අලි එළවන ගැජට් සහ ලංකාවේ පෙරහැර

ගම් වදින සහ දුම්රිය මාර්ග වල ගමන් කරන අලි ඇතුන් එළවා දැමීම සඳහා යොදාගත හැකි ultrasound මෙන්ම infrasound නලා පිලිබඳ පර්යේෂණ දැන් දශක කිහිපයක සිට රටවල් ගණනාවක සිදුකෙරෙමින් පවතී. මේ වන විට මෙවැනි නලා රාශියක් වෙළඳපොලේ ඇත. ඒවා නිපද වූ අරමුණ සාක්ෂාත් කරගැනීමේ සාර්ථකත්වය පිළිබඳව විද්වත් මට්ටමින් නොයෙකුත් වාද විවාද පවතී. මේ ඒ පිළිබඳව නොවේ.

පසුගිය කාලය පුරාම ආගමික උත්සව සඳහා අලි ඇතුන් යොදා ගැනීම පිළිබඳව බරපතල විරෝධයක් ලාංකීය සමාජයේ යම් කොටසකින් මතුවී ඇති බව අප දැක ඇත. මේ විරෝධයට එරෙහිව අදහස් පලකරන පිරිසක්ද ඇත. මේ දෙපිරිස අතර අර්ථවත් සංවාදයක් ඇති නොවී සමාජ මාධ්‍ය අවලාදවලට පමණක් මෙම මාතෘකාව ලඝුවීම අවාසනාවන්ත තත්වයකි. 

මේ තත්වය යටතේ අලි ඇතුන් ආගමික උත්සවවලට යොදාගැනීමට විරෝධය පෑමක් ලෙස යම් අයෙක් පෙරහැරක් වැනි අවස්ථාවක මෙම නලාවක් නාද කල හොත් සිදුවිය හැකි විනාශ අසීමිතය. මෙම නලාවක් අතේ හෝ කුඩා බෑගයක ගෙනයා හැකි අතර එය නාද කරන විට (මේ සඳහා on-off බොත්තමක් ඇත) මිනිස් සවනට එය සංවේදී නොවේ. මේ නිසා එවැනි නලාවක් රැගෙන යාම හෝ නාද කිරීම කිසිවෙකුට නොදැනී කල හැක. 

නිපදවූ අරමුණ ඉටුකරගනිමේදී මෙම බොහෝ නලා උපකරණවල ඇති විශාලතම දුර්වලතාවය සත්වයාට මීටර් 20-30 පමණ ලංවන තෙක් එයින් සැලකිය යුතු බලපෑමක් නොවීමයි. ගම් වදින හෝ දුම්රිය මාර්ග හරහා ගමන් කරන අලි ඇතුන් එලවීමේදී මෙය විශාල අභියෝගයකි. නමුත් පෙරහරක් සම්බන්ධයෙන් දැනට පවතින නැරඹීමේ අවකාශය තුල මෙම දුරට  ඉතා පහසුවෙන් ළඟ විය හැක. 

අකුණු ආරක්ෂණය: ඔබේ නිවස, කාර්යාලය, කර්මාන්තශාලාව රැකගන්න

ලොව පුරා අකුණු ආරක්ෂණ පද්ධති පිළිබඳව උපදේශන සේවා සපයන, දේශන පවත්වන මා ඒ ගැන ලාංකික ජනතාව දැනුවත් කරනවා වෙනුවට නොදන්නා විකාර ලියනවා යයි චෝදනා කරමින් ලැබෙන පණිවිඩ ගණන වැඩි වෙමින් පවතී. ඒ නිසා වසර ගණනාවකට පසු මේ පිළිබඳව කෙටි ලිපියක් සිංහලෙන් ලිවීමට සිතුවෙමු.

-----------------------------------------

මීට වසර 20ට පමණ පෙර මා ලංකාවේ අකුණු ආරක්ෂණ උපදේශකයෙකු ලෙස සේවා සපයන කාලයේ බැංකු කිහිපයක සහ රක්ෂණ සමාගමක අකුණු අනතුරු වාර්තා ආශ්‍රයෙන් සකස් කල ලංකාවේ අකුණු අනතුරු ගහණත්වය දැක්වෙන සිතියමක් රූපයේ දැක්වෙයි. මෙහිදී අප සැලකිය යුතු විශේෂ කරුණක් නම් අකුණු ඝනත්වය සහ අකුණු අනතුරු ගහණත්වය අතර වෙනසක් තිබීමට හැකි බවයි. මා සේවා සපයන කාලයේ වැඩිම අකුණු අනතුරු වාර්තා වුයේ හොරණ, පිළියන්දල, මාලබේ-අතුරුගිරිය, වැලිවේරිය, කටුනායක, ගම්පහ, රත්මලාන, සහ කොළඹ-කොටහේන ආදී ප්‍රදේශවලිනි. මේ ප්‍රදේශ ආශ්‍රිතව ඇති විශාල ආර්ථික මධ්‍යස්ථාන නිසා අනතුරු සිද්ධීන් අධික වීමට ඇති ඉඩකඩ වැඩි බව මගේ හැඟීමයි. 

අකුණක් යනුවෙන් අප සාමාන්‍යයෙන් හඳුන්වන්නේ වලාකුලක සිට පොළොවට ඉතා කෙටි කාලයකදී ගලන විශාල විද්‍යුත් ධාරාවකි. එය සාමාන්‍යයෙන් ඇම්පියර් 30,000 පමණ වේ. මෙහිදී බොහෝ විට පොලව කරා ඇදී එන්නේ ඍණ ධාරාවකි. කලාතුරකින් ධන ධාරාවක් ඇදී එන අතර එහි විශාලත්වය ඍණ ධාරාවකට වඩා දස ගුණයක් පමණ විශාල විය හැක. එසේම ධාරාව ගලන කාලයද අධිකය. මේ නිසා ධන අකුණු ධාරාවකින් සිදුවිය හැකි හානිය අති විශාලය. සාමාන්‍යයෙන් වර්ෂාව පැමිණීමට පෙර හෝ වර්ෂාවෙන් පසුව පතිත වන අකුණු, ධන අකුණු වීමට ඇති ඉඩකඩ අධිකය. අපේ පැරැණ්නන් කෝප වූ විට "තොපට වැහි නැති හෙණ වදීවා" යැයි පැවසුවේ මේ පිළිබඳව යම් දැනුමක් තිබූ නිසා යයි සිතිය හැක.

අකුණක් යම් වස්තුවකට වැදීමේ වැඩි ඉඩකඩ කරුණු පහක් මත රඳා පවතී. එනම් වස්තුවේ; උස වැඩිවීම, ඉහල ප්‍රදේශයේ තියුණු තුඩු සහ දාර තිබීම, ඉහල සන්නායක අගයක් තිබීම (ලෝහ වැනි), භූගතව ඇති පෘෂ්ඨය පොළොව හා හොඳින් ස්පර්ශව තිබීම (low contact resistance); සහ අවට පසෙහි සන්නායකතාවය ඉහල අගයක තිබීම වේ. 

පුද්ගලයෙකුට අකුණකින් ආරක්ෂාවීම සඳහා කල හැක්කේ අකුණු සහිත කාලගුණයකදී හැකිතාක්, ශක්තිමත් ආවරණ සහිත ගොඩනැගිල්ලක් හෝ අකුණු ආරක්‍ෂිත සැකිල්ලක් (lightning safety shelter) තුලට වී සිටීමයි. අවාසනාවකට එවන් ආවරණයක් නැති ස්ථානයක අකුණු කුණාටුවකට කොටු වුව හොත් දෙපතුල් හැකිතාක් කිට්ටුවෙන් තබාගෙන බිමට පහත්වීම (ඇන තියාගෙන ඉඳගැනීම) සම්මත ක්‍රමවේදයයි. උස ගස් යට හෝ උස් බිමක සිටීම කිසිසේත් නොකළ යුතුය. 

ගොඩනැගිල්ලකට අකුණු අනතුරු සිදුවන ආකාර දෙකකි. ඉන් පළමුවැන්න අකුණු ධාරාව කෙලින්ම ගොඩනැගිල්ල හා සම්බන්ධ වීමයි (through a direct strike or side flash). දෙවැන්න ගොඩනැගිල්ලට සම්බන්ධ වන සේවා රැහැන් පද්ධතියකට (විදුලි, දුරකථන, CCTV කේබල් වැනි) වදින හෝ ඒ අවට වදින අකුණු පහරක් මගින් ඇතිවන අධි වෝල්ටීයතා ස්පන්දයක් ගොඩනැගිල්ලට ඇතුළු වීමයි. මේ අවස්ථා දෙක සඳහා අප වෙන වෙනම ආරක්ෂණ ක්‍රමවේද යොදාගත යුතුය. පළමු ආකාරයේ අකුණු අනතුරු වලක්වා ගැනීමට අප බාහිර අකුණු ආරක්ෂණ පද්ධතියක් සවි කරගත යුතුය. මෙහිදී සිදුකෙරෙන්නේ අකුණක් ගොඩනැගිල්ල දෙසට ඇදී ආවොත් එම අකුණු ධාරාව නිරුපද්‍රිතව භූගත කිරීම සඳහා ලෝහමය පද්ධතියක් ගොඩනැගිල්ලට බාහිරින් සවි කිරීමයි. 

මෙම පද්ධතිය මූලික වශයෙන් air terminal, down conductor, earthing system යන කොටස් තුනකින් සමන්විත වේ. මෙහිදී යොදාගන්නා උපාංග වල මාන (dimensions), යොදාගන්නා ද්‍රව්‍ය, සවිකළ යුතු ස්ථාන සහ ආකාර, ස්ථාපනය කිරීමේ මූලික අවශ්‍යතා, කල යුතු මිනුම් ආදිය ජාත්‍යන්තර හෝ ශ්‍රී ලංකා ප්‍රමිතීන්ට අනුව සිදුකල යුතුය. මේ සඳහා ජාත්‍යන්තර ප්‍රමිතිය IEC 62305: 1-3 (2010) වේ. මෙම කරුණු පිළිබඳව බොහෝ විට සාමාන්‍ය ඉංජිනේරුවන්ට ඇති දැනුම මදය. එබැවින් අකුණු ආරක්ෂණ පද්ධතියක් නිර්මාණය කිරීමේදී සහ ස්ථාපනය කිරීමේදී ඒ පිළිබඳව හසල දැනුමක් ඇති විශේෂඥකුගෙන් (හෝ ආයතනයකින්) සේවය ලබා ගැනීම වැදගත්ය. 

සේවා රැහැන් හරහා ඇදී එන අකුණු ධාරාව ගොඩනැගිල්ල තුල ඇති උපකරණ වලට හානි පැමිණීම වැලැක්වීම සඳහා surge protection device (SPD) පද්ධතියක් සේවා රැහැන් පද්ධතියේ නොයෙකුත් ස්ථානවල සවිකළ යුතුය. මෙය විදුලි රැහැන් පද්ධතියට සහ අනෙකුත් සේවා රැහැන් පද්ධති වලට වෙන වෙනම සවි කල යුතුය. මෙහිදී සැලකිය යුතු කරුණු රාශියක් ඇති බැවින් ඒ පිළිබඳව ඉතා විස්තරාත්මක කරුණු අඩංගු IEC 62305:4 (2010) ජාත්‍යන්තර ප්‍රමිතිය පිළිබඳව මනා අවබෝධයක් ඇති ඉංජිනේරුවෙක් හෝ ආයතනයක් උපදේශනය සඳහා තෝරා ගැනීම වැදගත්ය. 

අධිබලැති විදුලි රැහැන් පද්ධති (HV/MV systems), සූර්ය කෝෂ පද්ධති, සුළං බලශක්ති පද්ධති, ඉතා උස් ගොඩනැගිලි, යුද ආරක්ෂක පද්ධති (defence systems), විදුලි දුම්රිය පද්ධති සහ අධි අවදානම් ස්ථාපනයන් (ඉන්ධන සහ ගෑස්, රසායනික ගබඩා, පරමාණුක බලාගාර, පුපුරණ ද්‍රව්‍ය සැකසුම් ආයතන ආදිය) අකුණු ආරක්ෂණය කිරීම සඳහා වෙන වෙනම ජාත්‍යන්තර ප්‍රමිතීන් පවතී. 

මේ විෂය සාමාන්‍යයෙන් මම උගන්වන්නේ දින තුනක හෝ පහක වැඩමුළුවක් ලෙසයි. ඒ නිසා කෙටි ලිපියකින් සියලු කරුණු සම්පීඩනය කිරීම උගහටය. ඔබට ගැටළු ඇත්නම් මම කාල වේලා ලැබෙන විදියට ඒවාට පිළිතුරු සපයන්නම්.  

 

බෝෆෝර් සිද්ධිය හෙවත් මෝඩයන් ඇමතීමේ යාන්ත්‍රණය

දශක ගණනාවක් ඉන්දියාව ආණ්ඩු කල, කිසිවෙකුටත් සෙලවිය නොහැකි පර්වතයක් ලෙස හැඳුන්වුන කොංග්‍රස් පක්ෂය 1989 දී භාරතීය ජනතා පක්ෂයට පරාජය විය. දශක දෙක හමාරකට පසු සිදුවුණ නරේන්ද්‍ර මෝඩිගේ සම්ප්‍රප්තියට මග සැකසෙන්නේ මේ මැතිවරණය හරහාය. ඊට පාදක වූ "මෝඩයන් ඇමතීමේ යාන්ත්‍රණය" ලෙස පසු කලෙක ලෝක දේශපාලනයේ කතාබහට ලක් වූ අප්‍රකට ක්‍රමවේදය, ඇමරිකානු දේශපාලනයේ පවා අදටත් යොදා ගැනෙන බව නොරහසකි. 

වසර 1986 දී රජීව් ගාන්ධිගේ නායකත්වයෙන් යුත් ඉන්දීය රජය හොවිට්සාර් තුවක්කු 410 මිළදී ගැනීම සඳහා ඩොලර් බිලියන 1.4ක මුදලක කොන්ත්‍රාත්තුවකට ස්වීඩනයේ බෝෆෝර් සමාගම සමග ගිවිසුම්ගත විය. මේ ගනුදෙනුවේදී රජීව් ගාන්ධි ඇතුළු ඇමතිවරුන් කිහිප දෙනෙක් ඩොලර් මිළියන 500ක පමණ කොමිස් මුදලක් බෝෆෝර් සමාගමෙන් ගෙන ඇති බවට ස්වීඩන් සහ ඉන්දීය මාධ්‍ය වාර්තා පළවිය. මේ සමගම රජීව් ගාන්ධිගේ "clean suit" ප්‍රතිරූපය බිඳ වැටෙන්න විය.

විපක්ෂය මෙහිදී ඉතා සුක්ෂම ක්‍රමවේදයක් අනුගමනය කළේය. ඩොලර් මිලියන ගණන්, කොමිස් මුදල් ආදිය පිළිබඳව බහුතරයක් වූ ග්‍රාමීය නූගත් ඉන්දීය ජනතාවට වැටහීමක් නැති බව ඔවුන්ට අවබෝධ විය. 

ඉන්දියාවේ ඕනෑම ප්‍රදේශයක පාරම්පරික සිටුවරුන් වන මහරජා හෝ ශාමින්දාර් වරුන්ගේ අති විශාල සුඛෝපභෝගී මන්දීර ඇත. විපක්ෂය ප්‍රාදේශීය මට්ටමින් රැස්වීම් පවත්වා ජනතාවට අපූරු ගණිත ක්‍රමවේදයක් ඉදිරිපත් කළේය. ඔවුන් ඩොලර් මිලියන 500ය ඉන්දියානු රුපියල්වලට හරවා එය එම ප්‍රදේශයේ සිටින පවුල් ගණනින් බෙදීය. එවිට පිළිතුර ඉන්දියානු රුපියල් කෝටි  ගණනක් විය. විපක්ෂය කියා සිටියේ රජීව් ගාන්ධි මෙම දුෂණය නොකළේ නම් එම ප්‍රදේශයේ සෑම පවුලකටම ලැබෙන්න තිබූ මේ මුදලින් ඒ සැමටම මහරාජා මන්දිරයක් මිළදී ගත හැකිව තිබුණු බවයි. මෙය මිනිසුන්ගේ අභ්‍යන්තරයටම වදින්න විය. තමාට හිමිවීමට තිබු මහරාජා මන්දිරය රජීව් ගාන්ධි විසින් මංකොල්ල කා ඇති බව ඔවුන්ට දැනෙන්න විය. 

