Saturday 18 November 2023

බුදුදහම පාවිච්චි කරමු


මැලේසියාවේ වාසය කරන සමයේ එහි ථේරවාද මැලේසියා සංසදයේ සාමාජිකයන් සමග සුහඳ සාකච්චා කිහිපයකටම සහභාගී වීමේ අවස්ථාවන් මට උදාවිය. මේවාට ගිහි - පැවිදි දෙපක්ෂයම සම්බන්ධ වෙයි. මේ සාකච්චාවන්ට බොහෝ විට පාදක වන්නේ බුදුදහම ප්‍රයෝජනයට ගන්නා ආකාරයන් පිළිබඳවයි. මෙහිදී බොහෝ දෙනෙක් පොතපතෙන් ලබාගත් දැනුමට වඩා ප්‍රයෝගිකව තමා ලද අත්දැකීම් සහ තමා යොදාගත් ක්‍රමවේදයන් පිළිබඳව කරුණු ඉදිරිපත් කරති. 

උදාහරණයක් ලෙස එක් අවස්ථාවක සංවාදය පැවතුනේ තමා රැකියාව කරන ස්ථානයේ සඟයෙක් ගෙන් තමාට එල්ල වන මානසික පීඩනයෙන් මිදීමට බුදුදහමින් ගත හැකි ක්‍රමවේදයන් මොනවාද යන්නයි. මෙය ඇත්තටම එහි සිටි කාන්තාවකට ඇතිවී තිබූ ගැටළුවකි. 

මෙහිදී බොහෝ දෙනෙක් සමාන අවස්ථාවල තමන් අනුගමනය කල ක්‍රමවේද පිළිබඳව කතා කළහ. බුදු දහමින් පමණක් නොව නූතන මනෝ විද්‍යාවෙන්, හිප්නොටිසම් තුලින්, හින්දු ආගමික සංකල්ප වලින් පවා අදට ගැලපෙන රාමුවක් තුල මෙම ගැටළුවට සාර්ථක විසඳුම් සෙවිය හැකිදැයි සාකච්චා විය. ඒවායේ සාර්ථක-අසාර්ථක බාවය මෙන්ම sustainability එක ගැනද සංවාද ඇතිවිය. කිසිවෙකුත් තමාගේ මතය පමණක් නිවැරදි යන මතයේ හෝ බුදුදහම තමයි ශ්‍රේෂ්ඨම දහම සහ කෝකටත් තෛලය වැනි මතවල එල්ලී සිටියේ නැත. කතා බහ අවසන් වන විට අපේ දැනුම් සම්භාරයන් පුළුල් වී තිබුණි. එකම ගැටළුවට විසඳුම් කිහිපයක් සහ සාර්ථක ක්‍රමවේද දෙක තුනක් තිබිය හැකි බව අපට අවබෝධ විය. බුදුදහම පිළිබඳවද මම සෑහෙන යමක් අළුතින් ඉගෙන ගතිමි. පසු කලෙක මම මේ ඉගෙනගත් ක්‍රමවේදයක් මගේ ගැටළුවලදී සාර්ථකව යොදාගතිමි.

මේ ලිපියට ප්‍රවිෂ්ඨයක් ලෙස මා බුදුදහම පාවිච්චි කිරීම ගැන දැමූ පෝස්ට් එකට පළවුණු සමහර අදහස්වලින් සිංහල බෞද්ධයා පිළිබඳව යම් සිතුවමක් රූපගත විය. කෙනෙකු පණිවිඩයක් කියවා ගන්නේ තමන්ගේ බුද්ධි මට්ටමට අනුවය. මේ නිසා මට කෙනෙකු මා කියන දෙයක් අවබෝධ කරගන්නා ආකාරය පිළිබඳව විනිශ්චයක් දිය නොහැක. කෙසේ නමුත් සමහර අයගේ අදහස් දුටු විට මට හැඟී ගියේ ඔවුන් මා කියන දෙය ප්‍රයෝගිකවම සනාථ කරන බවයි. ඔවුන් බුදු දහම භාවිතා කිරීම පසෙකලා බුද්ධාගම රැකගැනීමටත් එය defend කිරීමටත් සටනට පිවිස සිටියහ. එය බොහෝ කාලයක් ලාංකික දේශපාලනය ඔවුන්ගේ මනෝභාවය සකස් කල ආකාරය විය හැක. ඒ අතරම පණිවිඩය අවබෝධ කරගැනීමට නොහැකි වූ සමහර දෙනා මතු කරන "යන්නේ කොහේද මල්ලේ පොල්" වැනි කතා විනෝද ජනකය.  


Tuesday 7 November 2023

Time out, Bubble of Concept සහ සුද්දාගේ සදාචාරය



මැතිව්ස්ගේ time out දැවී යාම හා සම්බන්ධ සාකච්චාවට සහභාගී වූ සැමටම ස්තුතියි. මෙය මේ සිද්ධියෙන් බොහෝ ඈතට විහිදුනු සංවාද ප්‍රස්තුතයකි. ඔබ කිසිවකුගේ අදහස් ඔබේ රාමුව තුල වැරදි යයි මම නොදකිමි. මේ මගේ රාමුව තුල මා දකින ආකාරයයි. 

මා දකින ආකාරයට බොහෝ දෙනෙක් "මහත්මා ගතිගුණවලින් පිරි ඉතා සුන්දර වූ ක්‍රීඩා ලොවක්" නම් සංකල්ප බුබුලක් (bubble of concept) තනාගෙන ඇත.  මේ මහත්මා ගුණය සීමා demarcate කරගත නොහැකි භූතාර්ථයකි. මේ බුබුල තුලදී අපට බොහෝ මහත්මා සංකල්ප පිළිබඳව සිහින දැකිය හැක. නමුත් යථාර්තය ඉන් බොහෝ දුරස්ය. 

