"අහන්න ඔබගෙන්ම ඒ ඇයි කියා".
මා ආචාර්ය උපාධිය සඳහා පර්යේෂකයෙකු අධීක්ෂණය කරන විට ඔහුට හෝ ඇයට නිතරම දෙන මාර්ගෝපදේශයයි ඒ.
ඉතා පුළුල් පරාසයක ජාති, ආගම් සහ සමාජ ස්ථර හරහා පැමිණෙන සිසු සිසුවියන් රාශියක් අධීක්ෂණය කර ඇති මට මේ උපදේශය ක්‍රියාවේ යෙදවීමට බියවන බොහෝ අය හමු වී ඇත. ඔවුන්ගේ ආගමික පසුබිම තුල මේ පැනය කිසි විටෙක තමාගෙන් ඇසීමට නොහැකිවන සේ කටට ඉබි යතුරු දමා ඇත.
ඔවුන් පමණක් නොව මාද කුඩා කල පටන් මේ වාරණයට ලක් වුවෙක්මි. මට කුඩා සන්ධියේ අප පවුල නඩයක් සමග කතරගම වන්දනාවේ ගියා මතකය. වැඩිහිටි කන්ද නගිද්දී හොඳටම හන්ටර් වූ මම "ඇයි අම්මේ මේ දෙයියෝ අර පහල දේවාලේ ඉන්නේ නැතුව කන්දක් උඩ ඉන්නේ. අපෙත් කකුල් කැඩෙනවා දෙයියෝ බලන්න ගිහින්" කීවෙමි.
මගේ මවටත් පෙර පුළුවන් තරම් ඇස් ලොකු කරගනිමින් මා දෙස බැලූ පුංචි අම්මා "අපෝ මේකාගේ කට. කොහේ ගියත් මේ වක්කඩේ වහගෙන ඉන්න බැහැ. මේක දෙවියන්ගේ අඩවිය කියල මේ කොල්ලට වගක් නැහැ නෙව".
කොහොමත් ඒ කාලයේ පාසලේදී මගේ රෙකොර්ඩ් එකත් අන්තිම සවුත්තු වූ බැවින් පවුලේ උදවිය මා දෙස කුමන දෙයකට උනත් බලන්නේ "මූ නම් ලොකු වෙන කොට IRC කාරයෙක් වෙන එක ෂුවර්" ලුක් එකකිනි. බොහෝ දෙනෙක් මට එය පවසාද ඇත. අප කන්ද බසින විට මගේ නැගණිය පඩි කිහිපයක් පෙරලී වැටුණු අතර, එයටද පුංචි අම්මලා, මාමලා මගේ කට සම්බන්ධ කලෝය.
සුනිල් අයියා නමින් අප හඳුන්වන ඥාති සහෝදරයාත්, සීයාත් (මවගේ පියා) සහ පස් වන ශ්‍රේණියේදී පන්ති බාර ගුරුතුමාත් (මයුරපාල සර්) නොසිටින්නට බොහෝ විට මගේ ජීවිතය IRC කාරයෙකුගෙන් කෙලවර වන්න තිබුණි. නමුත් මේ තිදෙනා නිසා වයස 12 වන විට මම "ඩබ්ලිව් ඒ ද සිල්වාගේ ලක්ෂ්මි (හෙවත් නොනැසෙන රැජින) නවකතාවට වඩා මැක්සිම් ගෝර්කිගේ අම්මා හොඳයි කියන්නේ ඇයි?" කියා ඇසීමට තරම් පැසී තිබුණි (මට ඒ දවස්වල කොහොමටත් රුසියානු පරිවර්තන ඇල්ලුවේ නැත).
කුඩා කල ලද අත්දැකීම් නිසාම මම මගේ සෙවනේ වැඩෙන පර්යේෂකයන් දෙස ඉතා කාරුණිකව අවධානය යොමු කරමි. ඔවුන් බොහෝ දෙනෙකුට "ඇයි" කියා ඇසීමට හුරු කරවීම සඳහා වසර දෙකක් පමණ ගතවේ.