1989 මැතිවරණයේදී එතෙක් දැවැත්ත පර්වතයක් සේ තිබූ ඉන්දීය කොංග්‍රස් පක්ෂය පරාජයට පත්විය. එය ඉන්දියාවේ එක් යුගයක නිමාවක් සනිටුහන් කළේය. 

මැතිවරණයකදී මෝඩයන් ආමන්ත්‍රණය කිරීමේ වැදගත්කම වටහා නොගෙන එය ජයග්‍රහණය කිරීම අසීරුය, විශේෂයෙන්ම ලංකාව වැනි රටක. 

                 

සාගරක් මැද

රියෝ ටින්ටෝ (Rio Tinto) යනු ලෝකයේ ඇති විශාලතම සහ ධනවත්ම mining companies වලින් එකකි. එහි ගෝලීය ප්‍රතිරූපය එතරම් ධනාත්මක නැත. පතල් කර්මාන්තය වෙනුවෙන් ඔවුන් බොහෝ දේ විනාශ කර ඇත. ඒ අතර පුරාවස්තුන් සහ පාරිසරික දායාද මෙන්ම ඕස්ට්‍රේලියාවේ හා කැනඩාවේ ආදී වාසීන්ගේ සම්ප්‍රදායික භූමි භාග පරිහානියට පත්කිරීමද ඔවුන්ට එරෙහිව නැගෙන විරෝධයන්ය. 

මේ නිසාම මෑතක සිට ඔවුහු ලෝකයේ ඇති පිළිගත් සරසවි ගණනාවකටම විශාල පරිමාණයේ අරමුදල් පරිත්‍යාග කරමින් තම ප්‍රතිරූපය සකසා ගන්නට උත්සහ කරති. මෙවර ඔවුන් ඉතා විශාල අරමුදලක් සරසවි පහක් ඉදිරියේ තබා පතල් කර්මාන්තය මානුෂීකරණය කිරීමට තාක්ෂණිකව සහ සාමාජීයව කල හැකි කාර්යභාරයන් පිළිබඳව ව්‍යපෘති යෝජනා ඉදිරිපත් කරන ලෙස ආරාධනා කර තිබුණි. මේ අනුව ANU (Australia), ICL (UK), UBC (Canada), UCB (USA) සහ Wits (South Africa) යන සරසවි ව්‍යපෘති යෝජනා pitch කිරීම සඳහා එක්සත් රාජධානියේ Imperial College London හි Rio Tinto Centre for Future Materials ට රැස්විය. මම Wits සරසවිය නියෝජනය කරමින් එයට සහභාගී වුනෙමි. 

මේ එහිදී සාකච්චා වූ මාතෘකා අතරින් ලංකාවට වැදගත් වන කරුණු කිහිපයකි. 

මේ වන විට ලෝකය ඉතා වේගයෙන් හරිත බලශක්ති කරා ඇදී යයි. බහුතරයක් හරිත බලශක්ති ප්‍රභව (සූර්ය කෝෂ, සුළං බලශක්ති වැනි) ශක්තිය ජනනය කරන්නේ පරිසර ස්වභාවය අනුවය. මේ නිසා මෙම බලශක්ති ප්‍රභව තුලින් ශක්තිය ජනනය කිරීමේදී ශක්ති ගබඩාකරණය අනිවාර්ය වෙයි. 

එසේම ලෝකයේ ඇතිවෙමින් පවතින විශාලම අභියෝගයක් නම් විස්තාරණය වන ශක්ති ජාල (energy grids) සඳහා තඹ සහ ඇලුමිනියම් වැනි ලෝහ සැපයීමයි. මේ සඳහා සුදුසුම විසඳුමක් ලෙස isolated microgrids යෝජනා වෙයි. මෙම කාරණා දෙකටම බැටරි බලශක්ති ගබඩා පද්ධති (battery energy storage systems) අත්‍යවශ්‍ය අංගයක් වේ. 

මීට අමතරව මෝටර් බයිසිකලයේ සිට අභ්‍යවකාශ තරණය දක්වා ප්‍රවාහන මාධ්‍ය තව වසර කිහිපයකින් විදුලිබලය මත පමණක් පදනම් වනු ඇත. ඒ සමගම බැටරි කර්මාන්තය සඳහා එන ඉල්ලුම සිතා ගැනීමටවත් නොහැකි පරිමාවකි. 

මේ අනුව අද බැටරි ගබඩා පද්ධති හඳුන්වන්නේ ලෝකයේ බලශක්ති අනාගතය (world energy future) ලෙසටය.

අනාගත බැටරි තාක්ෂණය මුළුමනින්ම බැර ලෝහ මත ගොඩනැගෙනු ඇතැයි බොහෝ දෙනා මත පළකරති. මේ අනුව අප්‍රිකා මහාද්වීපයේ පහල කොටසේ (Southern African region) ඇති විශාල බැර ලෝහ නිධි වෙත ලෝකයේ අවධානය යොමු වී ඇත. Rio Tinto ආයතනයට ආරාධනා කල සරසවි පහ දෙස බලන විට ඔබට යම් නොපෑහෙන ගතියක් දැකිය හැක. ලෝකයේ ඉහලම ඇති සරසවි හතරක් සමග අංකනය දෙසිය ගණනක වූ අපේ සරසවිය කරන්නේ කුමක්දැයි ඔබට සිතෙනු ඇත. නමුත් අප්‍රිකා මහාද්වීපයේ ඇති භූවිද්‍යාව පිලිබඳ පැරණිම සහ විශාලතම පර්යේෂණ ආයතනය විට්ස් සරසවියයි. එසේම දකුණු අප්‍රිකානු කලාපයේ ඇති ලෝකයේ ධනවත්ම ලෝහ නිධි අයත් කොම්පැණි තාක්ෂණික සහය ලබා ගන්නේ අපේ සරසවියෙන්ය. 

දැන් අපි ලංකාව දෙසට හැරෙමු. ලෝකයේ ගොඩබිම් ප්‍රදේශ වල ඇති ඛනිජ සම්පත් මෙන් දස ගුණයකට වැඩි ප්‍රමාණයක් සාගර පතුලේ ඇති බව සාමාන්‍ය විශ්වාසයයි. බැර ලෝහ සම්බන්ධයෙන්ද මෙය සත්‍යවේ. 

සාගර පතුලෙන් අභ්‍යන්තරයේ ඇති ලෝහ පිළිබඳව අදහසක් ලබා ගැනීම සඳහා ක්‍රම වේද රාශියක් ඇත. මින් seismic surveys, electromagnetic surveys, side-scan sonar, multibeam echosounder ආදී ක්‍රමවේදයන් සඳහා මුහුදේ යාත්‍රාකරන නැවක සිට හෝ චන්ද්‍රිකා / ලයිඩර් තාක්ෂණය ඔස්සේ කටයුතු කල හැක. 

එහෙත් sediment and water column sampling, Autonomous Underwater Vehicles (AUVs) and Remotely Operated Vehicles (ROVs) වැනි තාක්ෂණයන් උපයෝගී කරගැනීමට දීර්ඝ කාලයක් යම් මුහුදු සීමාවක රැඳී සිටිය යුතුය. මෙම දෙවනුව සඳහන් කල ක්‍රමවේදයන් වඩා නිවැරදි ප්‍රමාණික දත්ත ලබා දෙයි. මේ නිසා මෙවැනි ලෝහ නිධි ගොඩ ගැනීමට ආයෝජනයන් කිරීමට පෙර දෙවැනි ක්‍රමවේදයන් ක්‍රියාවේ යෙදවීම අත්‍යවශ්‍ය වෙයි. මේ සඳහා සාගර සීමාව අයිති රටෙන් අවසර ගැනීම අනිවාර්ය වෙයි. 

මට හැඟෙන ආකාරයට මේ වන විටත් චීනය, ඉන්දියාව, ඇමරිකාව සහ විශාල පරිමාණයේ පෞද්ගලික කොම්පැණි කිහිපයක් පළමුව සඳහන් කල ක්‍රමවේදයන් ඔස්සේ යම් පමණක ගවේෂණ ලංකාවට අයත් සාගර කලාපයේ සිදුකර යම් ගුණාත්මක තක්සේරුවක් ලබා ගෙන ඇත. එහි ප්‍රතිඵල ඔවුන්ගේ ඉලක්ක සඳහා ඉතා ධනාත්මක බවද මට හැඟී යයි. එහෙත් ප්‍රමාණික දත්ත ලබා ගැනීමට නම් ලංකා මුහුදු කලාපයේ දීර්ඝ කාලයක් රැඳී සිට ගවේෂණ සිදුකිරීම අනිවාර්ය වෙයි. මේ ගැන ඉව වැටී දෝ (නැත්නම් එක් කෙනෙක් තරහා කරගැනීමට නොහැකි නිසාදේ) ලංකා රජය පසුගිය කාලයේ චීනය, ඇමරිකාව ඇතුළු රටවල් කිහිපයකින්ම මෙම කලාපයේ සාගර ගවේෂණයට ඉල්ලා ඇති අවසරයන් ලබා දුන්නේ නැත.

එලිසබෙත් එන්නේ මේ අල්ල පනල්ලේය. 

               

ඔබේ නායකත්ව හැකියාව කොතැනද?

පහත දැක්වෙන්නේ අතිශයින්ම සංකීර්ණ වූ සමාජ තත්වයකි. එය මානව අතීත කතාවේ කාල-අවකාශ ලක්ෂ ගණනාවකදී මතු වුවකි. මෙහිදී සුදුසු නායකත්වයක් ලැබීමට තරම් භාග්‍යමත් වූ මානව සමූහ තම පැවැත්ම තහවුරු කරගත්හ. එසේ නොවූ අභාග්‍යවන්තයෝ ඉතා අවාසනාවන්ත විනාශයකට ගොදුරු වුහ. දැන් ඔබේ වාරය පැමිණ ඇත. 

-----------------------------------------

උපකල්පනය කරන්න ඔබ මීට සහශ්‍රයකට හෝ දෙකකට පෙර ඉතා නිසරු භූමි භාගයක ජිවත්වන දුර්වල ගෝත්‍රික සමාජයක ඉපිද හැදී වැඩෙනවා. නිරන්තරයෙන් යුද කටයුතු වල යෙදෙන්න වීම නිසා මෙම ගෝත්‍රික ප්‍රජාව තුල පිරිමි ගහනය මෙන්ම සමස්ථ ජනගහනයද වේගයෙන් අඩුවෙමින් පවතිනවා. අවට භූමිභාග වල සිටින ශක්තිමත් මිනිස් සමුහයන්ගෙන් ඔවුන් නිතරම බැට කනවා. පිටතින් පැමිණෙන පීඩනය නිසාම ඔවුන් සුරාවට සහ සූදුවට ඇබ්බැහිව තිබෙනවා. කාන්තාවන් දිවි රැකගැනුමට ගණිකා වෘත්තියට නැඹුරු වෙනවා. විනය අතින්ද පිරිහුණු මෙම සමාජය ක්‍රමයෙන් අභාවයට පත්වෙනවා. මේ අවස්ථාවේදී තාරුණ්‍යට පා තබන ඔබට මෙම සමාජය නගා සිටුවා ඉදිරියට ගෙන යාම සඳහා නායකත්වය ලැබෙනවා.

ඔබ ගන්නා පියවර සඳහන් කල හැකිද?

ලේබල් නැති ජීවිතයකට අභිධර්මය

 

මනුෂ්‍යයා සහජයෙන්ම සමුහගත වී සුරක්ෂිත වීමට ප්‍රිය කරයි. සත්ව ලෝකයේ මෙලෙස සමුහගතව ආරක්‍ෂිත වීමට ප්‍රියකරන සතුන් ඇත. බොහෝ ශාක භක්ෂිත සතුන් සාමුහිකව දිවි ගෙවයි. ඒ තනි තනිව විසීමෙන් තවත් සතෙකුගේ ගොදුරක් වීමට ඇති ඉඩකඩ වැඩි බැවිනි. සිංහයන්, කැලෑ බල්ලන්, හයිනාවන් සමූහ වාසි මාංශ භාක්ෂිකයන්ය. ඔවුන් සමුහ ගතවන්නේ ඒ එමගින් ගොදුරු සොයාගැනීමේ සාර්ථකභාවය විශාල වශයෙන් වැඩිවෙන නිසාය. තනි තනිව ගත් කල සිංහයා වුවද දුර්වලය. අනෙක් අතට බළල් පවුලේ වෙනත් බොහෝ සාමාජිකයන් තනිව වාසය කිරීමට ප්‍රියකරයි. ඒ ඔවුන්ට තමාගේ හැකියාව පිළිබඳව ඇති දැඩි ආත්ම විශ්වාසය නිසාය. ව්‍යාග්‍රයා මීට හොඳම උදාහරණයයි. 

මේ අනුව තනිව කටයුතු කිරීමට තරම් ආත්ම ශක්තියක් නැති මිනිස්සු කුමක් හෝ කුලකයකට ඇතුළත්වීමට උත්සුක වෙති. සමහරු කුලක රාශියක සාමාජිකයෝ වෙති. පාසල, ඉපදුන රට සහ නගරය, ආගම, ජාතිය, කුලය, දේශපාලන පක්ෂය ආදී වශයෙන්ද, කුලඟන සමිතිය, පන්සලේ දායක සභාව, සිංහ සමාජය ආදී වශයෙන්ද ඔවුන් කුලක ගතවෙයි. මේ බොහෝ කුලකවල මුඛ්‍ය අරමුණ පිළිබඳව එහි සාමාජිකයන් බහුතරයකට කිසිඳු හැඟීමක් නැත. ඔවුන්ගේ අවශ්‍යතාවය කුලකයට ලේබල් ගත වී  සුරක්ෂිතභාවයක් ලැබීමයි. 

පසුගිය සතියේ මම මේ පිළිබඳව කල සමාජ පර්යේෂණයේදී මේ කාරණය ඉතා හොඳින් පෙන්වා දුන්නෙමි.  මහාචාර්ය නලීන් ද සිල්වාගේ නම වටා එක් රැස් වී තමා යම් කුලකයකට අයත් බවට උදම් අනමින් සිටි පිරිස එම වේදිකාව බිඳ වැටීමේ ප්‍රවණතාවය දුටු සැණින් ඉතා තදින් කිපී හතර අතේ පහර දෙන්න විය. ඊට දින කිහිපයකට පසු මහාචාර්ය නලීන් ද සිල්වා ඉදිරිපත් කල අදහසක්ම ඔහු කියා සිටියාට වඩා තරමක් වෙනස් ස්වරුපයෙන් ඉදිරිපත් කලෙමි. නමුත් එයට මේ පිරිසෙන් කිසිඳු ප්‍රතිචාරයක් නැත. අඩුම ගණනේ "තමුසේ නලීන් සර්ගේ අදහස් කොපි කරනවා" කියන්නවත් කෙනෙක් නැත. ඒ ඔවුන්ට කවමදාකවත් නලීන් සර් කියූ දේ තේරුම් ගත නොහැකි වූ නිසා යැයි මම සිතමි. එසේ තේරුම් ගැනීමට ඔවුන්ට අවශ්‍යතාවයක්ද නැත. ඔවුන්ගේ එකම අවශ්‍යතාවය ලේබලයක් පමණි. ඔවුන්ගේ ප්‍රධාන අරමුණ මේ ලේබලය රැක ගැනීමයි. 

