මා දුටු අවබෝධය

"පිංවතුනි අවබෝධ කරගන්න ලෝකයේ සියලුම දේ නැසෙන සුළු බව". 

යූ ටියුබ් වීඩියෝ පටයෙන් නැගෙන සෝම හිමිගේ ගැඹුරු හඬ මට ඈතින් ඇසෙන්නක් මෙනි. ටික වෙලාවකට මම ජීවිතයේ සැහෙන ඈත අතීතයකට ගියෙමි.

මා කුඩා කල ඉතා ලඟින් ඇසුරු කල මිතුරෙකු විය. මා සිතා සිටියේ ඔහු සදාකාලිකවම මගේ හොඳම මිතුරා වෙතැයි කියාය. අප එකම පාසැලට ගිය අතර ඒ ආගිය ගමන්ද එකටම කෙරුණි. පස් වන ශ්‍රේණියෙන් පසු අප දෙදෙනාගේම පාසැල් වෙනස් වූ අතර අපට යාමට සිදු වුයේද දෙපසකටයි. ඉන් පසු ඔහු වෙනත් කණ්ඩායමකට එක් වූ අතර අපගේ ඇසුර එකවරම දුරස් වී නැතුවම ගියේය. 

මේ ගැන මා ඉතා දුකෙන් පසු වූ අතර අපේ අම්මා දිනක් මා අමතා මෙසේ කීවාය.

"පුතේ ඔයාට මතකද අර ගිය පෝයට අපි සිල් ගන්නකොට නාරද හාමුදුරුවෝ කිව්වා මේ ලෝකේ හැමදේම වෙනස් වෙන සුළුයි කියල"

"ඔව් අම්මේ"

"ඔයාට ඒ කියපු දේ තේරුණාද?"

"ඔව් අම්මේ"

"එහෙනම් ඔයා ඇයි දුක් වෙන්නේ. ඔයාගේ යාළුවත් මේ ලෝකෙම කොටසක්. ඒක නිසා එයා වෙනස් වුණා. ඔයත් ඒ වගේම වෙනස් වෙයි. ඔය ටික ඔයා තේරුම් ගන්න ඕනේ".

මට නාරද හාමුදුරුවන් වගේම  අම්මා පැවසු දෙයද පැහැදිළිවම තේරුම් ගියේය. එහෙත් යහළුවා නැතිවූ දුක නම් කිසි සේත්ම අඩු නොවීය. ජීවිතයේ ගෙවුණු හැම දිනකම පාහේ මේ වෙනස් වීම මම අත්‍ දුටුවෙමි. මිනිසා, සතා සිව්පාවා, ගස් වැල්, මෙන්ම ගල්, වැලි, ලී, ප්ලාස්ටික් ආදී සියලුම සිත්පිත් නැති දේද කාලය සමග වෙනස් විය. ඒ තබා ද්‍රව්‍යමය පැවැත්මක් නොමැති සිතුම්, පැතුම්, හැගීම් පවා අතොරක් නොමැතිව වෙනස් වෙයි. එම වෙනස් වීම් මම මැනවින් තේරුම් ගතිමි. එහෙත් ඒ වෙනස්කම් ගෙන ආ සිනහව මෙන්ම කඳුලද මට පාලනය කරගත නොහැකි විය. වැරදුණේ නාරද හමුදුරුවන්ටද, අපේ අම්මටද, නැත්නම් මටද?

මේ දේ වටහා ගැනීමට මට අඩ සියවසකට ආසන්න කාලයක් ජීවත්වන්නට සිදු විය. 

ජීවිතයක සාර්ථකත්වය පිළබඳව ඉංග්‍රීසි බසින් ලියැවෙන මගේ ඊළඟ පොතෙහි අවසාන පරිච්ඡේද කිහිපය මිනිස් බැදීම් පිළිබඳව සංවාදයක් ගෙනහැර දැක්වීමට මම යොදා ගතිමි. ජීවිතයේ හමුවන අමිහිරි වෙනස් වීම් පිළිබඳව හා ඊට සාර්ථකව මුහුණ දිය හැකි ක්‍රමවේදයන් ගැන මම හදාරන්න වුනෙමි. මුලින්ම ජීවිතයේ මා ලද අත්දැකීම් විග්‍රහයට පාත්‍ර කලෙමි. 

මෙම කර්තව්‍ය මා එදිනෙදා යෙදෙන ඉංජිනේරු පර්යේෂණ කටයුතු වලට වඩා බෙහෙවින් අසීරු විය. එක් පරිච්ඡේදයක් වෙනුවෙන් මට වසරක කාලයක් ගතවිය. ඒ එය ලිවීමට නොව ඒ ගැන සිතීමටය. අන්තිමේදී මා වටහා ගත්තේ ඉතා සරළ වදන් පැටලීමක් නිසා ඊළඟට පියවර තැබිය යුතු මානසික ක්‍රියාවලියක් වෙත අප යාමට උත්සහ නොකරන බැවින් අපට තේරුම් ගත් දෙයින් ප්‍රයෝජන ගත නොහැකි වන බවයි. 

