු ජනතාව පිනවීමට වැඩිපුරම ප්‍රතිපත්ති වෙනස් කල පාලකයා ප්‍රේමදාසය. කෙටි උදාහරණ දෙකක් දෙනවා නම්; තමාගේම අනුග්‍රහයෙන් ඇරඹු උතුරු කොළඹ වෛද්‍ය විද්‍යාලය ඔහු රජයට පවරා ගත්තේ ජේවීපීය වෙතට නැඹුරු වූ ජනතාව පිනවීමටයි. එහි ප්‍රතිඵලය ලෙස මැලේසියාවේ ඉදිවූ IMU සරසවියට මේ දක්වා ලාංකිකයන් වෙතින් ඇදී ගිය ඩොලර් මිලියන හෝ බිලියන ගණන කිසිවෙකුටත් පෙනෙන්නේ නැත. අනෙක් උදාහරණය නම් ඉතා විශාල ආයෝජනයක් සහිතව පටන් ගත් මිරිදිය මත්ස්‍ය ව්‍යාපාරයයි. ලාංකිකයාගේ ප්‍රෝටීන අවශ්‍යතාවය සපුරාලීම සඳහා ඉතා හොඳ පිලියමක් වූ මේ ආයෝජනය ඔහු හාමුදුරුවරුන්ගේ විරෝධය හමුවේ හකුලා ගත්තේය. මෙම හාමුදුරුවරු එවකට මාෆියාවක් වූ ටින් කල සාඩින් ආනයනකරුවන්ගේ ආයෝජනයක් බව පසුව හෙළිවිය. 


        


Friday 8 October 2021

ඇන්ජෙලා ම'කල් කාගේ නිර්මාණයක්ද?


ජර්මනියේ පමණක් නොව ලොව බොහෝ දෙනෙකුගේ ඔල්වරසන් මැද ඇය නික්ම ගියාය. ඇය දැන් තවත් එක් සාමාන්‍ය ජර්මානු කාන්තාවක සේ නිදහසේ සුපර් මාර්කට් එකෙන් බඩු මිලදී ගෙන ට්‍රැම්ප් රථයක නැගී ගෙදර යන අයුරු පුවත්පත්වල පලවෙයි. ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙකු ජර්මන් චාන්සලර් කෙනෙකු ගැන දන්නේ ඇන්ජෙලා ම'කල් පමණි. සමහරු හෙල්මුට් කෝල් සහ හෙල්මුට් ෂ්මිට් ගැන අසා ඇත.

මේ දිනවල මුහුණට මුහුණ මුණගැසී කෙරෙන සතුටු සාමිච්චි ඉතා අල්පය. මේ දුලබ අවස්ථාව අද මට ලැබුණේ අප සරසවියේ උපකුලපතිතුමා විසින් වාර්ෂිකව පවත්වන රාත්‍රී භෝජන සංග්‍රහයේදීය. කෙටි කාලයකට දකුණු අප්‍රිකාවට පැමිණ සිටින මහාචාර්යවරුන් දෙදෙනෙක් මා සමග දිගු සල්ලපයකට වැටුනේය. ඔවුන් අර්න්ස්ට් සහ ජොහෑන් විය. 

"පසු - ඇන්ජෙලා ම'කල් ජර්මනිය ගැන ඔබේ අදහස කුමක්ද?" මගේ පැනය බොහෝ දුර යන කතාවකට මග පෑදීය. 

කෙසේ නමුත් මගේ පැනයෙහි කිසිඳු හරයක් නොමැති බව මට පසුවට ඔවුන් දැක්වූ අදහස් වලින් වැටහුණි. ජර්මානුවන්ට ඇන්ජෙලා තවත් එක් යහපත් පාලිකාවක් පමණක් බව ඔවුන්ගේ අදහස් පිළිබිඹු කළේය. 

"ඇන්ජෙලා ම'කල් පමණක් නොව ජර්මනියෙහි පාලනය බාරගත් සියළුම පාලකයන් අහම්බයන් නොවේ. ඔවුන්ව නිර්මාණය කලේ ජර්මන් ජනතාවයි". එය ජර්මානු විද්වතුන් දෙදෙනාම එකඟවූ කාරණයකි. 

"ඔබ සිතනවා නම් මේ පාලකයන් උපතින්ම ශාන්තුවරුන් කියා එය ඔබ කරනා ඉතා වැරදි නිගමනයක්" ජොහෑන් පැවසීය. 