අභිධර්මය කියවාගෙන යද්දී මට අවබෝධ වූ (තේරුම් ගියා පමණක් නොව) මූලික කාරණය නම් සැනසුම්සහගත ජිවිතයක් ගත කිරීමට ඇති ප්‍රධාන බාධකය තමන් විසින්ම තමා වෙත අලවාගෙන තිබෙන ලේබල් බවයි. සමහර විට වෙනත් අය අප මත අලවන ලේබල්ද අපි ඉතා ආදරයෙන් වැළඳ ගනිමු. ලේබලය අප කෙතරම් පීඩාවට පත් කරනවා දැයි, නලීන් සර් පිළිබඳව මා ලියන ලද ලිපිය ආශ්‍රිතව පුද්ගලයන් දැක්වූ ප්‍රතිචාරවලින් පිළිබිඹු වේ. බොහෝ දෙනෙකුට දින ගණනක් තමන්ගේ සිතේ සැනසුම, සතුට සහමුලින්ම නැති වී ගොස් ගිනි ගොඩක දැවෙන අයුරු ඔවුන්ගේ ප්‍රතිචාරයන්ගෙන් පෙන්නුම් කරණ ලදී. 

අභිධර්මයේ මූලික හරය අපගේ පංචෙන්ද්‍රිය තුලින් සංවේදනය කර අප තනා ගන්නා නාමරූප ඇතිවී නැතිවී යන විද්‍යුත් සංඥා පමණක් බවයි. මේ අනුව අපි උපාදානය කරගන්නේ මේ අනිත්‍ය විද්‍යුත් සපංදනයි. මෙය අවබෝධ කරගන්නා විට ක්‍රමයෙන් අප අප මතම අලවාගෙන සිටින ලේබල් ගැලවෙන්න ගනී. ඕනෑම දෙයක් දෙස තුන්වෙනි පාර්ශව නෙතකින් බලා විග්‍රහ කිරීමේ හැකියාව මතුවෙයි. තව කෙනෙක් ලේබල්වලට රිදෙන්න ගැහුවා කියා තමන්ට වේදනාවක් නොදැනෙන්න පටන් ගනී. මන්ද ඒවා තමා විසින් අලවාගෙන නැති බැවිනි. මෙය ඉතා අහ්ලාදජනක (blissful) මානසික domain එකක් පමණක් නොව ඉතා විනෝදජනක අත්දැකීමකි. යම් අවස්ථාවකදී ඔබට කෙනෙක් ප්‍රශංස කරන විටද අපහාස කරන විටද එක සේ විනෝදාත්මක ආශ්වාදයක් ලැබේ නම් ඔබ ලේබල් ගලවමින් සිටින බව දැනගන්න.   

           

නොපවතිනා පැවැත්ම හෙවත් පට්ටපල් බොරුව

බටහිර චින්තනයේ  පදනම වන්නේ ද්විකෝටික තර්කන රටාවයි. එය කෙටියෙන් ඉදිරිපත් කල හොත් "යමක් පවතින්නේය යන්න සත්‍ය නම් එය නොපවතින්නේය යන්න අසත්‍යයකි. යමක් නොපවත්තින්නේය යන්න සත්‍ය නම් එය පවතීයයි යන්න අසත්‍යයකි".  මට මේ බටහිර චින්තනය යන වදන මෙම සාකච්චාවට කෙතරම් ඔබින්නේදැයි සැක සහිතය. එබැවින් මම එයට ලෝකයේ බහුතරයක් පිළිගත් සම්මත චින්තනය (කෙටියෙන් සම්මත චින්තනය) යයි කියමු. 

ඉහත තර්කන පදනම ස්ථාපිත වන්නේ පවතින්න වූ යථාර්තයක් තුලය. එනම් අපගෙන් ස්වායත්ත වූ නිරපේක්ෂ විශ්වයක් පවතීය යන උපකල්පනය මතය. දැනට ලෝකයේ සම්මත චින්තන තුල නිරපේක්ෂව පවතින්නා වූ විශ්වයක් යන්න උපකල්පනයක් නොව පිළිගත් සාධකයකි (accepted fact). මේ නිසා මෙම චින්තනයට අනුගත වූ විට ද්විකෝටික තර්කනයෙන් ඔබ්බට වූ logic එකක් පිළිබඳව සිතීම පවා අභව්‍ය කරුණක් බවට පත්වෙයි. 

බුදු දහම සහ අද්වෛත වේදාන්ත ලෙස අප අද හැඳින්වීමට ලක් කරන භාරතීය සංකල්ප දෙකෙහිම විශ්වය යනු මායාවක් (නොපතින පැවැත්මක්) ලෙස අර්ථ දැක්වේ. වේදාන්තය තුල එක් නිරපේක්ෂ සත්‍යයක් ඇති බව පිළිගැනේ "ජගත් මිත්‍යා, බ්‍රහ්ම සත්‍යා" යන වාක්‍යයෙහි මේ සංකල්පය ගැබ් වේ. එනම් විශ්වයේ එකම "පවතිනා පැවැත්ම" බ්‍රහ්මන් යන මාන, ලිංග, හැඩ, වර්ණ ආදී වූ කිසිඳු ගුණයකින් තොර, අර්ථ දැක්විය නොහැකි භූතාර්ථයකි. ඉන් බාහිර වූ සියල්ල  මායාවකි. අභිධර්මයට අනුව එබඳු කිසිඳු නිරපේක්ෂ යථාර්තයක් නැත (මා තේරුම් ගත් පරිදි). සියල්ල මායාවන්ය. මෙය අවබෝධ කරගැනීම  (තේරුම් ගැනීම නොවේ) තුලින් ඔබට නිවීම (නිර්වාණය) අත්පත් කරගත හැක. 

යුක්ලීඩියානු ජ්‍යාමිතිය සහ නිව්ටෝනියන් යාන්ත්‍රණය තුල ද්විකෝටික තර්කනය අභියෝගයකින් තොරව පැවතුනේය. මේ සන්දර්භය තුල සම්මත චින්තනයට පාදක වූ යුදෙව්-ක්‍රිස්තියානි චින්තනයේ මූලික පිළිගැනීමක් වන ශුද්ධ වූ ත්‍රිත්වය (holly trinity) යන සංකල්පයේ පසුබිමද ඔවුන් අමතක කර ඇත. එනම් එම සංකල්පයේ පාදම ත්‍රිකෝටික තර්කනය බවයි. එනම් "යමක් යම් ආකාරයකින් පැවතීම සත්‍ය නම් එය එම අවස්ථාවේම වෙනත් ආකාරයකින්ද පැවතීම සත්‍ය බවයි". 

ඉතා කුඩා සහ/හෝ ඉතා වේගයෙන් ගමන් කරන අංශු අභිමුවේ අප දකින නිරීක්ෂණ ද්විකෝටික තර්කනයෙන් විස්තර කිරීම උගහටය. මෙහිදී භාවිතා කරන අංශු යන යෙදුමද සම්මත චින්තනයේ ආකෘතියකි. අද අප දන්නා විද්‍යාව තුල එවන් අංශු නැත. ඇත්තේ තරංගාකාර මායාවන්ය (string theorey). 

සම්මත චින්තනයේ ගැලී සිටින්නා ද්විකෝටික තර්කනය තුල මේ නිරීක්ෂණ පැහැදිලි කිරීමට නොයෙකුත් විකාරරූපී ආකෘති නිර්මාණය කරමින් ඒවා නිශේධ කරමින්, නව ආකෘති තනමින්, ඉතා වෙහෙසකර ගමනක් යයි. 

මෑතකදී කරලියට නැගුනු (එහෙත් මීට දශක ගණනාවකට පෙර සංකල්පීයව හෝ නිරීක්ෂණාත්මකව ග්‍රහණය කල) හිග්ස් බෝසෝනය, quantum entanglement වැනි සංකල්ප පවා අප පැහැදිලි කිරීමට උත්සහ ගන්නේ ද්විකෝටික තර්කනය තුලයි. අපට නිතරම "විශ්මිත ප්‍රතිඵල" ලැබෙන්නේ මේ නිසාය. රෝලර් ස්කේටින් කරන වේදිකාවක අයිස් ස්කේටින් කල නොහැකි බව අප තේරුම් ගත යුතුය. 

නොපවතිනා පැවැත්මක ත්‍රිකෝටික හෝ ද්විකෝටික තර්කන නොයෙදෙන්න හේතුවක් නැත. නොපවතින අවකාශයක එකවර සියලුම දේ පැවතීමටත් සියලුම දේ නොපැවතීමටත් ඉඩ ඇත. එය මායාවක ස්වභාවයයි. මායාවක් වන අපට මේ මායාව තේරුම් ගැනීමට නොහැකිවී ඇත්තේ අප "මම" යයි සලකන භූතාර්ථයක් අර්ථදක්වාගෙන සිටින බැවිනි. "මම" යථාර්තයක් යයි මම පිළිගත් විට මා වටා මායාවක් නොවේ යයි "මට" සිතෙන මායාවක් හටගනී. මේ මායාව තුල මට ද්විකෝටිකයෙන් ඔබ්බට තර්කනයක් නැත. ඒ "මම" සැබෑවකැයි මම සිතන නිසාය.  

සම්මත චින්තනය තුල අප ඇලී සිටින පාදම (ද්විකෝටික තර්කනය) වෙනස් කිරීම වෙනුවට එම පාදම මත සිට අප ආකෘති වෙනස් කිරීමට කෙතරම් උත්සහ ගත්තත් ඉන් ඵලක් නොවේ. තර්කන පාදම වෙනස් කල සැනෙකින් (චතුස්කෝටිකය පිළිගත් විට) දැනට පවතින සහ අනාගතයේ හමුවන නිරීක්ෂණ කිසිවක් ගැටළු නොවනු ඇත. එහෙත් මේ අවබෝධය කරා ගමන් කිරීම සම්මත චින්තකයෙකුට අතිශයින් දුෂ්කරය. ඔහුට සියල්ල අමතක කර ළදරුවෙකු සේ සිතීමට සිදුවනු ඇත. 

නලීන් සර් 80-90 දශක වලදී අසම්පුර්ණ ග'ඩල් ප්‍රමේය පිළිබඳව සංවාදයක් ගොඩ නගමින් මේ පිළිබඳව සාකච්චාවක් ගොඩ නැගීමට උත්සහ දැරීය. එහෙත් ඔහුගේ කවය තුල මෙතරම් ගැඹුරකට යාමට සමත් කිසිවෙකු සිටියේ නැතැයි මම සිතමි. මේ නිසාම මෙම සංවාදය අතරමග බිඳ වැටුණි.

මා දකින අභිධර්මය

අභිධර්මය කියවන විට මට හැමවිට ඇතිවන හැඟීමකි. මෙය ඉදිරිපත්කල පුද්ගලයා එක්කෝ අනාගතයෙන් කාල තරණය කල කෙනෙකි. නැතිනම් එසේ කාල තරණය කල කෙනෙකු හා දීර්ඝ සංනිවේදනයක් කල කෙනෙකි. සමහර විට මෙම ධර්මය එක් කෙනෙකු නොව යම් පිරිසක් විසින් ඉදිරිපත් කලාද විය හැක. කෙටියෙන් කිවහොත් මෙහි මූලික කරුණු තේරුම් ගැනීමට 20 සහ 21 වන ශතවර්ෂවල විද්‍යුත් චුම්බක විද්‍යාව (electromagnetism), ස්නායු විද්‍යාව (neurology) සහ ව්‍යුහ විද්‍යාව (anatomy) පිළිබඳව ප්‍රථම උපාධි දැනුමවත් අවශ්‍යවේ. 

සංජය ඇල්විටිගල මෙහෙයවන මනස්ගාත වැඩසටහන් කිහිපයකම මම මට තේරෙන අභිධර්මය පිළිබඳව පැහැදිලි කලෙමි. ඒ නිසා ඒ පිළිබඳව කෙටි විස්තරයක් පමණක් මෙහි ඉදිරිපත්කරමි. විසිඑක්වන වන ශතවර්ෂයේ මැද හෝ අග භාගයේ බුද්ධිය අපේ දැනුම් සම්භාරයට එකතුවන විට අභිධර්මයේ මෙතෙක් අපට පත්‍ය නොවන කරුණු නිරාකරණ කරගත හැකි වෙනු ඇතැයි මට සිතෙයි. මේ කතාව ඒ පිලිබඳවය. 

“ඔබ මා දකින්නේ කොතනද?” මා පිරිසකගෙන් ඇසුවහොත්, බොහෝ දෙනෙකු මා සිටින දෙසට ඇඟිල්ල දිගුකර පෙන්වනවා ඇත. 

ඇත්තටම මා සිටින්නේ ඔබ තුල මිස ඔබ ඇඟිල්ල දිගුකර පෙන්වන තැන නොවේ. 

අප දන්නා සරළ භෞතික විද්‍යාවට අනුව මගේ සිරුරෙන් පරාවර්තනය වන ආලෝකය ඔබගේ අක්‍ෂි කාචයෙන් වර්තනය වී දෘෂ්ටිවිතානයේ ප්‍රතිබිම්බයක් සාදයි. මෙම ප්‍රතිබිම්බයේ ආලෝක පැතිරුමට අනුරූපව ඊට සම්බන්ධ දෘෂ්ටි ස්නායු අග (අක්ෂි කෙලවර) විද්‍යුත් සංඥාවක් නැත්නම් කුඩා වෝල්ටීයතා ස්පන්දයක් ඇති වේ. මෙම විද්‍යුත් සංඥාව ප්‍රතිබිම්බය හඳුනාගැනීමට අදාළ තොරතුරු මොළයේ යම් කොටසක් වෙතට ස්නායුවක් මගින් ගෙනයයි. ඔබට අවශ්‍ය නම් මේ සංසිද්ධිය චක්කු විඥානය ලෙස හැඳින්විය හැක. 

විද්‍යුත් සංඥා ආකාරයෙන් මොළය වෙතට පැමිණෙන තොරතුරු එහිදී සංකීර්ණ සැකසුමකට ලක් වේ.  මෙහිදී අදාළ ප්‍රතිබිම්බය ඔබගේ මතක පද්ධතියේ (memory system) ඇති තොරතුරු සමග සසඳනු ලැබේ. 

මා ඔබ නිතරම දකින කෙනෙක් නම් මගේ තොරතුරු ඔබගේ මතක පද්ධතියේ ඉහළ ම ස්ථරවල පවතී. එබැවින් ඉතා ඉක්මනින් සැසඳීමේ ක්‍රියාවලිය අවසන් වේ. එනම් නිමේෂයකින් ඔබ මා හඳුනා ගනී. එනම් ඔබ තුල මා සම්බන්ධයෙන් නාමරූපයක් ඇතිවේ.

ඔබ මා දකින්නේ වසර 10 ට පමණ පසුව නම් කාරණා දෙකක් නිසා ඔබට මාව පහසුවෙන් හඳුනාගත නොහැකි වනු ඇත. පළමු කාරණය නම් කාලයත් සමග මා පිළිබඳව තොරතුරු මතක පද්ධතියේ පහළ ස්ථරවලට තල්ලු වී තිබීමයි. එවිට එම තොරතුරු සොයා ගැනීමට මොලයේ සැකසුම් ඒකකයට (processing unit) වැඩි කාලයක් ගත වේ. දෙවැන්න, දීර්ඝ කාලයක් ගත වී ඇති බැවින් මගේ හැඩරුව වෙනස් වී තිබීමට ඉඩකඩ වැඩි වීමයි. මේ නිසා මගේ ප්‍රතිබිම්බයෙන් එන විද්‍යුත් සංඥාව මා පිළිබඳව ඔබගේ මතකයේ ඇති තොරතුරු හා නොගැලපීමටද ඉඩ ඇත. 

මොළයේ ඇති processing unit එක මේ සංකීර්ණ හඳුනාගැනීමේ ක්‍රියාදාමයෙන් පසු තවත් වැදගත් ක්‍රියාවලියකට අවතීර්ණ වෙයි. 

අපට දැනෙන සතුට, භිය, කෝපය, දුක, සංකාව, වේදනාව, වෛරය, ආදරය වැනි හැඟීම් ජනිත කරවන සහ ඒවා පාලනය කරන වෙන වෙනම ස්ථාන රාශියක මොලයේ ඇත. මා මේ විෂයෙහි ප්‍රවීණයකු නොවන බැවින් ඒ පිළිබඳව වූ ChatGpt විස්තරය පහත සඳහන් කරමි. 