-------------------------------------------
ආගම් ඇතිවීම ගැන මා දකින ආකාරය පිළිබඳව මම ලිපි කිහිපයක්ම ලියා ඇත. මේ නිසා ඒ ගැන නැවතත් දීර්ඝ වශයෙන් ලිවීමට සිත් නොදෙයි. මේ අදහස් සම්පිණ්ඩනය කළහොත්;
පරිසරයට ඇති බිය නිසා පවුලක් හෝ කුඩා සමුහයක් වශයෙන් සිටියදී පෞරුෂයක් සහිත වස්තුන්ගෙන් (ඉර හඬ, පර්වත, කඳු, විශාල රුක්ෂ ආදිය) ආරක්ෂාව පැතූ මානවයා, හේතූන් කිහිපයක් මත පසුව පංචෙන්ද්‍රියයන්ට ගෝචර නොවන බලවේගයක් හෝ බලවේගයන් වෙත තම විශ්වාසය තැබිය. එය වඩා සුරක්‍ෂිත ඇදහීමක් විය. ශිෂ්ඨාචාරය ගොඩනැගෙද්දී ස්වභාව ධර්මයෙන් ඇතිවන පීඩාවන් සමනය කිරීමට අමතරව මානව පාලනය සහ කළමනාකරණය සඳහා මෙම ඉන්ද්‍රිය ගෝචර නොවන බලවේගය අත්‍යවශ්‍ය විය. මේ අනුව බලවේගය-පුජකයා-පාලකයා යන ත්‍රිත්වය ශිෂ්ඨාචාරයක් පැවතීමේ මූලික අඩිතාලම බවට පත්විය. බලවේගය සඳහා දෙවියා, දෙවිවරු වැනි පුද්ගල ආදේශ කිරීම් මෙන්ම කර්මය වැනි ක්‍රියාවලියන් ආදේශයද සිදුවී ඇත. මිනිසාට අදටත් තේරුම් ගත නොහැකි භෞතික සිරුරෙහි පැවැත්මේ අවසානය හෙවත් මරණය සහ ඉන් මතු පැවැත්ම, බලවේගය යන සංකල්පය පවත්වාගෙන යාමට විශාල වශයෙන් උපකාරී විය.
ලොව මෙතෙක් බිහි වූ සෑම ආගමක්, දහමක්, දර්ශනයක්ම (මින් ඉදිරියට මේ සියල්ල ආගම යනුවෙන් හඳුන්වමි) පහල වන්නේ යම් සාමාජීය අර්බුදයකට විසඳුම් සෙවීමට බව මගේ හැඟීමයි. ලොව මෙවැනි සංකල්ප අනන්තවත් බිහිවී ඇත. එහෙත් ඒවායින් දිගු කාලීනව රැඳී ඇත්තේ අතලොස්සකි. මේ ලෙස දිගු කාලීනව පැවතීමේ රහස ඉතා පැහැදිලිය. ආගමක් දහමක් ඉදිරියට ගෙන යන්නේ පාලකයා සහ පූජකයාය (පූජ්‍ය-පූජක වැනි යෙදුම් හා නොගැටෙන්න. අදාළ සංකල්පය සමාජයට පැහැදිලි කරන්නා පූජකයා ලෙස මම හඳුන්වමි). ඔවුන්ට සමාජ පාලනය පහසු වන පරිදි කාලනුරූපීව වෙනස් කරගත හැකි සංකල්ප දිගු කල් වැජඹෙයි.
සමාජය හොඳ-නරක අර්ථ දක්වන්නේ එම සමාජයේ පැවැත්ම තහවුරු වන ආකාරයටය. මේ අනුව හොඳ-නරක අදාළ කාල-අවකාශ රාමුවට සාපේක්ෂය.
ආහාර ද්‍රව්‍ය ප්‍රවාහනය සඳහා පහසුකම් නොතිබූ යුගයක අර්ධ-කාන්තාර බද පෙදෙසක ජීවත්වන සමාජයකට නිර්මාංශ ආහාර මත යැපෙන්න යයි පවසන දර්ශනයක් ප්‍රයෝගික නැත.
