වින්ඩ් ස්කිරීමේ කතාව

නව මෝටර් රථ මොඩලයක ඉදිරිපස වීදුරුව හෙවත් වින්ඩ් ස්ක්‍රීන් එක නිර්මාණය කිරීම ඉතා බරපතල කටයුත්තකි. සුරක්ෂිත ධාවනය සඳහා වන ප්‍රමිතීන් අතර එය ඉහලින්ම තිබෙයි. මෝටර් රථයේ මානයන්, තිරිංග පද්ධතිය සහ උපරිම වේගය මත වින්ඩ් ස්ක්‍රීන් එකේ වපසරිය ඉතා නිවැරදිව තීරණය කල යුතුය. මේ සඳහා වර්තමානයේ බොහෝ නිෂ්පාදකයන් AI තාක්ෂණය උපයෝගී කරගනී. 

බොහෝ රටවල අත්‍යවශ්‍ය ප්‍රදර්ශක (වාහන බලපත්‍රය, ආබාධිත ලාංඡනය, ප්‍රවිෂ්ඨ වීමේ අවසරපත්) සඳහා සුක්කානමට ප්‍රතිවිරුද්ධ පැත්තේ යට කෙලවරින් පමණක් කුඩා කොටසක් වෙන් කරන්නේ මේ නිසාය.

දියුණු රටවල ජනතාව වාහනයක ඉදිරිපස පැහදිලිව නොතැබීමේ අධි-අවදානම පිළිබඳව හොඳින්ම දැනුවත්ය. නමුත් බුද්ධිය අභිබවා හැගීම් සහ විශ්වාස ඉදිරියට ආ බහුතරයක් සිටින සමාජයක මෙවැනි මූලික ආරක්ෂණ සිද්ධාන්තයක් පවා ක්‍රියාවට නැගීමේදී විරෝධතා පැන නැගීම ස්වභාවිකය. 

වරදක් නිවැරදි කිරීම පහල සිට ඉහලට, ඉහල සිට පහලට හෝ මැද සිට දෙපැත්තට සිදුකල හැක. වැදගත් වන්නේ කොහෙන් හෝ පටන් ගැනීමයි. 

ධාර්මිෂ්ඨ සමාජයක් හරහා

ජේ ආර් 1977 බලයට පැමිණෙන්නේ රටේ ධර්මිෂ්ඨ සමාජයක් බිහිකරන බවට පොරොන්දු දෙමිනි. ඔහු බලයට පැමිණ මාස කිහිපයක් යන තෙක් පංසල් පල්ලි කෝවිල්වල නොයෙකුත් වැඩසටහන් පවත්වමින් ඒ ගැන රජයේ හොරණෑ වූ ශ්‍රී ලංකා ගුවන්විදුලි සංස්ථාවෙන් සහ ලේක්හවුස් පුවත්පත් වලින් ඉමහත් ප්‍රසිද්ධියක් ලබාදුන්නේය. මුද්දර නිකුත් කළේය. රට වටා උත්සව පැවැත්වූයේය. 

ජේ ආර් ගේ සමය මෙන්ම ඉන්පසු බලයට පැමිණි ඔහුගේ ගෝලයාගේ රාජ්‍ය පාලනයද අවසන් වූ අයුරු අපි දුටුවෙමු. එය අධාර්මිෂ්ඨවයේ ඉහලම කෙලවරකින් කෙලවර විය. චන්ද්‍රිකාගේ සාම තවලම, රනිල්ගේ Regaining Sri Lanka, මහින්ද චින්තනය, මෛත්‍රී-රනිල් දෙකට්ටුවේ යහපාලනය, ගෝඨාභයගේ සෞභාග්‍යයේ දැක්ම මේ ලෙසම ලොප් වූ සංකල්පය. මේ බොහොමයක් කෙලවර වන්නේ සංකල්පීය අරමුණේ ප්‍රතිවිරුද්ධ පසිනි.

මේ සියළුම slogans ආරම්භයේදී අදාළ නායක නායිකාවන්ගේ අන්ධ අනුගාමිකයන්ට කර්ණ රසායන විය. ඒ පිළිබඳව වචනයක් හෝ විවේචනාත්මකව කතාකරන්නන්ට එරෙහිව ඔවුන් අවි අමෝරා ගත්තෝය. 