පාසැලේ නිවාසාන්තර තරඟයකදී අපට "ජයග්‍රහණය නොව වැදගත් සහභාගිත්වයයි" ආදී bla bla bla පැවසිය හැක. නමුත් වර්තමානයේ ජාත්‍යන්තර තරඟයක ජය රටක ආර්ථික-දේශපාලන අනාගතයට මෙන්ම ගෝලීය සහ කලාපීය භූ දේශපාලනයටද ඍජුවම බලපායි. ලෝක බලවතුන් බොහෝ දෙනෙක් මේ යථාර්තය තේරුම් ගෙන ඇත. BCCI එකෙන් SLC නිලධාරීන්ට ඉහල සැලකීමක් කරනවා යයි කවරෙකු හෝ පැවසුවොත් මම එය එකවරම ප්‍රතික්ෂේප නොකරමි. 

"Cricket is a gentleman's game" යනුවෙන් සියවසකට පෙර සුද්දා පැවසු කතාවක් කරපින්නාගෙන "ඔය ගොඩේ බයියෝ ඕව දන්නේ නැහැ" කියන අයද සිටිති. නමුත් පසු කලෙක බොඩි ලයින් බෝල් කලේද, ටොනික් පියන් වලින් බෝල පහුරු ගෑවේද, under-arm දමා තරඟ ජයග්‍රහණය කලේද, විකට්ටුව පිටුපස සිට කළු වදුරන් යයි අපහාස කරමින් අපේ ක්‍රීඩකයන් මානසිකව වැට්ටීමට උත්සහ කලේද මේ සුද්දාම බව ඔවුන්ට අමතකය. 

පෙර මහත්මා ගතිගුණ පෙන්වූ ක්‍රිකට් ලොවේ පතාක යෝධයන්ට අදාළ සංසිද්ධි දකින විට මට මේ ඔවදන සිහියට නැගෙයි. 

"තරඟයක ජයග්‍රහණය ඔබගේ පස බව 100% තහවුරු වූ පසු ඔබගේ මහත්මා ගුණ නොමසුරුව පෙන්වන්න". 


   


Thursday 2 November 2023

ලංකාවේ ඉදිරිය පලිඟු බෝලයෙන්


ලංකාවේ ඊළඟ මැතිවරණය අනිවාර්යයෙන්ම ජවිපෙ ජයග්‍රහණය කරනු ඇත. 

එසේ කියන්නේ මා ජවිපෙ පාක්ෂිකයෙකු නිසාවත්, ජවිපෙට කැමති නිසාවත්, ජවිපෙ පිළිබඳව දන්නා නිසාවත් නොව මා ඇමරිකාව පිළිබඳව මැනවින් දන්නා නිසාය. මේ වන විට ලංකාවද ඇතුළු රටවල් 70ක පමණ ජනමතය සහ දේශපාලනය ගමන් කරන දිශානතිය පිළිබඳව ඉතා නිවැරදි ලෙස අනාවැකි පලකල හැකි AI algorithm ඇමරිකාව විසින් ගොඩනගා ඇත. ඒ සඳහා දත්ත සපයමින් දායක වන්නේද දැන හෝ නොදැන අදාළ රටවලම විද්‍යාඥයන් සහ තාක්ෂණිකවේදීන්ය.

පසුගිය සති කිහිපයේ ජූලි චංගේ හැසිරීම අපට බොහෝ දේ පවසයි. අනුර කුමාරගේ ඇමරිකානු සංචාරය පිළිබඳව ජවිපෙ විරෝධීන් අතර මහත් කැළඹීමක් සහ ව්‍යාකූල බවක් දකින්න ලැබෙන්නේ ඔවුන්ගේ නායකයින් මෙය කියවාගෙන ඇති නිසාය. නායකයන්ගේ ඉඟියට පහල කේඩර, පාක්ෂිකයන් සහ දෙලොවටම නැතිව කඩේ යන්නන් සමාජ මාධ්‍යවල ඩෙඟා නටයි. මෙය වෙනත් අවස්ථාවලදී ජවිපෙටද පොදුය.  

අනුර කුමාරගේ ඇමරිකානු සංචාරය බොහෝ ජවිපෙ විරෝධීන්ට දරාගත නොහැකි බවක් පෙනෙයි. ඒ පොහොට්ටු-එජාප-සජබ එකමුතුවේ පොදු සතුරා ජවිපෙ නිසාම නොවේ. එය ඊට වඩා ගැඹුරින් වූ පංති-ස්ථරීකරණය (social stratification) හා බැඳුනු මානසික ව්‍යකුලතාවයකි. ලංකාවේ දුප්පතුන් ගැන නිතර කතා කරන සම්ප්‍රදායික වාමාංශිකයන්, දේශමාමකත්වය ගැන නිතර දොඩන ජාතික චින්තකයන් ඇතුළු පොහොට්ටු-එජාප-සජබ එකමුතුවේ පොෂ් ඇත්තන් කුඩා කණ්ඩායම් ලෙස මුණ ගැසුණු විට තම පාසැල, උපන් ප්‍රදේශය හා පන්තිය පිළිබඳව ගසන පම්පෝරි අසා ඇත්නම් ඔබට මා කියන දේ වැටහෙනු ඇත. 

වෙන්නේ කුමක්දැයි අපි බලාගෙන හිඳිමු.