සතුරු බලපෑම් උග්‍රව පවතින අවස්ථාවක සියල්ලට වඩා සමුහය පොදු අරමුණකට යොමු කිරීම සාර්ථක නායකයෙකුගේ අවශ්‍යතාවයයි. එවිට සමුහය එකට බැඳ තබන දේව සංකල්පයට එරෙහිව යන මව-පියා-සොයුරු සොයුරියන් පවා ඝාතනය කිරීම නිවැරදි බව ඔවුන් පවසනු ඇත.
සමහර අති දුෂ්කර කාලවකවානුවල හෝ අවස්ථාවල අන්‍යන්ට නොදැනෙන පරිදි ඔවුන්ගේ දේ සොරා ගැනීම හෝ වංචා කිරීම, බොරු කීම යනාදිය වැරදි කරුණු නොවන බව පවා සමහර ආගම්වල සඳහන් විය.
සාමාන්‍යය කාල වකවානුවල බොහෝ රටවල ගැහැණු-පිරිමි අනුපාතය 50:50ට ආසන්නවේ. එවිට විවාහය හෝ කායික සම්බන්ධය එක් ගැහැනියකට එක් පිරිමියෙක් ලෙස සම්මතයක් වීම සමාජ තුලිතතාවය රැකගැනීමට හේතුවෙයි. නමුත් දීර්ඝ කාලීන යුදමය වාතාවරණයකදී මේ සමතුලිතතාවය බිඳී ගැහැණු ගහණය සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයකින් වැඩිවිය හැක. එවිට සමුහයේ පැවැත්ම සඳහා එක් පිරිමියෙකුට එක් ගැහැනියකට වඩා තමා සන්තකයට ගැනීම සමාජ අවශ්‍යතාවයක් විය හැක. මේ අනුව බහු භාර්යා සේවනය සමාජ සම්මතයක් බවට පත්වේ. එසේම කිසිම ආගමක් රජවරුන්ට අන්තත්පුර පවත්වාගෙන යාමට බාධා කර නැත.
අවට සිටින අනෙක් මානව වර්ග සමග නිතරම ගැටුම් ඇතිවන සමාජ ව්‍යුහ තුල බිහි වූ සෑම ආගමකම පාහේ නූතන සමාජය විසින් ප්‍රතික්ෂේප කරන බොහෝ සංකල්ප දැකිය හැක. තමන් යටත් කරගන්නා බිම් කඩක සිටින මිනිසුන් වහලුන් ලෙස යොදවා ගැනීමේ හැකියාව, එබඳු යටත් වැසි කාන්තාවන් ලිංගික කටයුතු සඳහා අවශ්‍ය ආකාරයකට යොදා ගැනීම, යටත් වැසියන් තම ආගමට බලහත්කාරයෙන් හරවා ගැනීම හෝ නොඑසේ නම් මරා දැමීම මීට උදාහරණ කිහිපයකි. මේ සියල්ල දෙවියන්ගේ නියම ආකාරයෙන් ඉදිරිපත්කර ඇත. ඒ අනුව මෙම ක්‍රියා "හොඳ" කටයුතු බවට එකල සම්මත වී තිබුණි.
මේ ලෙස හොඳ-නරක අර්ථ දැක්වෙන්නේ සමාජ අවශ්‍යතාවයන් මතය. මේ හොඳ-නරක කිසිවක් ඊට අදාළ නොවන කාල-අවකාශ රාමුවක් තුල විග්‍රහ කිරීම පලක් නැති බව මගේ හැඟීමයි. ලොව බොහෝ ගැටළු ඇතිවන්නේ එක් කාල-අවකාශ රාමුවකට අයත් හොඳ-නරක තවත් කාල-අවකාශ රාමුවකට බලහත්කාරයෙන් ඇතුලත් කිරීමට යාමෙනි.
-------------------------------------------
මගේ ලිපි කියවා ඇති බොහෝ දෙනෙක් මා නිරාගමිකයෙක්දැයි අසයි. මම ඔවුන්ට ඉතා සරල පිළිතුරක් දෙමි.
"ඔබට මා නිරගමිකයෙක්ද යන ගැටලුව ඇතිවන්නේ ඔබ ඔබව ආගමිකයෙක් කියා ලේබල් කරගෙන සිටින නිසාය. ඔබ ඔබේ ආගමික ලේබලය ගැලවුවහොත් නිරාගමික සංකල්පයද ඒ සමගම මැකී යනු ඇත."