අද "Clean Sri Lanka" වැඩපිළිවෙල පිළිබඳවද අනුගාමික දැක්මෙහි වෙනසක් මම නොදකිමි.

"ධර්මිෂ්ඨ සමාජයක්" අසමත් වුණේ ඇයිද යන්න සරලව විග්‍රහ කළහොත් ඔබට ඉතිරි සියල්ලම fail වීමේ හේතුව සොයාගත හැක.  එදා එජාප රජයේ බලවතුන්ට මේ සංකල්පය තම චන්ද ගොඩ වැඩි කරගැනීමේ වචන දෙකකින් එහාට වූ හැඟීමක් හෝ අවබෝධයක් නොවීය. බලයට පැමිණි පසු එම සංකල්පය පාටි දැමීමේ නිමිත්තක් පමණක් විය. 

ධර්මිෂ්ඨ සමාජයක් බිහි කිරීමට නම් ඒ සඳහා වූ පුළුල් ජාතික වැඩපිළිවෙලක් මුලින්ම ඉදිරිපත් කල යුතු විය. එදා එවැන්නක් නොවීය. ඉන් පසු වැඩ පිළිවෙලේ අරමුණු කරා යාමට දේශපාලන අධිකාරිය, රාජ්‍ය සිවිල් සේවා අංශය, පෞද්ගලික ව්‍යාපාරික අංශය, විවිධ වූ ජාතික-ආගමික නායකත්ව, සහ සිවිල් පුරවැසියාගේ යුතුකම්, වගකීම්, සහ කාර්යභාරය අර්ථ දැක්විය යුතුය. ඉන්පසු එම වැඩපිළිවෙල බලගැන්වීම සඳහා වූ ක්‍රියාන්විතය දියත්කල යුතුය. ඒ සඳහා කාල රාමුවක් ඉදිරිපත් කල යුතුය. අවසානයේදී අරමුණු එකිනෙක බලාපොරොත්තු වූ පරිදි සාක්ෂාත්  කරගත්තා දැයි තක්සේරුවක් කල යුතුය. මේ මුළු වැඩපිළිවෙල තුලම ක්‍රියාන්විතයේ තිරසාර බව පිළිබඳව මනා ඇගයීමක් නිරන්තරයෙන් කල යුතුය. 

මෙතෙක් ලංකාවේ දියත් වූ කිසිඳු සංකල්පීය වැඩසටහනක මේ සැලැස්ම තිබුණේ නැත. මෑත කාලයට පැමිණියහොත්, ගෝඨාභය සෞභාග්‍යයේ දැක්ම ඉදිරිපත් කලත් එහි ජාතික ප්‍රතිපත්තියක්, ක්‍රියාන්විත සැලසුමක් නොවීය. මේ නිසා බොහෝ තරුණයන් තාප්පවල බලිරූප ඇඳීමෙන් සෞභාග්‍යයට යාමට උත්සහ කළහ, සමහරු නාගරිකව පැවති අධික මිල තක්සේරුවක් සහිත ඉඩකඩම්වල කුඹුරු කොටන්න පටන්ගත්තෝය. මේ විකාරරූපී ක්‍රියා කිසිවක් තිරසාර නොවන බව ඔවුන්ට අවබෝධ නොවූ අතර දේශපාලන අධිකරියෙන්ද කිසිඳු මග පෙන්වීමක් නොවීය. 

අද අපි "Clean Sri Lanka" අඬ හැරය අසමින් සිටිමු. පෙර රජයයන් ඉන්දිරිපත් කල සංකල්ප මෙන්ම මේ වැඩපිළිවෙලද බැලූ බැල්මට යහපත්ය. නමුත් මේ ක්‍රියාන්විතය පිළිබඳව ජනතාව දැනුවත්ද? වැඩසටහනේ අරමුණු කරා යාමට සමාජයේ එක් එක් ස්ථරයේ කාර්යභාරය ගැන ඔවුන්ට වැටහීමක් ඇත්ද? එම කාර්යභාරය සාක්ෂාත් කරගැනීම සඳහා එක් එක් පාර්ශව ගත යුතු ක්‍රියා මාර්ග, ඒ සඳහා වන කාල රාමුව, සහ අවසාන ඵල පිළිබඳව ජනතාව දැනුවත්ද?