දැන් මේ හඳුනා ගත් නාමරූපය (විද්‍යුත් ස්පන්දයක code වූ දත්ත සමුහයක්) පිළිබඳව විද්‍යුත් සංඥා මොළයේ ඇති ඉහත සඳහන් කල නොයෙකුත් කොටස් වෙත සම්ප්‍රේෂණය කරයි. එහිදී මෙම විද්‍යුත් සංඥාවට අදාලව මොලයේ එක එක කොටසේ ඇතිවන විද්‍යුත්-රසායනික ප්‍රතික්‍රිය මගින් නාම රූපයට අදාළ හැගීම් ජනිතවෙයි. එම දත්ත නැවතත් විද්‍යුත් සංඥා ආකාරයෙන් processor එක වෙතට පැමිණෙයි. මෙම සංකීර්ණ ක්‍රියාවලිය අවසානයේ ඔබ තුල මා පිළිබඳව යම් හැඟීමක් ඇතිවෙයි. මෙය උදාසීන, කෝප සහගත, සතුට දනවන, භීතිය ඇති කරන ආදී හැඟීම් එකක් හෝ කිහිපයක් විය හැක. එනම් මා පිළිබඳව ඔබ තුල අඩු වැඩි වශයෙන් උපාදානයක් (අල්ලා ගැනීමක්) සකස් වී ඇත. 

දැන්  මේ ගොඩනැගුනු උපාදානය මත පදනම් වී processor එක මගින්, ගත යුතු ඊළඟ පියවර (ප්‍රතිදානය) සඳහා body interfaces වලට අණ දීමේ සංඥා නිකුත් කරයි. මේ අනුව ඔබ මා වෙත පියකරු සිනහවකින් මුව සරසා ගෙන සිප වැළඳගන්න එනවාද, මට භියෙන් කෑගසමින් ඉවතට දිවයනවාද, කෝපයෙන් අත් මිට මොලවාගෙන පහර දෙන්න එනවාද, මාව ගණනකට නොගෙන ඔබේ ගමන පාඩුවේ යනවාද ආදී වූ options රාශියකින් එකක් ක්‍රියාවට නැගේ. 

මෙහිදී processor එක වෙතට හැගීම් පිළිබඳව දත්ත පැමිණෙන තැන සිට ක්‍රියාන්විතය අවසාන වනතෙක් ඇතිවන සිදුවීම් ප්‍රතිපෝෂණ දත්ත (feedback data) ලෙස නැවතත් මතකයෙහි ගබඩාවෙයි. ඊළඟ වර මා දකින විට ඔබ කටයුතු කරන්නේ මේ යාවත්කාලීන වූ දත්ත මතය. මෙය අපට කර්මය ලෙස නම් කල හැක. 

මා ඔබ ඉදිරියේ නොමැතිව වුවද යම් උපක්‍රමයක් මගින් ඔබේ දෘෂ්ඨි විතානයේ මගේ ප්‍රතිබිම්බයක් සෑදිය හැකි නම් ඔබට මා සැබෑවටම ඉන්නවා සේ පෙනෙයි. මේ වන විටත් භාවිතයේ තිබෙන උපැස් යුවලක් ලෙස පැළඳිය හැකි අත්‍ය යථාර්තික (virtual reality) උපකරණය මගින් ඔබට මේ අත්දැකීම විඳිය හැක.

දැන් අපි මෙලෙස සිතමු. යම් උපක්‍රමයක් මගින් දෘෂ්ටි ස්නායු කෙලවර මාගේ ප්‍රතිබිම්බයට අදාළ විද්‍යුත් සංඥාව සෑදිය හැකි යැයි සිතන්න. මෙය එම ස්නායුව අගට සවිකරන විද්‍යුත් ස්පන්දකයකින් හෝ විද්‍යුත් චුම්බක තරංග නිකුත් කරන උපකරණයක් මගින් සිදුකිරීමට හැකියාව ඇත. දැන් ඔබට සම්පුර්ණයෙන්ම දෑස වසාගෙන සිටියත්  මාව පෙනේ. මා ඔබ ඉදිරිපිට සිටීම හෝ මගේ සිරුරෙන් පරාවර්තනය වන ආලෝකය ඔබේ දෘෂ්ටි ස්නායු කෙලවර ප්‍රතිබිම්බ සෑදීමක් දැන් අවශ්‍ය නොවේ.  

ඉහත විද්‍යුත් සංඥාව දෘෂ්ටි ස්නායු කෙලවර සිට ස්නායුව දිගේ මොළයේ යම් ස්ථානයකට ගමන් කරයි. දැන් දෘෂ්ටි ස්නායුවේ අක්ෂි කෙලවර වෝල්ටීයතා ස්පන්දය ඇතිකරනවා වෙනුවට එය කෙලින්ම ස්නායුවේ මොලය කෙලවර කොටසේ ස්ථානගත කළ හැකි යැයි සිතන්න. දැන් ඔබට මාද නොමැතිව, දෑසද නොමැතිව, දෘෂ්ඨි විතානයේ සිට මොලය දක්වා දිවෙන ස්නායුවද නොමැතිව මා ඔබ ඉදිරියේ සිටින බව දැකිය හැක. 

සරලව පවසතොත් ඔබ දකින මුළු විශ්වයම මොලය තුල ඇතිවන විද්‍යුත් සංඥා දාමයක් බව ඔබට තේරුම් යා යුතුය. 

දැකීම පමණක් නොව සියලුම සංවේදකවලට අදාළ ඉන්ද්‍රිය ක්‍රියාත්මක වන්නේද ඇසේ සිදුවන ක්‍රියාකාරිත්වයට සමාන ආකාරයෙනි. 

උදාහරණයක් ලෙස ඔබ මගේ අතක් අල්ලන විට එය අත ලෙස හැඟෙන්නේ ඔබේ සමේ ඇති ස්නායු මගේ අතේ ඇති දෘඩතාවය පිළිබඳව තොරතුරු ඔබගේ මොළයට සපයනු ලබන බැවිනි. මගේ අත ඔබ අල්ලන විට ඇතිවන මේ විද්‍යුත් සංඥා ඉබේටම ඇති වුවහොත් හෝ යමෙකු විසින් ඇති කරයි නම් ඔබට මගේ අත එතන නොතිබුණත් අත අල්ලනවා යන හැඟීම ඇති වේ.

මේ ආකාරයටම ශ්‍රවණය සිදුවීමට අවශ්‍ය කම්පන තරංගය, රස සහ සුවඳ දැනීමට අවශ්‍ය රසායනික ද්‍රව්‍ය අප කෘතිමව ඇති කලොත් ඒවා ඒ ආකාරයටම අපට වින්දනය කල හැක. එම පිටස්තර ඉත්තෙජක නොමැතිව ඒවායින් ඇතිවන විද්‍යුත් සන්ගනවා අපට සංයු අග හෝ මොළයේ ජනතා කල හැකි නම් මුළු විශ්වයම අපට වින්දනය කල හැක. මේ සඳහා සැබවින්ම විශ්වයක් තිබිය යුතු නැත. වෙනත් වදන් වලින් කිවහොත් මුළු විශ්වයම ඔබගේ සිරුර තුල ඇතිවී නැතිවී යන විද්‍යුත් ස්පන්ද සමුහයකි. 

----------------------------------------------------------------

අඩු වැඩි වශයෙන් මේ ඇත්තේ මා දකින අභිධර්මයයි. මෙහිදී මම උත්සහ ගත්තේ වර්තමාන විද්‍යාත්මක දැනුම මගින් අභිධර්මය තේරුම් ගැනීමට විනා නවීන විද්‍යාවෙන් අභිධර්මය ඔප්පු කිරීම වැනි විපරීත කාර්යයක් කිරීමට නොවේ.

දැනට අප තුල තිබෙන දැනුම් පරාසයේදී අභිධර්මය දේශකයාට හෝ දේශකයන්ට සිදුවී ඇති මූලික දෝෂය නම් ඉහත ක්‍රියාන්විතය සඳහා මොලයේ ඇති දායකත්වය පිළිබඳව වැටහීමක් නොවීමය. ඔහු හෝ ඔවුන් එය සිදුවන්නේ හෘදය වස්තුවෙන් බවට වරදවා වටහාගෙන ඇත. එසේම මෙහිදී සිදුවන සංනිවේදන සඳහා වූ සම්ප්‍රේෂණ ජාලය ස්නායු පද්ධතිය වෙනුවට නහර පද්ධතිය ලෙසද පැටලිල්ලක් කරගෙන ඇත. 

----------------------------------------------------------------

මෙතෙක් මා ඉදිරිපත් කල සියළු විස්තර වර්තමාන විද්‍යාත්මක දැනුමට ගෝචර වෙයි. 

එසේ නොවන අවස්ථාවකට දැන් අපි එළඹෙමු. ඒ "මම" නැමැති භූතාර්ථය කුමක්ද යන්නය. දැනට අපට ඇති දැනුම් සම්භාරය අනුව "මම" හෝ "ඔබ" යනු මොලයේ සියළු ක්‍රියාන්විත හසුරුවන processor unit එක ලෙස ආකෘති ගැන්විය හැක. මෙය ඉතා සාධාරණ සහ තර්ක ගෝචර මොඩලයකි. මේ මොඩලයට අනුව පුද්ගලයා භෞතිකව මිය යාමේදී processor unit එකද අභාවයට පත්වෙයි. "මම"ය කියා කෙනෙක් නැත යන සම්මතය පවා මීට අනුකූල වෙයි. 

මේ ප්‍රොසෙසරයට පරිබාහිරින් වූ "මම" නම් භූතාර්ථයක් ඇත්නම් එය මේ වන විට අප සතු දැනුම් සම්භාරය ඉක්මවා යන්නකි. සමහර විට විට මේ සියවසවේ මැද හෝ අග භාගය වන විට අපට මේ පිළිබඳව අදහසක් ඇතිවිය හැක. මේ සඳහා මම "මනස්ගාත" වැඩසටහනකදී quantum entanglement සංකල්පය මත පදනම් වූ මොඩලයක් (මනස්ගාතයක්) ඉදිරිපත් කලෙමි. 

----------------------------------------------------------------

දැන් මම ගැටළු කිහිපයක් ඔබට ඉතිරි කර තබා යමි.

මට සංවේදනය වන මුළු විශ්වයම පවතින්නේ මා තුල පමණද? 

මගෙන් ස්වායත්ත විශ්වයක් ඇත්ද? 

මා සංවේදනය කරන්නේ සම්පුර්ණ මායාවක්ද? 

අනෙක් අතට මුළු ලොවම මායාවක් නම් අප කතා කරන දෘෂ්ටිවිතාන, ස්නායු, මොළය, මතක පද්ධති ආදී මගේය කියන සියලු දෙයම ද මායාවන් වන්නේද? 

ඊළඟ වැදගත්ම පැනය නම් මේ මායාව සංවේදනය කරන "මම" කවුද? 

“මම”ද ඒ මායාවේම කොටසක්ද? එසේ නොමැති නම් "මම" නිරපේක්ෂ යථාර්ථයේ කොටසක්ද? 

පට්ටපල් බොරුව මෙයද?

-----------------------------

The functions of the brain

The generation and regulation of emotions involve complex neural networks and multiple brain regions. The primary areas associated with emotions such as happiness, sadness, anger, and fear include the limbic system, prefrontal cortex, amygdala, and several other interconnected regions. Here is a detailed overview of the key brain regions involved:

1. Limbic System

The limbic system is central to the regulation of emotions. Key structures within this system include:

Amygdala: Crucial for processing emotions like fear and anger. It evaluates sensory input for potential threats and generates appropriate emotional responses.

Hippocampus: Primarily involved in forming new memories and connecting emotions to these memories. It plays a role in how we recall emotional experiences.

Hypothalamus: Regulates autonomic and endocrine responses related to emotions. It controls physiological responses to emotional stimuli, such as heart rate and arousal.

2. Prefrontal Cortex (PFC)

The PFC, particularly the medial and orbital regions, is involved in regulating and interpreting emotions. It helps modulate emotional responses and is crucial for decision-making and social behaviour.

Ventromedial Prefrontal Cortex (vmPFC) Plays a role in processing risk and fear and regulating emotional responses through interaction with the amygdala.

Dorsolateral Prefrontal Cortex (dlPFC): Involved in the cognitive regulation of emotions, such as controlling impulses and planning responses.

3. Anterior Cingulate Cortex (ACC)

The ACC is involved in emotional regulation, error detection, and the anticipation of tasks. It is active during experiences of pain (both physical and social), which is closely tied to emotional states such as sadness and distress.

4. Insular Cortex (Insula)

The insula processes bodily sensations and emotional experiences, playing a role in feelings of disgust and empathy. It integrates sensory information to produce a subjective emotional experience.

5. Basal Ganglia

The basal ganglia, including structures like the nucleus accumbens, are involved in reward processing and the experience of pleasure and happiness. They play a role in motivation and the reinforcement of behaviours that lead to positive outcomes.

6. Thalamus

The thalamus acts as a relay station for sensory information and is involved in the processing and transmission of emotional information to other parts of the brain.

Real-Life Examples

Fear: The amygdala's role in fear was highlighted by studies involving patients with damage to this area. For instance, the case of patient S.M., who had bilateral amygdala damage, showed a marked reduction in the ability to experience fear.

Happiness and Reward: Dopaminergic pathways in the basal ganglia, particularly the nucleus accumbens, are activated during pleasurable activities such as eating, social interactions, and the use of addictive substances.

Sadness and Depression: Functional imaging studies have shown increased activity in the subgenual anterior cingulate cortex (sgACC) in patients with depression, suggesting its role in sadness and mood regulation.

Anger: Studies have shown that the amygdala and the prefrontal cortex are involved in the expression and regulation of anger. Dysfunctional interactions between these regions can lead to difficulties in controlling anger and aggressive behaviours.

Summary

Emotions arise from the intricate interplay of various brain regions, each contributing to different aspects of emotional processing. Understanding these neural mechanisms provides insight into how emotions influence behaviour and cognition and can inform treatments for emotional disorders. The integration of neural, psychological, and behavioural perspectives continues to enhance our understanding of the brain's emotional landscape.

නලීන් ද සිල්වා සහ මගේ නයා

නලීන් සර් සම්බන්ධයෙන් ඇති කල කුණාටුව මගේ පසින් ඉවර කල යුතුය. බලාපොරොත්තු වූ අරමුණු වලට ඉක්මනින් ලඟා වූ ව්‍යාපෘතියක් ලෙස එය අති සාර්ථකය. 

මා සිතුවා සේම මගේ ලිපියට බොහෝ දෙනෙකු ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ ඉතා පහල ග්‍රාම්‍ය මට්ටමෙනි. ඔවුන් කිසිවෙකුටත් නලීන් සර්ගේ නිබන්ධනයේ අඩංගු විද්‍යාත්මක කරුණු පිළිබඳව විමර්ශනය කිරීමට අවශ්‍ය නොවීය. ඒ පිලිබඳ දැනුමක්ද නොවීය. ඔවුන්ට අවශ්‍යවූයේ ඔවුන් විසින් මෙතෙක් හුළං ගැසූ බැලුම පිපිරෙන්න නොදී රඳවා ගැනීමයි. 

සමහරුන් මගෙන් නොයෙකුත් ප්‍රශ්න අසමින් පොලවේ හැපෙන්න විය. මම ඔවුන්ට රිසි සේ දැඟලීමට කාලය ලබා දුනිමි. මා සම්බන්ධ වෙබ් පිටුවල visitor count එක ඉතා වේගයෙන් ඉහල යන්න විය. ඔවුන් නොදැනම මට කර තිබුණේ විශාල සේවයකි. මෙතෙක් මා ගැන නොදැන සිටි බොහෝ දෙනෙක් මා පිළිබඳව තතු විචාර දැනගන්න විය.  