මා හැමදාම පවසන පරිදි සියලුම ආගම් මොඩලයන්ය. මේ මොඩලය ඇත්තේ මරණින් මතු පැවැත්ම සහ එම පැවැත්මෙහි ස්වභාවය පාලනය කරන බලවේගය උදෙසාය. මොඩලයක් යනු අප නොදන්නා යමක් විස්තර කිරීමට උපකල්පනය කරන සංකල්පයකි. සියළු ඒබ්‍රහමියන් ආගම්වල මෙය ඉතා සරලව සහ පැහැදිලිව කියා ඇත. එනම් මරණින් මතු "ආත්මය" නමින් යමක් පවතින අතර එය දිව්‍ය තලයට යනවාද නිරයට යනවාද යන්න දෙවියන්වහන්සේ නම් බලවේගයක් මගින් තීරණය කරයි.
මේ මරණින් මතු පැවැත්මද, දෙවියන් වහන්සේද, උපකල්පනයන් පමණකි. හින්දු ධර්මය ඇතුළු අනෙකුත් බොහෝ ඉන්දීය දර්ශන තුල (බුදු දහම හැර) "ආත්මය" නමින් යමක් මරණින් මතු පවතින අතර එය තවත් ජීවයක් අල්ලා ගැනීමෙන් පුනරුත්පත්තිය නම් සංසිද්ධිය ඇතිවේ. මෙම පුනරුත්පත්තිය සිදුවන ඊළඟ ජිවය සහ ඉන්පසු එහි පැවැත්ම "කර්මය" නම් ක්‍රියාන්විතයක් මගින් පාලනය වේ. මෙහිදීද මෙම ආත්මය සහ කර්මය උපකල්පන පමණකි.
මේවා සියල්ල මොඩලයන් බැවින් එහි සත්‍ය-අසත්‍යතාවය පිළිබඳව කිසිවෙකුටත් සහතිකයක් දීමට නොහැක.
ඉහත මොඩලය ශිෂ්ඨාචාරයේ යම් කාල අවකාශ ලක්ෂයකට අදාළ "හොඳ-නරක" අර්ථදක්වා ගැනීමටත් ඒවා ක්‍රියාවේ යෙදවීමටත් අත්‍යවශ්‍ය වේ. මේ මොඩලයේ බලපෑම නොමැතිව කිසිවෙක් ආගම විසින් අර්ථ දක්වන හොඳ-නරක පිළිගැනීමට මැලිවනු ඇත. මේ අනුව ආගම් මොඩල ශිෂ්ඨාචාරයේ පැවැත්මට අතිශයින් උපකාරී වී ඇති බව මගේ මතයයි.
ආගමික මොඩලය ඉවත දමන විට මානව පාලනය සහ කළමනාකරණය සඳහා නීතියට එහා ගිය යාන්ත්‍රණයක් අවශ්‍යවේ. මෙය බොහෝ විට ඉතා ම්ලේච්ඡ මුහුණුවරක් ගැනීම ඉතිහාසය පුරාම දැකිය හැක. මා ඕ සේතුං, ජෝශප් ස්ටර්ලින් ලා තුලින් අප දුටුවේ මේ ම්ලේච්ඡත්වයයි.