පෙනෙන මානයක ඇත්තේ කුමන හෝ අවාසනවකින් මේ රජය අසාර්ථක වුවහොත් ලංකාවේ අනාගතය පිළිබඳව සිතීමටවත් නොහැකි තරමට විරූපී වූ විපක්ෂයකි. එබැවින් මේ ගැන සිතීමට අන්ධ-අනුගාමිකයන් නොවන බුද්ධිමත් ජනතාවට මම ආරාධනා කරමි. නැත්නම් Clean Sri Lanka ද ගැම්මෙන් තාප්පවල රාවණා ඇන්දාට නොදෙවෙනි වනු ඇත.

අළු වර්ණාවලියේ දෝලනය වන අපි

"What is the main cause of unhappiness?" (අසංතෝෂයේ මූලික හේතුව කුමක්ද?).

මේ ටික කලකට පෙර මැලේසියාවේදී බෞද්ධ වියතෙක් මගෙන් ඇසූ පැනයකි. ඔහු මගෙන් ප්‍රශ්නය ඇසුවේ මගේ උත්තරය පිළිබඳව උනන්දුවකින් නොවේ. ඔහුගේ ස්වභාවය අනුව මට ඒත්තු ගියේ ඔහුට බුදුදහම ඈඳාගෙන මට දීර්ඝ දේශනයක් දීමට අවශ්‍ය බවයි. 

"මා ඇතුළු සියළු දෙනා සුදු හෝ කළු ලෙස දැකීමයි". ඒ මගේ පිළිතුර විය.

මගේ පිළිතුරෙන් ඔහු මදක් පසුබෑවේය. එය ඔහු බලාපොරොත්තු වූ ප්‍රතිචාරය නොවීය. එබැවින් ඔහු තමාට කීමට ඇති දේ පසෙක තබා මා කියූ දෙය පිළිබඳව විමසා සිටියේය. පහත දැක්වෙන්නේ ඉන් පසු අප දෙදෙනා අතර ඇති වූ සංවාදයේ සාරාංශයයි.

"මට කෙනෙක්ව එපා වුනොත් ඉතින් ජීවිතේටම එපා තමයි" මේ මගේ මව නිතරම කී කතාවකි. කාටත් දුකකදී පිහිටවෙන ඉතා කරුණාවන්ත කාන්තාවක් වූ ඇය කිසිවෙකු සමග කිසිම හේතුවකට දීර්ඝ කාලයක් අමනාප වී සිටිනවා මට මතක නැත. එබැවින් ඇය මේ කතාව නිතරම කිව්වේ ඇයිදැයි මට තවමත් නොතේරෙයි.

පසු කලෙක ලොව පුරා රටවල් ගණනාවක ජීවත්වෙමින් නොයෙකුත් ජාති ආගම් අධ්‍යාපන මට්ටම්වල පිරිස් සමග ගැටී ගැඹුරු ජීවන අත්දැකීම් ලැබෙන විට මට පෙනී ගියේ මගේ මවගේ කතාව ලෝක ස්වභාවය පිලිබඳ අනවබෝධයේ ප්‍රතිමුර්තියක් බඳු බවයි. 

මා දකින ආකාරයට ලෝකයේ සියළු දෙනා සුදු සහ කළු අන්ත දෙකක් අතර වූ අළු පරාසයක (grey spectrum) දෝලනය වෙයි. මේ සුදු සහ කළු අර්ථ දැක්වීමද පුද්ගල-සාපේක්‍ෂ කරුණකි. එනම් මගේ සුදු සහ කළු ඔබේ සුදු සහ කළු වලින් වෙනස් වීමට හැකිය. මා දන්නා බොහෝ දෙනෙක් තමාව සදාකාලිකව සුදු අන්තයේ තබාගෙන අනෙක් අයගේ සුදු කළු පිහිටීම් ලකුණු කිරීමට උත්සහ කරයි. මෙය කෙනෙකුට සිතේ සතුට තුරන් වීමේ ප්‍රධානම හේතුකාරකයයි. 