"දෙවන ලෝක යුද්ධයට පෙර සිටි පාලකයන් ගැන මට කිව නොහැකියි. එහෙත් ඉන් පසු පැමිණි සියළු නායකයන් තුල යහපත-අයහපත දෙකම තිබුනා. ජනතාව දේශපාලකයන් තෝරාගන්න කොට පැහැදිලිව දැනගෙන සිටියා ඔවුන්ගේ මේ දෙපසම ගැන. හිට්ලර්ගේ පාලනය ජර්මානුවන්ට ඉතා හොඳ පාඩමක් කියා දී තිබුනා. එනම් කිසිම නායකයෙකු දෙස සර්ව සුභවාදිව නොබලන ලෙස.  ඔබ කෙනෙකුට චන්දය දීමයි, ඔහු කරන කියන හැමදේම අනුමත කිරීමයි කියන්නේ නුවණ සහ අනුවණ අතර ඇති වෙනසයි."

අර්න්ස්ට් එතැන් සිට මේ කාරණය තවත් සරලව විස්තර කළා. "මම හැම මැතිවරණයකදීම චන්දය භාවිතා කලේ මගේ මනාපය ලබාදුන් කෙනාගේ යහපත් පසටත් වඩා අයහපත් පස ගැන හොඳ අවබෝධයකින්. මේ නිසා ඔවුන් අයහපත් පසට බරවෙන විට අපි සාමුහිකව එයට විරුද්ධ වුනා. මේ විරෝධය අප ඊළඟ මැතිවරණයේදී තමාට විරුද්ධව චන්දය දෙනවා යන පණිවිඩය නොව එසේ සිදුවිය හැකි බවට අනතුරු හැඟවීමක් බව නැණවත් පාලකයන් තේරුම් ගත්තා. මේ නිසා ඔවුන් වඩාත් යහපත් වුනා. එය නොතේරුම් ගත් මෝඩයොත් නොසිටියාම නොවෙයි. ඔවුන් ආ වේගයෙන්ම නැති වී ගියා. මේ විදියට මගේ ජිවිත කාලය තුල ජර්මනියේ බලයට පැමිණි හැම පාලකයෙක්ම සමස්තයක් ලෙස කලින් කෙනාට වඩා යහපත් වූ බව මගේ පෞද්ගලික මතයයි."

ඔබේ රටේ හොර, තක්කඩි, මිනීමරු පාලකයන් නිර්මාණය කලේ කවුදැයි ඔබ දැන් ඔබගෙන්ම අසා දැනගන්න. 

Monday 4 October 2021

ධනාත්මක විවේචනය හෙවත් හීන් නූලෙන් රිදවීම


"ඔයාට මම මේක කියන්නේ තියෙන හිතවත්කමට. ඔයා අර විදියට කරපු එක හරිම වැරදියි. ඔයාට තිබුනේ මේ විදියට කරන්න". 

බොහොම සෙනෙහෙබර විලාශයෙන් තමන්ට කිසිසේත්ම අදාළ නොවන කාරණයක් ඇදගෙන ඔබව වරදකාරී හැගීමකට (guilty feeling) කොටු කරන ඒ යෙහෙළිය ඔබට මතකද? 

අපි වෙනත් තැනකින් කතාව පටන් ගනිමු. 

ඉරිසියාව සහ කුහකකම මේ දිනවල අපිට නිතර ඇසෙන වදන් දෙකකි. මේවායේ අර්ථ දැක්වීම් මොනවාදැයි ඔබ සිතා ඇත්ද?

ඉරිසියාව යනු තමන්ට නැති දෙයක් වෙනත් අයෙක්ට ලැබෙනවා දැකීමට ඇති අකමැත්තයි.

කුහකකම යනු තමන්ට ඇති දෙයක් වෙනත් අයෙක්ටත් ලැබෙනවා දැකීමට ඇති අකමැත්තයි.

මේ මනෝභාවයන් දෙකම පුද්ගලයෙකුගේ සැනසුම නසන මූළික කාරණා බව අපි සැවොම දනිමු. මානව ඉතිහාසය ඇරඹු දා පටන්ම ඉරිසියාව සහ කුහකකම අඩු වැඩි වශයෙන් මිනිසා තුල තිබෙන්නට ඇතැයි මට සිතෙයි. මේ ඍණාත්මක මානසික තත්වයන් මිනිසා විවිධ ක්‍රියාන්විතයන්ට යොමු කරවයි. එය සුළු සිත් රිදවීමක සිට ගම් බිම් ගිනිබත් කරමින් දියත් වූ මහා ජන සංහාර දක්වා විශාල පරාසයක විහිදෙයි. හීන් නූලෙන් රිදවීම මේ පරාසයේ එක අවස්ථාවකි. 