ඔවුන් කෙතරම් ග්‍රාම්‍ය මට්ටමකින් අවලාද නැගුවත් මගේ වෙබ් පිටුවේ ප්‍රතිචාරයක් දැක්වීමට ඔවුන් මිඩංගු කල කාලය පිළිබඳව මම ඔවුන්ට කෘතඥ වෙමි. ඒ නිසාම ඔවුන්ට විශාල ගැටළු බවට පත් වූ බොහෝ issues වලට පිළිතුරු දීමට මම මගේ කාලය මෙලෙස මිඩංගු කරමි. 

මියගිය පසු විවේචනය 

බොහෝ දෙනෙකු මා සමග වෛර බැඳගෙන තිබුනේ නලීන් සර් මැරුණු පසු මා මේ ලිපිය ලිවිම සම්බන්ධවයි. මේ අදෝනාවට ප්‍රධාන හේතුව ලෙස මා දකින්නේ කෙනෙකු මළ පසු ඔහුගේ නුගුණ වැයීම නුසුදුසු බවට ලාංකිකයා අතර පවතින මතයයි. මෙහි සංස්කෘතික අගය පිළිබඳව මම තර්ක නොකරමි. එහෙත් මේ ගෝලබාලයන් පටලා ගන්නේ විද්‍යාත්මක කරුණු හා පුද්ගල චරිත අතර පවතින විශාල පරතරයයි. දිනපතා ලෝකයේ විද්‍යාඥයන් සැහෙන පිරිසක් මිය යයි. ඔවුන් මළ පසු ඔවුන්ගේ විද්‍යාත්මක සොයාගැනීම් විග්‍රහ කල නොහැකි යයි නීතියක් පැනවුවහොත් විද්‍යාව මිය යන්නේ එදාටය. මෙය හාස්‍යජනක මතයකි. සියවසකට පසු අදටත් අයිස්ටයින්ලගේ, නීල්ස් බෝර්ලාගේ සොයා ගැනීම් ඕනෑ තරම් විවේචනයට සහ තක්සේරුවට භාජනය වේ. 

යම් වැදගත් විද්‍යාත්මක ඵලයක් ලොවට දායාද කල විද්‍යාඥයෙක් වටා ඔහුගේ පර්යේෂණ ප්‍රතිදාන අගයන, ඒවා තව දුරටත් ඉදිරියට ගෙනියන පිරිසක් බිහිවේ. ඔහු ජීවත්ව සිටියදී පවා ඔහුගේ ප්‍රවාද වලට එදිරිව එන විවාදයකදී ඒවා defend කරන්නේ අර අගයන්නන් පිරිසයි. අදාළ විද්‍යාඥයා එම විවාද වලට අවතීර්ණ වන්නේ කලාතුරකිනි. මෙහි වැදගත්කම නම් අදාළ පුද්ගලයා මිය ගියත් ඔහුගේ පර්යේෂණ ඵල අභාවයට නොයාමයි. විද්‍යාව පුද්ගලාර්ථයෙන් ස්වාධීන බව පවසන්නේ මේ නිසාය. අවාසනාවකට නලීන් සර් බිහිකර ඇත්තේ ඔහුගේ පර්යේෂණ ප්‍රතිදාන ගැන මෙලෝ හසරක් නොදන්නා දුනු ඊතල කෙටේරි රැගත් පිරිසකි. 

මේ බව වටහා ගැනීමට තරම් බුද්ධියක් හෝ දැනුමක් බොහෝ ලාංකිකයන්ට නැති බව ඔබ විසින්ම පෙන්වා දෙන ලදී. එය ඔබට ඔබ පිළිබඳවම අගනා තක්සේරුවකි. 

මගේ පීඑච්ඩී එක 

මෙය මේ එපියේ ඉතාමත්ම රසවත් කොටසකි. මා දකුණු අප්‍රිකාවේ සිට ව්‍යාපෘති කිහිපයක් වෙනුවෙන් දිවා රෑ නොමැතිව වෙහෙසෙන අතර ලංකාවේ සෑහෙන පිරිසක් මගේ PhD තීසිස් එක වෙනුවෙන් දින ගණනක් විශාල කාලයක් හා පරිශ්‍රමයක් දරා කේන්තියෙන් වෙව්ල වෙව්ලා කමෙන්ට්ස් කොටනු දුටුවෙමි. ඒ නිසාම මෙය ලිවීමට සිත්විය. 

මා 1995-1999 තුල වසර 5ට ආසන්න කාලයක් PhD එක සඳහා පර්යේෂණ කලේ ස්වීඩනයේ උප්සලා සරසවියේය (මාස තුනක කාල සීමා දෙකක් හැර). ඒ උප්සලා සරසවියට සම්බන්ධ International Science Programs (ISP) ආයතනයේ පුර්ණ අනුග්‍රහයෙනි. ඔවුන් මට පමණක් නොව මගේ පවුලේ සාමාජිකයන්ටද දීමනා ගෙවීය. අපගේ නිවස, වෛද්‍ය සහ රෝහල් පහසුකම් පමණක් නොව ටෙලිෆෝන් බිල පවා ගෙව්වේ ISP ආයතනයයි. ඔවුන් එකල පැවසුවේ ඔවුන් කරන මේ ආධාර වල අරමුණ කොළඹ සරසවියේ පර්යේෂණ ධාරිතාවය නැංවීම බවයි. මේ අනුව ඔවුන් අප සමග ගිවිසුම් ගත වුයේ කොළඹ සරසවියට ජවයක් දීම සඳහා අප අවසානයේ උපාධිය ගත යුත්තේ එයින් බවයි. මා බොහෝ කැමැත්තෙන් මේ ගිවිසුමට එකඟ වුනෙමි. මට පෙර මේ පරිත්‍යාගය සිදුකලේ මහාචාර්ය චන්දන ජයරත්නයන්ය. මට පසුත් තව කීප දෙනෙක්ම මේ මග ගියහ. මගේ thesis opponenet වුයේ ජර්මනියේ මියුනික් සරසවියේ සේවය කරන මේ ක්ෂේත්‍රයේ ඉතා ජේෂ්ඨ විද්‍යාඥයෙකු වූ මහාචාර්ය Fridolin Heidler ය. මගේ මුළු PhD එකම Uppsala සරසවියේ කල බවට ඔවුන් ලිපියක් සහ සහතිකයක්ද ලබා දෙන ලදී. මේ අනුව මා මගේ පීඑච්ඩී උපාධිය Uppsala සරසවියේ කල බවට ප්‍රකාශ කිරීම සම්බන්ධයෙන් එම සරසවියෙන්ද කිසිම විරෝධයක් නැත. ISP ආයතනය ඔවුන්ගේ program එක හරහා බිහිවූ හොඳම ඵලයක් ලෙස මා නම් කර ඇත (https://www.uu.se/en/centre/international-science-programme-isp/isp-core-programme/meet-isps-partners/alumni-chandima-gomes).

PhD එකෙන් පසු මා ලෝකය පුරා සරසවි ගණනාවක ස්ථිර මහාචාර්යවරයෙකු හෝ ආගන්තුක මහාචාර්යවරයෙකු (visiting professor) ලෙස සේවය කර ඇත. මේ කිසිවකදී මගේ කොළඹ සරසවියේ උපාධිය බාධාවක් වී නැත. ඒ ඔවුන් මගේ උප්සලා සරසවියේ පශ්චාත් උපාධි සමය ගැන මනාව දන්නා බැවිනි. 

පීඑච්ඩී එකේ වැදගම්ම 

එක පුද්ගලයෙක් මගේ PhD එකේ අඩංගු කරුණුවල ඇති වැදගම්ම පිළිබඳව ඉතා මහන්සි වී ඇති බව පෙනුනි. ඔහු වෙනුවෙන් මා මේ සටහන තියමි. මගේ නිබන්ධනයේ අඩංගු කරුණුවලින් පමණක් මම හොඳ IFs ඇති WoS journal papers 12ක්, local journal papers 2ක්, international conference papers 17ක් සහ local conference papers 7ක් publish කලෙමි. සමහර විද්‍යාඥයන් තම ජිවිත කාලයටම මෙම  පත්‍රිකා ප්‍රමාණයෙන් බාගයක්වත්  පළකරන්නේ නැත. 

මෙම පත්‍රිකා සඳහා පමණක් මේ වනවිට citation දහසකට වඩා ලැබී ඇත. මම මීට වඩා යමක් ඒ ගැන නොකියමි. 

මම වැඩකළ රටවල් 

යම් පුද්ගලයෙක් කියා තිබුණේ ඔහුට උගන්ඩාවේ යම් ආයතනයක පුද්ගලයෙක් මම ඔවුන්ට නොදන්වා ඔවුන්ගේ දත්ත පාවිච්චි කර ඇතැයි ඔහු සමග කියූ බවයි. මේ පුද්ගලයාම කියන පරිදි ඔහු මා සමග කිහිප විටක් දුරස්ථ සන්නිවේදන හරහා කතා කර ඇත. පණිවිඩද හුවමාරු කරගෙන ඇත. ඒ එක අවස්ථාවකවත් ඔහු මෙබඳු කාරණයක් මා සමග පවසා නැත. මම උගන්ඩාවේ වික්ටෝරියා විල ආශ්‍රිත වායුගෝලීය විචලනය සහ සමාජ-ආර්ථික හැසිරීම් සම්බන්ධයෙන් පත්‍රිකා දෙකක් පළ කර ඇත. අවශ්‍ය නම් එහි DOI දිය හැක. ඕනෑම කෙනෙකුට මෙහි ඇත්ත නැත්ත පරික්ෂාකර වරදක් ඇත්නම් අදාළ සඟරාවලට පැමිණිලි කල හැක. 

මෙම පුද්ගලයා පසු කලෙක මගේ වෙබ් පිටුවල ඉතා විකාරරූපී අදහස් පළ කරන්න වූ බැවින් ඔහුව මට හඳුන්වා දුන් කෙනාගෙන් එම පුද්ගලයා පිළිබඳව විමසුවෙමි. එහිදී දැනගන්න ලැබුණේ මෙම පුද්ගලයා යම් මානසික ආබාධයකින් පෙලෙන බවයි. ඒ නිසා මම ඔහුව මගේ මිතුරු ලැයිස්තුවෙන් ඉවත් කලෙමි. ඔහු සමහර විට මේ නිසා මා සමග උරණ වී ඇතැයි සිතමි. 

එය කිය වූ තවත් පුද්ගලයෙක් මා උගන්ඩාවේද කට්ට කා පැමිණි අයෙකැයි අපහාස කරන්න විය. මා මේ වන විට ලෝකයේ රටවල් 55කට පා තබා ඇත. රටවල් 37ක පර්යේෂණ කණ්ඩායම් සමග වැඩ කර පත්‍රිකා පළකර ඇත. උගන්ඩාව ඉන් එකක් පමණි. ඒ අනුව මා මේ පුද්ගලයා කියනවාට වඩා බරපතල කට්ටක් අත්ත පිටින් ගිල දමා ඇති බව ඔබට වැටහෙනු ඇත.

මගේ ෆේක් 

පුද්ගලයන් කිහිප දෙනෙකුම මා ෆේක් ගිණුම් හරහා කමෙන්ට් දානවා කියමින් විලාප දෙන්න විය. මෙය මට මහත් විනෝදයක් විය. මට චන්දිම ගෝමස් නමින් FB පිටු තුනක් ඇත. ඒ එකිනෙකට වෙනස් (overlaps ඇත) audience තුනකට අදහස් දැක්වීමටයි. මේ තුනම 5000 cap එකට ළඟාවී ඇත. ඊට අමතරව මම බ්ලොග් පිටුවක් නඩත්තු කරමි. ඊට අමතරව මට LinkedIn පිටුවක්ද ResearchGate පිටුවක්ද ඇත. මම සමාජ මාධ්‍යට පිවිසෙන්නේ අතිශයින් වැඩ අධික ජීවිතයෙන් හෙම්බත් වූ විට ඉන් මිදී යම් මානසික සහනයක් ලබා ගන්නය. ඉහත ජාලයන්ට අමතරව ෆේක් ගිණුම්ද නඩත්තු කරන්න නම් මා විෂ්මකර්මයා ගේ ලඟම ඥාතියෙක් විය යුතුය. 

මේසේ යම් යම් පුද්ගලයන් ෆේක් ගිණුම් යැයි මොරදුන් සියළු දෙනාම පාහේ මට පෞද්ගලිකව පණිවිඩ එවා තිබුණි. ඉන් එක් කෙනෙකු හැර අනෙක් අය තමන්ගේ සැබෑ නමින් හෝ කෙටි නමක් සමග සැබෑ විස්තරවලින් FB පිටු පවත්වාගෙන යන්නන්ය. එක් අයෙකු පමණක් ෆේක් එකකි. ඔහු මගේ පරණ ගෝලයෙකි. ඔහු මේ ගිණුම අරඹා ඇත්තේ කුමටදැයි මා දන්නේ නැත. 

ෆේක් වේවා රියල් වේවා මේ අවස්ථාවේදී මගේ සහයට පෙනී සිටි ඔබ සියලු දෙනාවම මට හොඳින් මතකය. එය මට මෙන්ම ඔබටත් අනාගතයේදී ප්‍රයෝජනවත් වනු ඇත. 

-----------------------------------------------------------

අවසානයේ කිව හැක්කේ නලීන්ගේ ගෝලබාලයන් විසින් ඉතා පැහැදිලිව තම මානසික ව්‍යාකූලත්වය ප්‍රදර්ශනය කරන ලද බව පමණි. හෙළ දැනුම් පද්ධතිය, දේශීය උරුමය, ජාතික අභිමානය ගැන පම්පෝරි ගසමින් සිටි පිරිසට එකවරම  මහා බ්‍රිතාන්‍ය, එහි සරසවි, සුදු හම ඇති විද්‍යාඥයන් මෙන්ම බටහිර දැනුමද කප්පරකට ලොකු විය. සමහරුන්ට එය හිස්මොල්ලේ යන ගානට උගුරේ හිරවිය. ඒ අතරම ලංකාවේ සහ දුප්පත් රටවල අධ්‍යාපනය සත පහට වැටුණි.  

මේ නලීන්ගේ ඇත්තම දර්ශනයයි. නලීන් ද සිල්වා තම සසෙක්ස් පීඑච්ඩී ගැන උදම් විය. ඔහුගේ supervisor ඔහුට කිව්වා කියන කතා තම ගෝලබාලයන්ට කිව්වේද ඔහුමය. ඔහු ඇමරිකාවේ අවසන් ගමන් යන්නේ මේ දැක්ම අනුවයි.  

නලීන්ගේ නිබන්ධනය සහ පණිවිඩකරුට වෙඩි තැබීම

ආචාර්ය නලීන් ද සිල්වාගේ PhD නිබන්ධනය පිළිබඳව මා ලිපියක් පළකරන්නේ කිසියම් අරමුණු කිහිපයක් පෙරදැරි කරගෙනය. ඒ අරමුණු ඉතා සාර්ථකව සාක්ෂාත් කරගැනීමට සහය දැක වූ ඔබ සැමට තුති.

එදා මෙදා තුර නලීන් සර්ගේ පසුපස යන්නන් (මෙතැන් සිට මම ගෝලබාලයන් ලෙස හඳුන්වමි) පිළිබඳව මට යම් උපකල්පනයක් (hypothesis එකක් කීවටද කම් නැත) විය. එය මෙසේය.

"නලීන් සර්ගේ අති බහුතරයක් වූ ගෝලබාලයන්ට ඔහු ඉදිරිපත්කල සියුම් කාරණා තබා ඔහුගේ මූලික විද්‍යාත්මක මතවාදයන් අවබෝධ කරගනිමටවත් හැකියාවක් නැත. අනෙක් අතට ඔවුන් නලීන් සර්සේම ආවේගයෙන් සහ කෝපයෙන් තොර ප්‍රඥාමය තර්ක ශක්තියෙන් හීනය".

මෙහි දෙවන කාරණය සඳහා උදාහරණයක් ඉදිරිපත්කල හොත් නලීන් සර් මුළු ජීවිත කාලය තුලම හේතුවාදීන්ගේ මතවාදයන්ට එදිරිව ඉතා දැඩි වාග් ප්‍රහාර දියත් කළා විනා ඔවුන්ගේ තර්ක සහ මතවාද පිළිබඳව ප්‍රාමාණික සංවාදයකට එළඹියේ නැත. 

