 |
ශ්‍රී ලාංකික ජනතාව මැතිවරණ උණුසුමෙන් රත් වී තිබෙන මොහොතක ලෝකයේ තවත් තැනක අමිහිරි ඛේදවාචකයක් සිදුවිය. තව ටික දිනකින් එය අතීතයට එක්වූ තවත් සිදුවීමක් වනු ඇත. නමුත් මේ සිදුවීමෙන් අප උගත යුතු පාඩම අමතක කර දැමුවහොත් එය නැවත වරක් නව මුහුණුවරකින් සමහර විට අපේ රටේම ප්‍රතිරූපනය විය හැක.
මා කිහිප අවස්ථාවක ජාතික බලශක්ති ප්‍රතිපත්ති ගොඩනැගීමෙහිලා (ලංකාවේ නොවේ) දායක වී ඇත. එසේම මැලේසියාවේදී මගේ අධීක්ෂණය යටතේ සිසුන් කිහිප දෙනෙක්ම සෞඛ්‍ය සත්කාර අපද්‍රව්‍ය (healthcare waste) පිළිබඳව පර්යේෂණ තුලින් තම පශ්චාත් උපාධි ලබාගන්නා ලදී.
බලශක්ති ප්‍රතිපත්ති ගොඩනැගීමේදී වැඩිම කාලයක් යොමුකරන අංශය පිළිබඳව යමෙක් ඇසුවහොත් මට දිය හැකි සරලම පිළිතුර අපද්‍රව්‍ය බැහැරකරණය යන්නයි. එය විදුලි බලාගාරයක ප්‍රාග්ධනයෙන් සහ මෙහෙයුම් පිරිවැයෙන් විශාලම කොටසකට හිමිකම් කියයි. න්‍යෂ්ඨික බලගාරයකදී මේ තත්වය වඩාත් තීරණාත්මක වෙයි.
සෞඛ්‍ය සත්කාර අපද්‍රව්‍ය සම්බන්ධයෙන් අප දීර්ඝ කාලින සමීක්ෂණයක් කල අතර එහිදී හෙලිවුයේ. යුරෝපයේ සහ වෙනත් දියුණු රටවල සෞඛ්‍ය සත්කාර ආයතනවලට ඇති විශාලම හිසරදය අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීම බවයි. ඒ රටවල ඇති සෞඛ්‍ය ආරක්ෂණ ප්‍රමිතීන් පවත්වා ගැනීම සඳහා ඔවුන්ට විශාල මෙහෙයුම් පිරිවැයක් දැරීමට සිදුවෙයි. නමුත් මැලේසියාව, චීනය, ඉන්දුනීසියාව වැනි රටවල මෙම ප්‍රමිතීන් වලින් රිංගා යාමට සෞඛ්‍ය සත්කාර අංශයට බොහෝ සෙයින් ඉඩකඩ ඇත.
මා ඊළඟට කියන්න යන දේ මුලින්ම ලිව්වේ මීට වසර පහළොවකට පමණ පෙර විදුසර හෝ දිවයින පුවත්පතටය. වසර 2000ට ආසන්න වකවානුවක පකිස්ථානයේ පැවතී න්‍යෂ්ඨික බලාගාර ආරක්ෂණය පිලිබඳ ජාත්‍යන්තර සම්මන්ත්‍රනයකදී මට බෙල්ජියම් ජාතික විද්‍යාඥයෙක් හමුවිය. සති දෙකක් පමණ කාලයක් බුහුර්බාන් කදුකරයේ ඉතා මනරම් හෝටලයක නේවාසිකව පැවති මෙම වැඩසටහනේදී මට ඔහු ඉතා සමීප මිතුරෙකු විය. ඔහුගේ නම මතක තබා ගත නොහැකි තරම් සංකීර්ණය. එබැවින් මම ඔහු ක්‍රිස් නමින් හඳුන්වන්නම්. ක්‍රිස් න්‍යෂ්ටික බලාගාර අධික්ෂණය පිළිබඳව ජාත්‍යන්තර කමිටු කිහිපයකම සාමාජිකයෙකි. ඔහු කී බොහෝ කාරණා සාරාංශ ගත කරනවා නම් මෙසේය.