-------------------------------------------
මරණය යනුවෙන් අප හඳුන්වන සංසිද්ධියෙන් ඔබ්බට "මමය" හෝ "මාගේය" කියා හඳුන්වාදිය හැකි යම් භූතාර්ථයක් පවතී නම් එය භෞතික ශරීරයෙන් ස්වායත්ත වූ යමක් විය යුතුය. මගේ පෞද්ගලික හැඟීම නම් එබඳු යමක් නොපවතින බවයි. පංචස්කන්ධය සහ ඒ ආශ්‍රිතව ඇතිවන මනස-සිතුවිලි-කල්පනාව (mind-thoughts-intellect) යන එකිනෙක බැඳුනු සංසිද්ධි ත්‍රිත්වය මොලයේ ක්‍රියාකාරිත්වය අවසන්වීමත් සමගම නැතිවී යයි. ඉපදීමේ සිට මරණය දක්වා සිදුවන ජීවත්වීම නැමැති ක්‍රියාවලිය තුලදී සංවේදන පද්ධතිය (sensing system), ඉහත සංසිද්ධි ත්‍රිත්වය, සහ ප්‍රතිදාන පද්ධතිය (output system) එකිනෙකට පරායත්ත වූ අනුක්‍රමික ක්‍රියාදාමයක් (sequential process) හරහා ප්‍රතිපෝෂණ පුඩුවක (feedback loop) ගමන් කරයි. සංවේදන පද්ධතියෙන් ලැබෙන සංඥා සැකසීමෙන් (processing) අනතුරුව අවට ලෝකය හා ගනුදෙනුව උදෙසා ප්‍රතිදාන පද්ධතියට දැනුම් දෙන්නේ මනස-සිතුවිලි-කල්පනාව යන සංසිද්ධි ත්‍රිත්වයයි. මේ අනුව අප අවට ලෝකයට කරන බලපෑම තීරණය වන්නේ සංසිද්ධි ත්‍රිත්වය මතයි.
උදාහරණයක් ලෙස කෙනෙකු මට යම් කාරණයකට දොස් පවරන විට සවන් නැමැති සංවේදන පද්ධතිය හරහා එය මට ඇසේ. මනස-සිතිවිලි-කල්පනාව යන සංසිද්ධි තුලින් මේ පිළිබඳව මා ගතයුතු පියවර තීරණය කරයි. එය මට බනින පුද්ගලයාට පෙරලා බැනීම, ඔහුට පහර දීම, කිසිත් නොකියා සිටීම, එතනින් ඉවත්වීම ආදී ප්‍රතිදාන ගණනාවකින් එකක් හෝ කිහිපයක් විය හැක. මේ අනුව මනස-සිතිවිලි-කල්පනාව පාලනය කරගැනීමෙන් තමන්ට හා සමාජයට වඩාත් යහපත් ප්‍රතිදානයක් ලබා දිය හැක.
මේ ගැන වසර 2500ට පමණ පෙර ගෞතම බුද්ධ නම් තැනැත්තෙක් ඉතා සරලව විස්තර කර ඇත. එම විස්තරය පටිච්ච සමුප්පාදය නම් වේ. ඔහු ඉතා ඍජුවම "මම" හෝ "ආත්මයක්" කියා යමක් නැති බව ප්‍රකාශ කළේය. සමහර විට ඊට පෙර සහ ඊට පසුව විසූ පුද්ගලයන් ගණනාවක් මේ බව පෙන්වා දෙන්න ඇත.
මෙම සංකල්පය ශිෂ්ඨාචාරයේ පැවැත්ම දැඩි අභියෝගයකට ලක් කරයි. මනස-සිතිවිලි-කල්පනාව පාලනය කරගැනීම තුලින් සමාජයේ අභිවෘද්ධියට හේතුවන ප්‍රතිදාන ලබා දීම යන කාරණය වෙනුවට මරණින් මතු පැවැත්මක් නැත යන කෙලවර පමණක් අති බහුතරයක් මානවයා විසින් අල්ලා ගැනීමට ඉඩකඩ ඇත. මේ සමගම සහශ්‍ර ගණනාවක් සිදු වූ එලොව පැවැත්ම සහ මනුෂ්‍යත්වය ඉක්ම වූ සුපිරි පාලක බලය මගින් සිදු කල මානව කළමනාකරණය බිද වැටේ. මරණින් මතු පැවැත්මක් හෝ මානව විඥානයට ගෝචර නොවන තීරක බලවේගයක් නොමැති වීම තුල පාලකයාගේ සහ පූජ්‍ය/පූජකයාගේ පැවැත්ම දැඩි අභියෝගයකට ලක්වේ.
මේ නිසා ටික කලෙකින්ම නැවතත් මරණින් මතු පැවැත්ම සහ කර්මය නම් එවකට සහශ්‍ර කිහිපයක් ඉන්දියාවේ පැවති සංකල්ප බුදුදහම තුලට ඇතුල් කරන්නට ඇත. මා සිතන ආකාරයට බුදුදහම මෙතෙක් කල් පැවතීමටත් මේ කාරණයම පැවසූ සමහරුන්ගේ දහම් පිළිබඳව ඉතිහාසයේ කිසිඳු සලකුණක් නොතිබීමටත් හේතුව මෙලෙස බුදුදහමට මරණින් මතු පැවැත්ම ඇතුළු වීමයි.