*******************************************

"තේරුම්" ගැනීම සහ "අවබෝධ" කර ගැනීම 

ඉහත වදන් දෙක අප සමාන තේරුම් ඇති වචන ලෙස බොහෝ විට භාවිත කරයි. එහෙත් කාලයක් මේ පිළිබඳව විශ්ලේෂණය කල විට මේ වදන් දෙක තරමක් වෙනස් වූ සංඛල්ප දෙකක් ප්‍රකාශ කිරීමට යොදා ගත හැකි බව මට වැටහුණි. 

තේරුම් ගැනීම යනු යමක් ඇති සැටියෙන් දැකීමයි. මෙම "ඇති සැටිය" ඇති සැටිය වන්නේ යම් රාමුවක් තුල පමණක් බවද කිව යුතුය. තමා යමක් ඇති සැටියෙන් දැක එය පිළිගැනිම (ධාරණය කරගැනීම) අවබෝධ කර ගැනීමයි. මේ අනුව අවබෝධ කරගැනීම, තේරුම් ගැනීමට වඩා පියවරක් ඉදිරියෙන් ඇත. ඒ පියවර කෙතරම් ඈතින් ඇත්දැයි තීරණය වන්නේ යම් කෙනෙකුගේ මානසික මට්ටම අනුවය. 

අප තේරුම් ගන්නා බොහෝ දේ එලෙසින්ම පිළිගැනීමට අප සුදානම් නැත. මේ නිසා අප හුඟක් දේවල් අවබෝධ කරගන්නේ නැත. 

ලබැඳියෙකුගේ වියෝව ලෝක ස්වභාවය ලෙස අපි තේරුම් ගනිමු. එහෙත් එවන් අවස්ථාවක එය පිළිගැනීමට අපි සුදානම් නොවෙමු. වෙනස් වන ලෝකයේ, ආදරය කරුණාව වැනි හැගීම් පවා වෙනස් විය හැකි බව අපි තේරුම් ගනිමු. එහෙත් එය එසේ සිදුවූ විට හැගීම්වල ස්වභාවය එසේ බව පිළිගැනීමට අපි මැලි වෙමු. තමාට සමීපතම ප්‍රියයකුගේ වෙනස් වීමකදී, එය එසේ සිදුවිය නොහැකි යයි ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට පවා බොහෝ විට අපගේ සිත පෙළඹේ.  

එපමණක් නොව අදෘෂ්‍යමාන බලවේග, ඇදහිලි, දෙවියන් සහ ලෝකය මැවීම ආදී සමාජීය සහ ආගමික මතවාද පවා යථාර්තයන් නොවන බව අප බොහෝ දෙනෙක් අද පවතින විද්‍යාත්මක රාමුව තුල පැහැදිලිවම තේරුම් ගෙන ඇතැයි මම සිතමි. එහෙත් තමා කුඩාකල සිටම සිරවූ අනෙකුත් රාමු තුළින් එලියට විත් මෙම යථාර්ථයන් අවබෝධ කරගැනීමට බොහෝ දෙනෙක් සුදානම් නැත. 

මේ ඇත්ත ඇති සැටියෙන් තේරුම් ගත්තත් එය අවබෝධ කරගැනීමට ඇති නොහැකියාව නිසා අපි අපේ සිතේ ඇති සන්සුන් බව සහ සැනසීම නැති කරගනිමු. 

අවශ්‍යතාවයක් ඇත්නම්, යමක් තේරුම් ගැනීම බොහෝ විට පහසුය. වැඩි දෙනෙකුට යමක් තේරුම් ගත නොහැක්කේ, තේරුම් ගැනීමේ ඇති සංකීර්ණ බව නිසා නොව තේරුම් ගැනීමට ඇති අකමැත්ත හෝ වුවමනාවක් නැති කම නිසාය. එහෙත් තේරුම් ගැනීමේ සිට අවබෝධය කරා පියනැගීම සංකීර්ණ මානසික ක්‍රියාවලියකි. එය ප්‍රථම වරට කිරීම අපහසුය. ඒ සඳහා යම් පුරුදු / පුහුණු වීමක් අවශ්‍යය. එහෙත් වරක් අවබෝධ කරගත් පසු එය නැවත නැවත කිරීම අපහසු නැත. 

සියළුම දේ වෙනස් වන බව අවබෝධ කරගත් විට සිතට දැනෙන්නේ ඉතා සැනසිලිදායක සැහැල්ලුවකි. සෝම හිමි මෙන්ම නාරද හිමිද දේශනා කරන්න ඇත්තේ මේ අවබෝධය ගැනයි.