නලීන් සර්ගේ ගෝලයන්ට හැමදාමත් අවශ්‍ය වුයේ "නලීන් ද සිල්වා" නම බැලුමක් මෙන් හැකිතාක් වැර යොදා පිම්බිමටයි. ඉන්පසු එහි නූලේ එල්ලී කෙටි උසකට එසවී ළදරු තෘප්තියක් ලැබීමටයි. 

මම ඒ බැලුම ලඟට උල් කටුවක් ගෙන ආවෙමි. බැලුම පිපුරුවොත් සියල්ලන්ම බිම වැටෙන බව ඔවුන්ට වැටහුණි. මේ හැඟීමේ ප්‍රතිඵලය ඔබට මගේ FB පිටුවෙන් නැරඹිය හැක. 

නලීන් සර්ගේ PhD නිබන්ධනය පිළිබඳව මගේ අදහස මම ඉදිරිපත් කලෙමි. එය ඕනෑම කෙනෙකුගේ අයිතියකි. විද්‍යාව යනු ආගමක් නොවේ. එය ඕනෑම අවස්ථාවක ප්‍රශ්ණ කල හැක. ඒ සඳහා අදාළ පුද්ගලයා ජිවත්වෙනවාද නැත්ද යන්නද අදාළ නැත. අයිස්ටයින්, නීල්ස් බෝර්, ශ්‍රෝඩින්ගර් ආදීන්ගේ ඉදිරිපත්කිරීම් දිනපතා නිර්දය ලෙස විවේචනය වෙයි. ඒවාට ජීවත්ව සිටින්නන් ප්‍රති-විවේචන ඉදිරිපත් කරයි. ආගම එක තැන තිබියදී විද්‍යාව ඉදිරියට යන්නේ එලෙසයි. 

බොහෝ දෙනෙකු මගේ අධ්‍යාපන සුදුසුකම් ගැන ඉතා දරුණු ස්වරයෙන් විමසා තිබුණි. මේ කරුණු ඕනෑම කෙනෙකුට ඉතා පහසුවෙන් ඕනෑම search engine එකක් හරහා ලබාගත හැක. අවශ්‍යවන්නේ Chandima Gomes කියා ටයිප් කිරීම පමණි. 

මා මේ වන විට ලොව පුරා සරසවි ගණනාවක  PhD / MPhil / MSc නිබන්ධන 150 ක පමණ පරීක්ෂකවරයා ලෙස කටයුතු කර ඇත. සිසුන් ගණනාවක් මේ උපාධි සඳහා supervise කර ඇත. 

බොහෝ ඉහල අංකනයක් ඇති සරසවි වල PhD නිබන්ධනයක් තක්සේරු කිරීමට යම් විෂයක අරටු-විශේෂඥයෙක්ට (core-expert) අමතරව එම විෂයයේ පරිධියෙන් තරමක් එහා වූ පළපුරුදු පරීක්ෂකවරයෙක්ද ඇතුලත් කරගනී. මෙය කරන්නේ බොහෝ විට PhD උපාධියක් සඳහා වන මූලික කරුණු සපුරා ඇත්දැයි බැලීමටයි. භෞතීය විද්‍යා විෂයක නම් මේ සඳහා අඩංගු විය යුතු කරුණු සඳහා යම් නිර්ණායක ඇත. ඉංජිනේරු විෂයකදී මෙම කරුණු හා නිර්ණායක තරමක් වෙනස් වෙයි. මගේ FB පිටුවේ අදහස් පළකර ඇති ඇති බහුතරයකට මේ පිළිබඳව මෙලෝ දැනුමක් නැත. ඔවුන්ට ඇත්තේ කෝපය සහ ආවේගය පමණි. 

ලිපිය පළවීමෙන් පසු එක් අයෙක් හැරෙන්නට ඔහුගේ සියළුම ගෝලබාලයන් කලේ පණිවිඩකරුට හතර අතේ වෙඩි තැබීමයි. උණ්ඩ නැතිවිට ඔවුන් අතට හසුවන ගල් මුල්, කැට කැබලිති, ගොමරිති වලින් පවා පහරදෙයි. මෙය මම පසුගිය වසර 40 පමණ තිස්සේ අත්දැක ඇති බැවින් ඒ පිළිබඳව විමතියට පත් නොවුනෙමි. ඇත්තෙන්ම එය මා බලාපොරොත්තු වූ ඵලයයි. මේ කිසිවෙකුත් නලීන් සර්ගේ නිබන්ධනය කියවා තිබුණේ හෝ කියවන්න උත්සහකරවත් තිබුණේ නැති බව නම් මනාව පැහැදිලිය. ඔවුන්ට තිබුණේ තමන් මහා විශාල වස්තුවක් ලෙස වර්ණනා කරමින් නඩත්තු කරගෙන ආ මොකක්ද එක එක්වරම බිඳ වැටෙනවා වැනි හැඟීමක් යයි මට සිතෙයි. 

මේ කළු වලාවේ රිදී රේඛාවක් මෙන් යම් තාර්කික අදහසක්  ඉදිරිපත් කර තිබුණේ තමළු (Thamalu Maliththa Piyadigama) පමණි. 

තමළුගේ අදහස් පිළිබඳව මා නුදුරේදී සංවාදයකට එළඹීමට බලාපොරොත්තු වෙමි. තමළු ගේ මනා වචී සංවරය සහ තර්කනයේ හැකියාව ඔහුව නලීන් සර්ට වඩා ගව් ගණනක් ඉදිරියෙන් තබයි. ඔහු අනාගතයේ නලීන් සර්ගේ මතවාද ගැඹුරින් අධ්‍යනය කර සමාජයට ඵලදායි ආකාරයෙන් ඉදිරිපත්කිරීමේ නායකත්වය ගනු ඇතැයි මට සිතෙයි.

මීට අමතරව යම් sensible ප්‍රශ්ණ/අදහස්/විවේචන මතුකර තිබුණේ ජානක පෙරේරා, අපරාජිතා වැනි නලීන්ගේ ගෝලයන් නොවන කිහිප දෙනෙකි.

මට නැවතත් මිතුරු සේනක වෙත්තසිංහ ගේ වදන් මතක් වෙයි. "නලීන් ද සිල්වා ගෙන් යමක් ගත්තේ ඔහු වටා සිටි ගෝලබාලයන් නොව ඔහුට එරෙහිව එදා මේස පුටු උඩ නැග කෑගැසූ විරුද්ධවාදීන්ය" 

අවාසනාවකට නලීන් සර්ගේ නිබන්ධනය ඔහු ජීවත්ව සිටින කාලයේදී කියවීමට නොහැකිවිය. එසේ කියවා ඉහත ලිපියම පළකලා නම් කිසිඳු වෙනසක් නොවනු ඇත. ඔහු පිළිබඳව මා ලිපි සහ පොස්ට් කිහිපයක්ම ඔහු ජීවත්වන කාලයේ පළකර ඇත. නමුත් ඔහු ඒවාට කිසිඳු ප්‍රතිචාරයක් ලබා දී නැත. ඒ මා ඔහුට අවශේෂ පුද්ගලයෙකු ලෙස පෙනෙන නිසා විය හැක. 

නලීන් සර් ගේ ක්‍රියාන්විතයට එරෙහිව මා කොළඹ සරසවියේ මේස මත නැගී උගුර ලේ රහවෙන තුරු කෑගැසුවේ මුළු රටම භීතියෙන් වෙලාගෙන තිබූ සමයක කනිෂ්ඨ සිසුවෙකු ලෙසටය. ඒ නැගී සිටියේද නලීන් සර්ගේ ගෝලයන් ඔහුට එරෙහිව හඬ නගන පිරිසට ගුටිබැට වලින් පවා සංග්‍රහ කිරීමට නොපසුබට වූ යුගයකය. එලෙසම දේශනයකදී නලීන් සර්ගේ මතවාදයක් ප්‍රශ්න කළහොත් සරසවියේ සිටින මුළු කාලයම තුලම ඔහුගේ ඇනුම් බැනුම් අවලාද රැවුම් ගෙරවුම් ඇසීමට සිදුවන පසුබිමකය. ඒ නිසා මට ඔබ අද දක්වන අදහස් වඩා සුමටය.   

මේ ලිපි දෙකෙන් මා සමාජයට දීමට බලාපොරොත්තු වූ පණිවිඩ කිහිපයකි. 

පළමුවැන්න ආචාර්ය නලීන් ද සිල්වාගේ නිබන්ධනය සාකච්චාවට භාජනය කිරීම සහ ඉන්පසු ඔහුගේ අනෙකුත් මතවාද පිළිබඳව බුද්ධිමත් සංවාදයක් ඇරඹීමයි. ඔබ මා කියන කිසිවක් පිළිගත යුතු නැත. මා පළකරන්නේ මගේ දැනුම් සම්භාරයේ වපසරිය තුල කරන විශ්ලේෂණයකි. හෙට අනිද්දාට මේ මතුවී ඇති රොඩු බොඩු ගොමරිති පෙරී ගිය පසු තමළු වැනි ප්‍රාඥයන් සමග අපට වියත් සංවාදයක් කල හැකිවෙතැයි සිතමි.

ඊළඟ පණිවිඩය නම් ලංකාවේ අති බහුතරයක් තර්කන හැකියාව අතින් වර්තමානයේ පවා ඉන්නේ කොතනද යන්න සාක්ෂාත් කරගැනීමයි. මෙය බුද්ධිමත් දේශපාලකයන්ට වඩාත් වැදගත් වනු ඇත.

තුන් වෙනුව ලාංකිකයා යහපත් සමාජයක් සඳහා ඔවුන් කොටු වී ඇති සංවෘත පටු මානසික කුහරයෙන් ඉවත්විය යුතු බව අවබෝධ කරදීමටයි.

ලාංකිකයාගේ රාජපක්ෂ කම

මීට වසර දෙකකට පෙර රනිල්ට බටලන්ද, මහා බැංකු කොල්ලය, රාජ්‍ය දේපල විකිණීම ගැන පස් පඩංගුවේ බනිමින් සිටි සමහරු දැන් ඔහුගේ ගුණ වයයි. රනිල්ගේ ප්‍රතිපත්ති මේ දෙවසරට වෙනස් වී නැත. සිදුවී ඇති එකම වෙනස ඔහු රාජපක්ෂලා රැකගැනීමට ඉදිරිපත් වීමයි.

අප සරසවියේ සිටින කාලයේ නලීන් ද සිල්වාගේ මතවාදයන්ට එරෙහිව මහා හඬ නැගූ ඒ නිසාම නලීන්ගේ ගෝලයන්ගේ ගුටිකෑමට පවා ලක්වූ සමහර මිතුරන් පසු කලෙක නලීන් ගේ ගුණ වයන්න විය. නලීන්ගේ මතවාද පසුගිය 40 වසරට වෙනස් වුයේ නැත. සිදුවූ එකම වෙනස ඔහු පසු කලෙක උග්‍ර රාජපක්ෂවාදියෙකු වීමයි.

දෙදහස සහශ්‍රයේ මුල් අවධියේ ජවිපෙ ගුණ වයමින් සිටි සමහර නෑ හිතමිතුරන්ට දැන් ජවිපෙ නයාට අඳු කොළ මෙනි. පසුගිය දශක දෙක තුල ජවිපෙ ලොකු වෙනසක් වී නැත. සිදු වූ වෙනස එවකට චන්ද්‍රිකා-රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවලට සහයෝගය දුන් ජවිපෙ දැන් රාජපක්ෂලාගේ පරම සතුරා වීමයි.

Hamas, Another Name for Stupidity

In warfare, if there is another name for stupidity, that could be Hamas. 

For thousands of years, societies were often governed by a "survival of the fittest" mentality. Whether it was through the rule of an emperor, king, religious leader, barbarian leader, or tribal lord, the system was not too dissimilar from the natural laws of nature. Essentially, the idea was that the weaker members of society were often sacrificed for the greater good of the stronger and more capable individuals. 

Many people believe that the laws of the jungle have drastically changed over the past 70-80 years. The reality is far beyond this delusion. "Human rights" is a term that superpowers continuously redefine for their own benefit.

Hamas did not have the least idea about this global reality. They attacked the civilian function in Israel, totally underestimating the firepower and brutality of Israel and her allies. Their stupidity paved the way to the cold-blooded slaughtering of thousands of civilians; infants, kids, pregnant ladies, elderlies, and differently-abled people etc. 

During the 5th century when Attila, the King of the Huns, was conquering Southern and Middle Europe, he was known for killing and burning those who opposed his march. At that time, wise tribal leaders in Anatolia had a famous quote.

"If you cannot protect your people, it's better to submit as slaves to your conqueror than to be completely destroyed. Perhaps after several generations, your great-grandchildren will be able to conquer those who once conquered their ancestors."

After nine centuries, the descendants of Attila's slaves established the Ottoman Empire, one of the strongest empires in the world. 

The reality is that the mindset of global powerhouses in the 21st century is still barbaric, much like Attila the Hun.

මාලෙට ඇති අපිට නැති දේ

පසුගිය සතිය මා ගතකලේ මාලදිවයින් සමුහයේය. ඒ අකුණු ආරක්ෂණ ව්‍යාපෘතියක් සඳහාය. දින හයකදී විශාල හෝටල් පහක් අධ්‍යනය කිරීම පහසු නැත. සෑම හෝටලයක්ම සම්පුර්ණ දුපතකි. එක දුපතක සිට ඊළඟ හෝටලය ඇති දුපතට යාමට පැයක පමණ අධි වේගී බෝට්ටු හෝ මුහුදු අහස යානා ගමනකි. රාජකාරිය අධි වෙහෙසකර වුවත් කලාතුරකින් ලැබෙන අතිශය සුන්දර වූ මාලදිවයින් මුහුදු තීරය සහ තරුපහේ පහසුකම් එම සතිය වර්ණවත් කළේය. 

මේ කතාව ඒ ගැන නොවේ. ඩුබායි සිට කොළඹට පැමිණෙන ගුවන් යානය මාලදිවයිනේ පැය එකහමාරකට පමණ නවත්වයි. මා ලංකාවට පැමිණෙන්නේද බොහෝ විට මේ ගුවන් යානයේමය. වෙනදා මෙන්ම ගුවන් යානයෙන් තුනෙන් දෙකක් පමණ මාල දිවයිනෙන් බැස්සේය. ඒ අතර ව්‍යාපාරික පන්තියේ සියළු දෙනාම විය. ගුවන් තොටුපල මෙන්ම මා පා තැබූ සියලුම හෝටල් සංචාරකයන්ගෙන් පිරි ඇත. 

වසර 2023 දී මාලදිවයිනට සංචාරකයන් මිලියන 1.8 ගොඩබස තිබේ. එම වසරේම ලංකාවට පැමිණි සංචාරකයන් ගණන මිලියන 1.5කට මදක් අඩුය. මාලදිවයිනේ භූමි ප්‍රමාණය අසන්න වශයෙන් වර්ග කිලෝමීටර 300 කි. ලංකාවේ භූමිය වර්ග කිලෝමීටර 66,000. මේ අනුව ලංකාව මාලදිවයිනට වඩා භූමි ප්‍රමාණයෙන් 220 ගුණයක් විශාලය. 

මාලදිවයිනට පැමිණෙන සංචරකයෙක්ට පෙට්ටි කඩයෙන් පාන් බාගයයි හන්දියේ කඩෙන් පරිප්පු දීසියයි ගෙන බෝක්කුවක් මත ඉඳගෙන කෑමේ ඉඩකඩක් නැත. හෝටල් කාමරයක දෛනික අවමය සාමාන්‍යයෙන් ඩොලර් 200 ඉක්මවයි. ඒ අන්තිම පහල පන්තියේ හෝටලයකය. සාමාන්‍යයෙන් හෝටල් කාමරයක මිල දිනකට ඩොලර් 800 ඉක්මවයි. මේ අනුව එහි පැමිණෙන්නේ ඇති හැකි උදවියයි. 