සෝවියට් දේශයෙන් බිඳී ගිය රටවල කිහිපයක්ම න්‍යෂ්ඨික විදුලි බලාගාර සහ න්‍යෂ්ඨික අවි වලට හිමිකම් කියයි. මේ බොහෝ රටවල් පසු කාලයක ආර්ථික අවපාතයන්ට ගොදුරු විය. මේ නිසා න්‍යෂ්ඨික අපද්‍රව්‍ය බැහැර කරණය ඔවුනට දරා ගත නොහැකි තරම් වියදම් අධික ක්‍රියාවලියක් බවට පත්විය.
ඉන් පසු ක්‍රිස් පැවසු සෑම කාරණයක් සඳහාම ඔහු කිහිප විටක් "මම කියන මේ කිසිම දෙයක් තහවුරු වෙලා නැහැ" යයි කීමට වගබලා ගත්තේය.
මෙවන් වාතාවරණයක න්‍යෂ්ඨික අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීමට ලාබදායි ක්‍රමයක් ඔවුන් සොයාගැනීමට ඇති බව ක්‍රිස්ගේ අදහසයි. එනම් ජිවිතාන්තයට ආසන්න වූ නැවක් කුලියට ගෙන එයට එම අපද්‍රව්‍ය පැටවීමයි. ඉන්පසු එම නෞකාව දුර බැහැර මුහුදු සීමාවකදී හදිසි අනතුරක් සේ හඟවමින් එය ගිලවා දැමීම හෝ නැව අතහැර පලා යාමට නැවේ කපිතාන්වරයා එකඟ කරවා ගැනීම ඔවුන්ගේ ක්‍රමවේදයයි. චීනය, යුරෝපය හෝ ඇමරිකාවද මෙම ක්‍රමවේදය අනුගමනය කරන්නේ නැති බවට සහතිකයක් දිය නොහැකි බව ක්‍රිස් පැවසිය.
"මේ බොහෝ නෞකා කෙලවර වෙන්නේ නුඹලාගේ රටවල් ආසන්නයේ" කියමින් අවසානයේදී ක්‍රිස් සිනාසෙන්න විය. ඔහු එය ඇත්තටම අදහස් කලාද නැත්නම් විහිළුවක් කළාදැයි මම නොදනිමි.
මා පසු කාලයක දැනගත් කරුණක් නම් මෙලෙස පාවෙන සහ අබලි නැව් ඇදගෙන විත් යකඩ බවට පත්කර විකිණීම කරච්චි නගරයේ පවතින බහු-මිලියන ව්‍යාපාරයක් බවයි. එය ලංකාවේත් සිදු කෙරෙනවාදැයි මම නොදනිමි.
සෞඛ්‍ය සත්කාර අපද්‍රව්‍ය සම්බන්ධයෙන් මේ ක්‍රමවේදය වෙනත් ආකාරයකින් සිදුවෙතැයි මට සිතේ. ඒවා තම රටවලදී බැහැර කිරීමේ මිල අධික ක්‍රමවේදයන් අනුගමනය කරනවා වෙනුවට ඒවා නැවක පටවා දුප්පත් රටකට එවීම ලාබදායකය. මුදල් ලැබේ නම් ඕනෑම කුණු ගොඩක් බාරගන්නා රටවල් ඕනෑතරම් ඇත. සමහර සංස්පර්ශක (contagious) රෝගීන් සඳහා භාවිතා කර ඉවතලන ඇඳන්, මෙට්ට, කොට්ට, ඇතිරිලි, රෙදිපිළි ආදිය පරිත්‍යාග වශයෙන් නොදියුණු රටවලට ලබා දීමද ලාබදායි ක්‍රමයකි. මේ ක්‍රමවේදය වසර දෙසියයකට පමණ පෙර ඉතා සාර්ථක ලෙස අත්හදා බැලූ ඇමරිකාවට පැමිණි සුදු ආක්‍රමණිකයෝ ස්වදේශීය රතු ඉන්දියානුවන් ලක්ෂ ගණනක් වසුරිය වැනි රෝගවලට ලක් කර මරා දැමුහ.
මෙතනින් මම නවතිමි. ඉතිරිය ඔබට බාරය.
No comments:
Post a Comment