අපි කතාව පටන් ගන්නේ කාන්ත-වාචික මූලයක් සහිත පැනයකිනි. ඊට හේතුව මෙලෙස ව්‍යංග කරුණාවක් හරහා කෙරෙන දරුණු සිත් රිදවීම් ගැහැණු පාර්ශවය අතර සුලබ වීමයි. එහෙත් පිරිමි පාර්ශවය තුලද මේ ගතිගුණය ඇත්තන් නැතුවාම නොවේ. 

අවවාද, උපදෙස්, ධනාත්මක විවේචන ආදී යෙදුම් වලින් වසාගත් සිත් රිදවීම් කිරීමට යමෙක් පෙළඹෙන මූලික කාරණා කිහිපයකි. තරුණ වියේදී පෙම්වතෙකු නොමැතිවීම, පවුල් පසුබිමෙහි ගැටළු, තමා තුල ඇති නොහැකියාවන් ආදිය ඉරිසියාවට හේතුවන අතර තමා තුල අන් අයට නොමැති විශේෂ හැකියාවන්, වත්කම්, රූප සම්පත්තිය ආදී කාරණා ඇතැයි සිතීම කුහකත්වයට හේතුවෙයි. මැදිවියට පැමිණෙන විට පවුල් ආරවුල්, දරුවන් නොමැති වීම හෝ දරුවන් අඩු ප්‍රගතියක් පෙන්වීම, සමාජයේ කැපී පෙනෙන චරිතයක් වීමට නොහැකිවීම ආදී කාරණා මේ ගොන්නට එකතුවෙයි.

ඉහත හේතු නිසා බොහෝ දෙනෙක් මානසික රෝගයන්ට ගොදුරුවන අතර පසුගාමී සමාජ පසුබිමක හැදී වැදුණු අයෙකුට කුමන රටක සිටියත් මේ ආබාධිත තත්වයන් අවබෝධ කරගැනීම අසීරු වෙයි. මොවුන් බොහෝ විට ඉතා පරිත්‍යාගශීලී, ආගම ධර්මයට නැඹුරු, සුහදශීලී පුද්ගලයන් ලෙස පෙන්වීමට උත්සහ කරන අතර එම ප්‍රතිරූපයම තමන්ට කිට්ටු නෑදෑ හිත මිතුරන් රිදවීමට භාවිතා කරයි. 

මට ජිවිතයේ හමුවූ මේ හීන් නූල් රිදවන්නන් පිළිබඳව දත්ත විශ්ලේෂණය කිරීමේදී පෙනී යන්නේ මොවුන් බොහොමයක් බුදුවරුන්, රහතුන්, සාධුවරුන්, පාෂ්ටර්වරුන් ආදී නොයෙකුත් ස්වරුපයන්ගෙන් පෙනී සිටින්න වංචාකරුවන් පසුපස යන්නන් බවයි. එය ඔවුන්ගේ මානසික දුර්වලතාවයේ හේතුඵලයක් වීමට බොහෝ සෙයින් ඉඩ ඇත. 

ඔබට නිතරම බණ දේශනා කරන හෝ දේව භක්තිය පිළිබඳව අනවශ්‍ය ප්‍රමාණයෙන් කියවන හිත මිතුරියන් ඇත්නම් ඔබ කල්පනාකාරී වන්න. විශේෂයෙන්ම ඔවුන් අවශ්‍ය අනවශ්‍ය හැම දෙයකටම ඔබට අවවාද, අනුශාසනා දීමට අනාරාධිතවම ඉදිරිපත්වේ නම් ඒ ගැන වඩාත් සුපරික්ෂාකාරී වන්න. ඔවුන් බොහෝ විට ගොදුරු කරගන්නේ සංවේදී සිත් ඇති අයවයි. ඔබ ඔවුන්ට අවනත වන තරමට ඔවුන් ඔබව මානසිකව බිඳ දමයි. ඔවුන්ගේ සතුට ඔබගේ සන්තාපයයි. 

හීන් නූලෙන් තම හිතවතුන් රිදවන්නන් සමාජයේ සියළුම ස්ථරවල දැකිය හැක. මට මේ චරිතය සරසවියේදී මෙන්ම වැඩබිමේ දීද කිහිපවරක් මුණගැසී ඇත. වර්තමාන තාක්ෂණය මේ චරිතයට ඉතා පහසු වේදිකාවක් තනා දී ඇත. WhatsApp, Zoom, FB, Twitter ආදී විද්‍යුත් මාධ්‍ය තුලින් ඔවුන් ඉතා පහසුවෙන් තම ඉලක්ක සපුරා ගනී.