සංචාරක ව්‍යාපාරය විශාල ලෙස දියුණු වී ඇතැයි සමහරුන් උදම් අනන ලංකාවේ තත්වය මෙයයි. 

මුහුදු තීරයකට වඩා බොහෝ දේ සංචාරකයන්ට ලබා ගත හැකි ලංකාව පෙනෙන නොපෙනෙන මානයේ තිබියදී ධනවත් මිනිසුන් විශාල වශයෙන් මාලදිවයිනට ඇදෙන්නේ ඇයි. මා ඩුබායි ගුවන් තොටුපලින් මාලදිවයින බලා ගමන් කරන ගුවන් යානයට ගොඩවූ තැන සිටම මේ පිළිබඳව පුළුල් අධ්‍යනයක් කලෙමි. ඒ ගැන මම ඊළඟ ලිපියේ ලියන්නම්. එතෙක් ඔබ මේ පිළිබඳව දරණ මතය සහ අදහස් මෙහි පළකරන මෙන් කාරුණිකව ඉල්ලා සිටිමි. ඔබේ අදහස් ලංකාවේ සංචාරක ව්‍යාපාරය නැංවීමේ ලා ඉදිරිපත් කල හැකි යෝජනාවලියකට පාදක වනු ඇත. 

අකුණු සන්නායකයේ රේඩියම්

 

"පරණ අකුණු සන්නායක වල අර්ත් එකේ වටිනා ලෝහ තියෙනවා කියන්නේ ඇත්තද?" මේ පසුගිය දෙවසර තුල මට නිරන්තරයෙන් ලැබුණු පණිවිඩයකි. මේ ලෝහය රේඩියම්, ඉරේඩියම් මෙන්ම පොසිට්‍රෝන තැන්පතුවක් ලෙසත් තිබෙනවාදැයි පැනය මතු කල අය අසා තිබුණි. මගේ පිළිතුර වූයේ අපට දැනට ඇති දැනුම අනුව මෙවැනි දෙයක් සිදු වීමට කිසිඳු ඉඩකඩක් නැති බවයි. එය සම්පුර්ණයෙන්ම අභව්‍ය දෙයක් බව මම ඔවුනට පැවසුයෙමි. මගේ පිළිතුර බොහෝ දෙනෙකුගේ බලාපොරොත්තු සුන් කල බව ඔවුන්ගේ ඊළඟ කතාබහෙන් හැඟී ගියේය. මේ අතර මාධ්‍වේදීන්ද විය. සමහරෙක් මගේ දැනුම පිළිබඳව උද්වේගකරව ප්‍රශ්ණ කරන තරමට තත්වය වියවුල් විය. 

මේ ගැන නැවත නැවතත් පැමිණෙන පණිවිඩ නිසා මම ලෝකයේ වෙනත් රටවලත් මෙවැනි විප්‍රකාර සිදුවී ඇත්දැයි විපරම් කලෙමි. අවසානයේදී මට ඉන්දීය මිතුරෙකුගෙන් සමාන සිදුවීමක් පිළිබඳව අසන්න ලැබුණි. 

මීට වසර 20-30ට පමණ පෙර උතුරු ඉන්දියානු ප්‍රාන්ත කිහිපයකම බ්‍රිතාන්‍ය සමයේදී සවි කල කොඩි ගස් සඳහා මිලියන ගණනින් මුදල් දෙන බවට රාවයක් ගොස් ඇත. මේ ලෙස කොඩි ගස් මිළදී ගන්න බව කියූ පුද්ගලයන් ඒ සඳහා අවට සාරා කොඩි ගස ඉවතට ගෙන එම වල අවට සහ කොඩි ගසේ පාදම යම් පරීක්ෂණයකට ලක් කල යුතු බව කියා ඇත. පුද්ගලයන් ගණනාවක්ම තම පෞද්ගලික ඉඩම්වල ඇති පැරණි කොඩි ගස් මේ ආකාරයට විකිණීමට උත්සහ කර ඇත. කොඩි ගස ඉවතට ගෙන පස් ඉවත්කළ වලෙහි සහ කොඩි ගසේ පාදමෙහි යම් නිරීක්ෂණයක් (බොහෝ විට ඔවුන් metal detectors භාවිතාකරන්න ඇත) කිරීමෙන් අනතුරුව මෙම පුද්ගලයන් අවශ්‍ය ලෝහ එහි නොමැති බව පවසා යන්න ගොස් ඇත. මිලියන ගණනකට කොඩි ගසක් විකුණු හෝ මිළදී  ගනු ලැබුවෙකු පිළිබඳව කිසිඳු වාර්තාවක් පලවී නැත.

ටික කලකට පසු ආරංචි වී ඇත්තේ මෙබඳු කතාවකි. යටත් විජිත සමයේදී බ්‍රිතාන්‍ය හමුදා නිලධාරියෙකු විසින් මහරජාවරුන්ගේ මාලිගාවලින් සහ කෝවිල්වලින් කොල්ලකන ලද විශාල වස්තු සම්භාරයක් බ්‍රිතාන්‍ය කිරීටයේ ලාංඡනය සහිත කොඩි ගසක් යට වළදමා ඇත. යම් ලියවිල්ලක ඔහු මේ පිළිබඳව සඳහන් කර ඇති අතර පසු කලෙක බ්‍රිතාන්‍යයට රැගෙන යාමට අදහස් කරගෙන සිටි බැවින් ඔහු එම කොඩි ගස ඇති නිශ්චිත ස්ථානය පිළිබඳව සඳහනක් කර නැත. නමුත්  මෙම නිලධාරියා අනපේක්ෂිත ලෙස මැලේරියාව වැළඳීමෙන් ඉන්දියාවේදී මිය ගොස් ඇත. පසු කලෙක මේ ලියවිල්ල කිසිවෙකු අතට පත්ව ඇත. 

බ්‍රිතාන්‍යයන් සිදුකල කොල්ලකෑම් සහ සොරකම් සලකා බලන විට ලංකාවේදී මෙබඳුම සිදුවීමක් වීමට ඇති ඉඩකඩ වැඩිය.  

ඇදහීම මිත්‍යාව සහ විද්‍යාව

"ඇදහීම" සඳහා විවිධාකාර අර්ථ දැක්වීම් ඇත. මේ අතරින් වඩාත්ම පිළිගත් නිර්වචනය නම් "තමාට ප්‍රත්‍යක්ෂ නොවූ යමක් වෙන කෙනෙක් පැවසූ නිසා සර්ව සත්‍යයක් ලෙස පිළිගැනීමයි".

මෙම නිර්වචනයට අනුව පව්-පිං වල විපාක ඇති බව, උපතට පෙර සහ මරණින් මතු පැවැත්ම, නිර්වාණය හෝ මෝක්ෂය, සර්වබලධාරී දෙවි කෙනෙකු සිටින බව, දෙවිවරුන්, දිව්‍යතල, භූත-ප්‍රේත ආත්ම සහ ලෝක, අපාය ආදී සංකල්ප සියල්ලම ඇදහිම්ය.

මිත්‍යාව යන සංකල්පය ඇතිවන්නේ ඇදහීම නිසාය. යමක් අදහන්නාට ඉන් පරිබාහිර වූ සියල්ල මිත්‍යාවන්ය. මේ අනුව මිත්‍යාව පුද්ගල-සාපේක්ෂ කරුණකි. කෙනෙකුගේ පරම සත්‍ය තවත් අයෙකුගේ මිත්‍යාවක් විය හැක. 

බොහෝ අය මගෙන් අසන ප්‍රශ්ණයක් වන්නේ මේ අර්ථ දැක්වීමට අනුව විද්‍යාවත් ඇදහීමක් නොවන්නේද යන්නයි. මෙම ගැටලුවට හේතුව බොහෝ දෙනෙකුට විද්‍යාවේ මූලික සංකල්පය පිළිබඳව අවබෝධයක් නැති වීමයි. විද්‍යාව නමැති සමස්ත ක්‍රියාවලියේම කිසිවක් සර්ව-සත්‍යයක් ලෙස පිළිගැනෙන්නේ නැත (තමාටම ප්‍රත්‍යක්ෂ වුවත්). මෙහිදී සිදු කෙරෙන්නේ යම් කාල රාමුවකදී යම් යම් තත්ව යටතේ යමක් තාවකාලිකව නිවැරදියයි සැලකීමයි. ඉන් පසු එම මොඩලය (නිවැරදි යැයි සැලකූ සංකල්පය) යොදාගෙන විශ්වයේ නොයෙකුත් සංසිද්ධීන් තේරුම් ගැනීමට අපි උත්සහ කරමු. එය කිරීමේදී ගැටළු මතුවන විට අපි මොඩලය වෙනස් කර ගනිමු.

"විද්‍යාවෙන් මිත්‍යාව බිඳීම" ආදී ප්‍රකාශවල කිසිඳු පදනමක් නැත. මිත්‍යාව ඇදහීම මත පදනම් වූ සංකල්පයකි. විද්‍යාවේ ඇදහීමක් නැත. මේ නිසා විද්‍යාවෙන් කිසිවක් මිත්‍යාවක් ලෙස දැකිය නොහැක. විද්‍යාව තුල ඇත්තේ දෙනු ලබන කාල රාමුවක් තුල අපගේ බුද්ධි මට්ටමට සහ දැනුම් සම්භාරයට ගෝචර වන සහ නොවන කාරණා පමණකි. වෙනත් කාල රාමුවක මේ තත්වයන් වෙනස් විය හැක.

මැරීගෙන වැඩකිරීම සහ හරියට වැඩකිරීම

ලාංකික දරුවන්ගේ පාසැල් සමය පිළිබඳව පැනයක් විමසමින් මා දැමූ පෝස්ට් එක බොහෝ දෙනෙකුගේ සත්‍ය හැඟීම් පිට කිරීමට අවස්ථාවක් වූ බව comments කියවන විට ඔබට වැටහෙනු ඇත. මෙය කිසිසේත්ම ලඟදි viral වූ කුඩා සිසුවකුගෙන් සිදුහත් උපත පිළිබඳව විමසන වීඩියෝවට අදාළ නැත. මෙය ඊට වඩා බෙහෙවින් සංකීර්ණ සමාජ ගැටළුවක් පිලිබඳවය.

ගුරුවරියන් කිහිප දෙනෙකුගේ සිත් මේ කරුණ නිසා බිඳී ඇති බව ඔවුන්ගේ comments සහ පෝසට් වලින් මට හැඟී ගියේය. ඔවුන්ගේ හැඟීම් මම මැනවින් අවබෝධ කරගනිමි. මම ඔවුන් සමග එකඟ වෙමි. පාසැල් සාමය බොහෝ දෙනෙකුට කටුක වී ඇති බව සමස්ථ අදහස් මාලාවෙන් ගම්‍ය වේ. ඒ අතරම සමහර ගුරුවරුන් පවසන "අපි මැරිලා වැඩ කරනවා, ඒත් ඇගයීමක් නැත" හෝ " අපි අනවශ්‍ය කැපකිරීම කරනවා ඒත් ඒවා අනෙක් අයට පෙනෙන්නේ නැහැ" යන ප්‍රකාශද වලංගු බව මගේ දැක්මයි. 

එසේ නම් අපිට වැරදුණේ කොතනද?

මා පසුගිය දින කිහිපයේ අප දීර්ඝ කාලීනව ජිවත් වූ රටවල් තුනක (දකුණු අප්‍රිකාවේ, මැලේසියාවේ සහ ස්වීඩනයේ) පාසැල් අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රයට ගුරුවර ගුරුවරියන් බඳවා ගැනීම පිළිබඳව දන්නා හිතවතුන්ගෙන් විමසීමක් කලෙමි. 

මේ රටවල ගුරුවරුන් බඳවා ගැනීමේදී වෘත්තියට අදාළ මූලික කාර්යභාරය ඇතුලත් (සංක්ෂිප්තය) දැන්වීමක් මාධ්‍යවල පළකරයි. තමන්ට සුදුසුකම් ඇත්නම් සහ රැකියාව තමන්ගේ රුචිකත්වයට අදාළ නම් එයට අයදුම්පත් යොමු කිරීම ජනතාවගේ පුරුද්දයි. රැකියාවට තෝරාගත් පසු ඔවුන්ට තමන් රාජකාරියේදී ඉටුකළ යුතු දෛනික අත්‍යවශ්‍ය කටයුතු මෙන්ම ඉඳහිට කල යුතු අමතර කටයුතු පිළිබඳවද දීර්ඝ විස්තරයක් ලබාදෙයි. දකුණු අප්‍රිකාවේ නම් මේ අමතර කටයුතුවලට යොමුකළ යුතු උපරිම පැය ගණන්ද සටහන් වේ. අදාළ ගුරුවරයා හෝ ගුරුවරිය තම පත්වීම ලබා ගන්නේ තමන් මේ වැඩ ලැයිස්තුව ඉටු කිරීමට කැමති නම් පමණකි. 

මේ අනුව පත්වීම ලබන ගුරුභවතා ලැබෙන වැටුපට සරිලන්න තමන් කල යුතු රාජකාරියේ වපසරිය කුමක්දැයි හොඳින් දනී. මීට අමතරව ඔහුට වැඩ පැවරීමට කිසිවෙකුට හැකියාවක් නැත. මේ නිසා ඔහු සතුටින් වැඩ කරයි. දරුවන්ද ගුරුවරයා පිළිබඳව සතුටු වෙයි. යම් අවස්ථාවක තමන්ට එම රාජකාරිය කිරීමේ අකමැත්තක් දැනුන හොත් ඔහු හෝ ඇය වෙනත් රැකියාවකට මාරු වෙයි. වරක් ස්වීඩනයේදී ගුරු වෘත්තීය අතහැර රාත්‍රී සමාජ ශාලාවක ගායිකාවක ලෙස වෘත්තීය තෝරාගත් තරුණියක් මට හමුවිය. ඇය පැවසුවේ ගුරු වෘත්තියෙන් මෙන්ම මේ රැකියාවෙන්ද ඇය උපරිම තෘප්තියක් ලබන බවයි. 

ලංකාවේ මෙවැනි පිළිවෙතක් ඇත්දැයි මම නොදනිමි. නමුත් මට හමු වූ බොහෝ ගුරුවරුන්ගෙන් ලැබුණේ වෘත්තීය පිළිබඳව දැඩි මැසිවිලිය. ඔවුන් බලාපොරොත්තු වූ රැකියාව සහ ඔවුන්ට කරන්න සිදුවී ඇති වැඩ භාරය අතර බරපතල පරතරයක් ඇති සේය. බොහෝ දෙනෙක් පැවසුවේ පෝර්ම පිරවීම, කොළ පත්තර එකතුකිරිම, සිසු සිසුවියන්ගේ බාහිර ක්‍රියාකාරකම් නියාමනය කිරීම, සිසුන්ගේ හොර ඇල්ලීම, පාසැලේ ආරක්ෂාව පිළිබඳව සොයාබැලීම ආදී මෙකි නොකී දහසකුත් කටයුතු මැද  සිලබස් කවර් කරන්න කියා ඉහලින් එන පීඩනය දරන්න නොහැකි බවයි. මේ අනුව දරුවන්ට මනෝ විද්‍යාත්මක ක්‍රමවේදයන්ට අනුව ඉගෙනුම සඳහා පහසුකම් සැපයීම ඔවුන්ගේ අන්තිම පහල priority එක බවට පත්වේ. ඔවුන් කරන්නේ හැකි වැර යොදා (ඔවුන්ගේම වදනින් නම් මැරීගෙන) සිලබස් කවර කිරීමට උත්සහ කිරීමයි.

ඉහත පරිසරය තුල ගුරුවරුන්ට නිතරම හැඟෙන්නේ තමන් මැරීගෙන දරුවන් වෙනුවෙන් වැඩ කරන බව සහ අනවශ්‍ය කැප කිරීම් පවා කරන බවයි. මේ නිසාම ඔවුන් වෙනත් රැකියාවකට වඩා වෙනස් ආකාරයේ ගරු සැලකීම් දරුවන්ගෙන් සහ දෙමව්පියන්ගෙන් බලාපොරොත්තු වෙයි. 