අදටත් බෞද්ධ විශාරදයන් (Buddhist scholars) මරණින් මතු පැවැත්ම ගැන විස්තර කිරීමේදී දැඩි අපහසුතාවයකට පත්වේ. "ආත්මය" යනු මරණින් මතු පැවැත්මයි. එක තැනකදී බුදුන් වහන්සේ ආත්මයක් නැත යයි පැවසූ බව කියන අතරම තව තැනකදී මරණින් මතු එම තැනැත්තාට අයත් යමක් මගින් තවත් තැනක උත්පත්තියක් හටගන්නා බව පවසයි. එනම් මරණින් මතු පැවැත්මක් තිබෙනා බව ඔවුන්ට පිළිගැනීමට සිදුවේ. මෙය පරස්පරය. මේ සඳහා භෞතික ශරීරයෙන් ස්වායත්ත වූ "සිත" නම් යමක් පවතින බවට ඉතා දුර්වල උපකල්පනයක් කිරීමට (මොඩලයක් ගොඩනැගීමට) මෙම බෞද්ධ විද්වතුන්ට සිදුවේ.
මා සිතන ආකාරයට බුදුන් ඉදිරිපත්කල මොඩලය සමස්ථ සමාජයම අවබෝධ කරගැනීමට තරම් බුද්ධි වර්ධනයකට තව සහශ්‍ර දෙකක්වත් ගතවනු ඇත. එතෙක් දැන් පවතින බුදුදහමේ මොඩලය තවදුරටත් පැවතීම යහපත් වනු ඇත.
-------------------------------------------
ඔබ ආගමික හෝ නිරගමික ලෙස ලේබල් ගතවී ඇත්නම් ඔබ ඉන්නේ බහාළුම් ගතවය. එනම් පෙට්ටියක් තුලය. ඔබගේ නිම්තෙර පෙට්ටියේ බිත්ති හයයි. ඔබ එහි සුරක්ෂිතය. එහෙත් එය ඉතා අසහනකාරී කූඩුගත සිරකරුවකුගේ ජීවිතයකි. ඔබ පෙට්ටිය තුල ජිවිතයට කැමති නම් ඒ සඳහා ඔබට පරම අයිතියක් ඇත. මම එයට අභියෝග නොකරමි.
එහෙත් ඔබ පෙට්ටියෙන් එලියට පැමිණීමට කැමති නම් ඔබට ඉතා සුන්දර වචනයෙන් විස්තර කල නොහැකි ආනන්දජනක (blissful) හැඟීමක් ඇතිවනු ඇත. එය ඇත්තෙන්ම සැබෑ විමුක්තිය බව මට හැඟේ. ආගම මොඩලයක් පමණක් බව අවබෝධ කර ගත් විට ඔබට ඕනෑම අවස්ථාවක ඕනෑම මොඩලයක් තුලට ගොස් එහි අහ්ලාදය අත්විදිය හැක. මේ ආනන්ද ජනක තත්වය (blissful state) පිළිබඳව අප තව දිනෙක කතා කරමු.
-------------------------------------------
කිසිවෙක් ආගමක් ඇදහීම, පිළිගනිම, පිළිපැදීම හෝ නොඇදහීම, නොපිළිගැනීම සහ නොපිලිපැදීම සම්පුර්ණයෙන්ම ඒ තැනැත්තා සතු පරම අයිතියකි.
නමුත් ඔබට හැකි නම් අසන්නට ඔබගෙන්;
"ඇයි මට ආගමක් අවශ්‍යය" හෝ "ඇයි මට ආගමක් අනවශ්‍යය" කියා ඔබගෙන් සමාජයට සහ පරිසරයට මෙන්ම ඔබටද ලැබෙන බොහෝ අහිතකර ප්‍රතිදාන බෙහෙවින් අඩු කරගත හැකි වනු ඇත.