බහුතරයක් ගුරුභවතුන් ගුරු වෘත්තීය තොර ගන්නේ වෙනත් රැකියාවක් නොලැබීම නිසා මිස ගුරු වෘත්තියට ඇති ලැදියාව නිසා නොවන බව නොරහසකි. එම වෘත්තියට කැමැත්තෙන් පැමිණෙන අත්ලොස්සද මුහුණ දෙන්නේ හරියට වැඩකිරීමට නොව මැරීගෙන වැඩ කිරීමට බල කරන කළමනාකරණ යාන්ත්‍රණයකට ගොදුරු වීමටයි. අවසාන ප්‍රතිඵලය වී ඇත්තේ අතෘප්තිකර ගුරු සේවයක් සහ ඉගෙනීම කරුමයක් වූ සිසු පරපුරකි. 

                 

MEDITATION

It is a widely accepted fact that individuals can regulate their metabolism by practising self-focusing techniques such as meditation. In psychology, hypnosis is used to help people break bad habits by influencing their subconscious mind. These are established facts.

I have encountered individuals who claim to possess the ability to perceive past and future lives, communicate with divine entities, and even visit hell.

However, so far, I haven't come across anyone who has developed their mind to such a high level that they can read the serial number of a currency note inside a sealed box.😇

ගෝස්ට්බස්ටර්ගේ මරණය සහ භූත ප්‍රේත චැලේන්ජ් බාරගැනීම

ඊයේ දිනය අලංකාරය. ඒ මගේ විෂය පථයෙන් ඈත්වූ විද්වතුන් කිහිප දෙනෙකු සමග රසවත් කතාබහ කිහිපයක්ම ඇතිවූ නිසාය. ඉන් එකක් ඔබ සමග බෙදාගැනීමට සිතුනි. 

මෙය පැවසුවේ සැම්බියාවේ ලුසාකා නුවර සිට පැමිණි සමාජ විද්‍යාව පිලිබඳ මහාචාර්යවරයෙකි. නමින් ඔහු සෑම් ය. සෑම් හොඳින් හඳුනන පුද්ගලයෙක් (භෞතික විද්‍යා උපාධියක්ද සහිත) ඉතා තදින් මිත්‍යා මත විවේචනය කරන්නෙකු ලෙස සමාජයේ කතා බහට ලක්වී ඇත. යක්ෂයන්, භූතයන් වැනි ගුප්ත සංකල්ප මුළුමනින්ම බැහැර කල ඔහු එවැනි විශ්වාස බිඳ හෙලීමට ප්‍රභල උත්සහයක් ගෙන ඇත. මේ නිසාම ඔහුට දන්නා හඳුනන අය ගොස්ට්බස්ටර් යන නම පටබැඳ තිබුණි. 

මේ අතර සැම්බියාවේ ලිවින්ස්ටන් නගරයේ (ඉතා දැකුම්කළු වික්ටෝරියා ඇල්ල ඇත්තේ මෙම නගරයේය) තිබූ භූත බංගලාවක් යයි ප්‍රසිද්ධ නිවසක හැකිනම් රැයක් ගතකරන ලෙස යම් පුද්ගලයෙක් ගෝස්ට්බස්ටර්ට අභියෝග කර ඇත. ඒ ඩොලර් 100ක ඔට්ටුවකටය. 

මෙම විශාල නිවස බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයෙකු සතුවී තිබී ඇති අතර 1970 ගණන් වල ඔහුගේ බිරිඳ මෙම නිවසේ කාමරයක ගෙල වැළලාගෙන මියගොස් ඇත. මෙම කාන්තාව සැමියා විසින් මරා එල්ලන ලදැයිද ඒ දිනවල කතාවක් පැතිර තිබී ඇත. කෙසේ නමුත් එම මරණයෙන් පසු ටික දිනක් ගතවන විට නිවසේ නොයෙකුත් ශබ්ද ඇසෙන්න  සහ අද්භූත සිදුවීම් ඇතිවන්න පටන්ගත් බව කියවේ. මේ නිසා ගෙදර වැඩපල කර දුන් කළු ජාතික කාන්තාවද, වතු පල්ලාද (gardener) සේවයට යෑම නවතා ඇත. ටික කාලෙකින් නිවස වසා දමා සුදු ජාතිකයා දරුවන්ද සමග එංගලන්තයේ පදිංචියට ගොස් ඇත. එතැන් සිට වසර 50 කටත් වඩා මෙම නිවස වසා දමා තිබී ඇති අතර රෑ අඳුර වැටීමෙන් පසු ඒ අසලින් වැරදීමකින් වත් කිසිවෙකු නොයන බව සෑම් පැවසීය. මෙම නිවස තුලින් රාත්‍රියට භූත එලි පෙනෙන බවද බොහෝ දෙනාගේ විශ්වාසය විය. 

ගෝස්ට්බස්ටර් ඉතා කැමැත්තෙන් මෙම අභියෝගය බාරගෙන ඇති අතර නියම කරගත් දිනෙක සන්ධ්‍යාවේ ඔහු සිය නිදන ආම්පන්න සහ රාත්‍රී ආහාරය රැගෙන එම නිවසට ඇතුළු වී ඇත. පසුදා උදෑසන නියමිත වෙලාවට නිවසින් පිටතට ඔහු නොආ බැවින් අභියෝගය කල පුද්ගලයා පොලිසිය සහ ගම්වැසියන් කිහිප දෙනෙකු සමග නිවසට ඇතුළු වී ඇත. එහිදී ඔවුන්ට දැකගත හැකිව ඇත්තේ කාමරයක් තුල මියගොස් සිටි ගෝස්ට්බස්ටර්ගේ මෘතදේහයයි. ඔහුගේ සිරුර නිල්වී ඉදිමී තිබී ඇත. මේ සමගම ගම්වැසියන්ගේ භූතයන් පිලිබඳ බිය දෙගුණ තෙගුණ වන්නට ඇත.

කෙසේ නමුත් ගෝස්ට්බස්ටර්ගේ පශ්චාත් මරණ පරීක්ෂණයේදී සොයාගෙන ඇත්තේ ඔහු විෂ වායුවක් අඝ්‍රාණය කිරීමෙන් මියගොස් ඇති බවයි. මේ පිළිබඳව උනන්දු වූ සෑම් ඔහුගේ සරසවියේම  රසායන ඉංජිනේරු විද්‍යා අංශයේ සේවය කරන සඟයෙක් සමග එකතුවී එම නිවසේ ගෝස්ට්බස්ටර් මියගොස් සිටි කාමරය තුල වායු සංයුති අධීක්ෂකයක්  (air composition monitor) සවිකර ඇත. දින පහකට පමණ පසු එහි දත්ත නිරීක්ෂණය කරන විට පෙනී ගොස් ඇත්තේ එම නිවස තුල ඇමෝනියා, මීතේන්, සල්ෆර් ඩයොක්සයිඩ් වැනි උග්‍ර ගණයේ විෂ වායු සාන්ද්‍රණය ඉතා අධික බවයි. දහවල් කාලයේදී මෙම සාන්ද්‍රණය අඩු මට්ටමක පවතින අතර අඳුර වැටීමත් සමග ක්‍රමයෙන් වැඩි වී මධ්‍යම රාත්‍රීය පසුවන විට උපරිම සාන්ද්‍රණයකට ළඟාවේ. මෙය විනාඩි කිහිපයක් තුල වැඩිහිටි පුද්ගලයෙකු මරණයට පත් කිරීමට තරම් ප්‍රමාණවත්ය. වැඩිදුර පරීක්ෂණවලදී හෙළිවී ඇත්තේ මෙය නිවසේ බිත්ති මත සහ දිරාගිය ලී කොටස් මත වර්ධනය වන දිලිර සහ බැක්ටීරියාවල ක්‍රියාකාරිත්වය නිසා ඇතිවන්නක් බවයි. එහි තිබූ සමහර දිලීර ජෛව දීප්තිය (bioluminescence) මගින් නොයෙකුත් ආලෝක ධාරා මවන බවද ඔවුන් සොයාගෙන ඇත. ඕනෑම නිවසක් කාලයක් තිස්සේ පරිහරණයට නොගෙන වසා දමා ඇතිවිට මේ තත්වය ඇතිවිය හැකි බව සෑම් පැවසීය. 

අපි තව දුරටත් මේ ගැන කතා කල අතර වසා දැමු නිවාසවල පමණක් නොව නුග (banyan tree), විලෝ වැනි අධික තෙතමනය ඇති ස්ථානවල සැදෙන දැවැත්ත රුක්ෂ වලද මුල් ආශ්‍රිතව මෙම විෂ වායු ඇතිවන බව සෑම් පැවසීය. මෙය බොහෝ විට මීතේන් වායුව මුල් කොටගත් විෂ වායු සංකලනයකි. පසේ ඇති කුහරවල දිලිර සහ බැක්ටීරියා මගින් ඇතිකරන මෙම වායු බුබුළු ක්‍රමයෙන් වර්ධනය වී එක් අවස්ථාවක අධික පීඩනය නිසා වායු ගෝලයට මුදා හැරේ. මේ අවස්ථාවේදී එම ස්ථානය අසල සිටින පුද්ගලයෙක් දැඩි අනතුරකට මුහුණ දෙයි. එය විකාර රූපී මායාවන් දැකීමේ (hallucinations) සිට මරණය දක්වා පරාසයක විපතක් විය හැක. මෙවැනි ශාකවල කන්දෙහි සහ පත්‍රවල රාත්‍රී කාලයේ  ජෛව දීප්තිය ඇති කරන දිලීරයන්ද වර්ධනය වේ. මට ලාංකිකයන් දකින භූත,  ප්‍රේත, දේවතා එළි මතකයට නැගුණි. 

අප තව බොහෝ දේ කතා කලත් මගේ ලිවීම මම මෙතෙකින් නවතමි. මට දිය යුතුව තිබූ පණිවිඩය නම් ඔබ ගුප්ත කාරණා පිළිබඳව  විශ්වාස කලත් නැතත් ඒවා ප්‍රයෝගිකව ඇතැයි හෝ නැතැයි ඔප්පුකිරීම සඳහා අභියෝග බාරගැනීමට තරම් අනුවණ නොවන්න. 

Why JVP was passive on the Online Safety Bill?

As I evaluate, the SL Government brought the social media regulatory bill at the wrong time for them. It’s clear that the intention of the bill is to silence the critics of the government. However, who will be the beneficiaries of this bill?

Oppositions need no false accusations or fake news to bring down this government and its allies. It is a government that brought the country to bankruptcy exposing the public to utter hardships. The majority had to suffer in many miles-long queues just to buy a few litres of fuel, a cylinder of LPG, a packet of powdered milk, and many other essentials, due to its corruption, idiocracy, wastage, and inefficiency. Finally, in November 2023, the Supreme Court, the apex legal institute of the country, ruled that the three Rajapakshas; Gotabhaya, Mahinda and Basil, were responsible for the downfall of the country (SC/FRA/212/2022). Thus, it is legally proven that these culprits and their party destroyed, once a quite stable economy. In such a situation it is hardly required for anyone to make fake news to destroy the image of already ruined personalities and a party. 

On the other hand, the emerging force JVP is the worst affected due to such allegations and accusations at present (true or false is not known yet). They are being attacked from all corners including the fractions of the opposition. The bill will get them some protection and blanket cover. 

They should have vehemently opposed this bill rather than thinking of their own benefits. 

සනත් නිශාන්තගේ මරණය

තවත් එක් මැර තක්කඩියෙක් ලෙස ප්‍රකටව සිටි සනත් නිශාන්ත නම් දේශපාලකයා මිය ගියේය. එය බිහිසුණු මරණයකි. එනමුත් එහි විශේෂ යමක් මම නොදකිමි. එහෙත් ඔහුගේ පසු-මරණ සමාජ ප්‍රතිචාරය සමස්ථ ලාංකීය දේශපාලනයම තැති ගැන්වූ බව තතු දන්නෝ හොඳින් දනිති. පොහොට්ටුවන්ට හෝ ඔවුන් වටේ සිටින හෙන්චයියන්ට මෙය තැති ගැනීමක් පමණකැයි මට සිතෙයි. එයින් ඔබ්බට යමක් අවබෝධ කරගත හැකි පිරිස දැන් එහි ඇත්තෙම නැති තරම්ය. එහෙත් රනිල් වික්‍රමසිංහ, සජබයේ සිටින උගත් කිහිප දෙනා මෙන්ම ජූලි චංග්ද මෙය ගැඹුරින් කියවන බව මට සහතිකය. ජවිපෙ ඇතුළු NPP ය මෙය කෙසේ කියවනවාදැයි මම නොදනිමි. තාවකාලික උත්තේජනයකින් බොහෝ ඈතට ගිය යථාර්තයක් එහි ඇති බව පමණක් මම ඔවුන්ට මතක් කර දෙමි.

සනත් නිශාන්තගේ මරණය ගැන පළවූ බොහෝ අදහස් හුදු වෛරයකින් ඔබ්බට ගිය සංකීර්ණ මානසික පිපිරීමක් විය. කෙනෙකුගේ මරණයේදී සතුටු නොවිය යුතු යයි පළකල අදහස් තුලද ගැබ් වුයේ උපහාසයකි. එසේම සනත් නිශාන්තගේ කිට්ටුතම හිතවතුන් ඔහු වෙනුවෙන් පළකල සැබෑ ශෝක ප්‍රකාශ වලද "ඔහුගේ දේශපාලනය කුමක් වුවත්", "ඔහුගේ සමාජ හැසිරීම කුමක් වුවත්", වැනි වගන්ති ඇතුලත් කර තිබුණි. 

පසු-මරණ කාලය තුල පොහොට්ටු දේශපාලකයන් අතර වූ අන්ද මන්ද ස්වභාවය ඉතා පැහැදිලිව පෙනෙන්නට විය. ඔවුන් සියල්ලෝම අතිශයින් තැති ගෙන සිටි ආකාරයක් පෙන්නුම් කරයි. එය සනත් නිශාන්තගේ මරණය නිසා සිදුවූවක් යයි මම නොසිතමි. ඔවුන්ට සනත් නිශාන්ත තවත් එක් මැර සඟයෙක් පමණි. නමුත් ඔවුන්ගේ තිගස්සිමට හේතුවන්නේ පසු-මරණ සමාජ ප්‍රතිචාරයයි. මෙහිදී එක් ඇමති වරයෙක් ඉතා අමනෝඥ කතාවක් කීය. එනම් මේ සමාජ ප්‍රතිචාරය දක්වන්නේ එක් පක්ෂයකට අයත් පුද්ගලයන් බවයි. මෙය සත්‍ය නම් ලංකාවේ අති බහුතරයක් එම පක්ෂයට අයත් රටවැසියන් විය යුතුය.   

මනෝවිද්‍යාවේ "සාමුහික සමාජ ප්‍රතිචාර" පිළිබඳව හදාරා ඇති අයෙකුට සනත් නිශාන්තගේ මරණයත් සමග ඇති වූ තත්වය පැහැදිලිව අවබෝධ කරගත හැක. කෙනෙකුට මෙය සමාජ මාධ්‍ය සහ ජාතික පුවත්පත්වල මෙම ප්‍රවෘතියට සමගමිවූ  "comments" පමණකැයි ලඝු කොට තැකිය නොහැකිය. අරගලයක් තුලින් ජනාධිපතිවරයෙක් නෙරපා දැමුවේද මෙලෙසම සමාජ මාධ්‍ය බලවේගයක් තුලිනි. මෙය පහල මට්ටමේ බොහෝ පාක්ෂිකයන්ට නොතේරුණාට ඉහල මට්ටම හොඳින් අවබෝධ කරගනියි.

ලෝක දේශපාලනයේ අතීතය කියවා ඇති කෙනෙකුට සැප්තැම්බර් ඔක්තෝම්බර් වන විට "force majeure" තත්වයක් ඇතිවීමට ඇති ඉඩකඩ අධික බව වැටහෙනු ඇත. කල්පනාවෙන් සිටිමු.