යම් කාල-අවකාශ රාමුවකදී මට ඉතාම කිට්ටුවන්ත වූ අයගෙන් පවා මා අකමැති දෙයක් සිදුවීමට ඇති සම්භාවිතාව පිළිබඳව මම හොඳ අවබෝධයකින් පසුවෙමි. එසේම මා අකමැතිම පුද්ගලයන්ගෙන් පවා ඊළඟ පැයේදී යහපත් දෙයක් සිදුවීමට ඇති ඉඩකඩ පිළිබඳව මා දැනුවත්ව සිටිමි. මෙය අනෙකාට පමණක් නොව මටද අදාළය. මේ නිසා මට "කිසිවෙක් සදහටම එපා වෙන්නේ නැත" (I never hate anyone). එසේම මට වඩාත් සමීප වූ කෙනෙකුගෙන් සිදුවන සිත් තැවුලකට, ක්ෂණිකව ඇතිවන තරහව, ශෝකය සහ කලකිරීමෙන් ඔබ්බට මා දීර්ඝ කාලීනව කම්පා වන්නේ හෝ අසතුටු වන්නේද නැත. 

වසර 2025 ඔබත් සතුටින් සැහැල්ලුවෙන් ගත කරන්න.

                   

රිලා ඝාතනය සහ මිරිස් ගෑම

රිලවුන්ගෙන් වගාවට වන හානිය අවම කරගැනීම සඳහා ගස් වල මිරිස් ගෑම සහ දීර්ඝ කාලීන විසඳුමක් ලෙස සතුන් වන්ධ්‍යකරණයට භාජනය කිරීම (ආහාර සමග මිශ්‍ර කර දෙන වන්ධ්‍යකාරක) වෙනත් රටවල අත්හදා බලා ඇති බව මම පැවසුවෙමි. 

මා එසේ පවසන්නේ සත්ව ඝාතනයට මගේ ඇති විරෝධතාවයක් නිසා නොව රිලවුන් මැරීම මේ ගැටළුවට තිරසාර විසඳුමක් නොවන නිසාය. රිලා මස් කෑම හෝ එය ප්‍රවර්ධනය කිරීම ලංකාවේ ප්‍රායෝගික නොවේ. මේ නිසා රිලවුන් මැරීම මෙන්ම මළකුණු කෙටි කාලයකදී පිළිස්සීම හෝ වැළලීම මෙම ව්‍යාපෘතියේම අංගයක් විය යුතුය. රිලවෙකු මැරීමේ එකම ප්‍රායෝගික ක්‍රමවේදය රයිෆලයකින් වෙඩි තැබීමයි. වායු රයිෆල් වලින් වෙඩි තැබීමෙන් බොහෝ විට සිදුවන්නේ රිලවුන්  මියයාම වෙනුවට තුවාල ලැබීම සහ තුවාල ලත් රිලවුන් බලාපොරොත්තු නොවන ස්ථාන වල මිය යාමයි. මෙය විශාල පාරිසරික අර්බුදයකට මුල් විය හැක. 

මේ අනුව රිලවුන් මරාදමා මේ ගැටළුව විසඳීමට නම් පුහුණු වෙඩික්කරුවන් යොදාගෙන රිලවුන් සාමුහික වශයෙන් ඝාතනය කල යුතුය. දැනට අඩුම වියදම ඇති රයිෆල් උණ්ඩයක් රුපියල් 700 ක් පමණ වෙයි. මේ අනුව 100% සාර්ථකව රිලවුන් මිලියනයක් මැරීමට (සෑම උණ්ඩයකටම ඝාතනයක් සිදුවීමට) පමණක් රුපියල් මිලියන 700 ක් වැය වෙයි. රිලා මළකුණු සෞඛ්‍යාරක්ෂිතව ඉවත්කිරීමේ වියදමද මෙයට එකතුවේ. නමුත් මේ මිළටත් වඩා භයානක ප්‍රතිඵලය වන්නේ වෙඩික්කරුවන් දහස් ගණනක් පුහුණු කර රයිෆල් හා උණ්ඩ සමග සමාජයට මුදා හැරීමයි. රිලවුන් මරා දමා අවසන් වූ පසු මොවුන්ට කරන්නේ කුමක්ද යන ගැටළුවට මුලින්ම පිළිතුරක් සෙවිය යුතුය. ලංකාවේ සිදුවන දරුණු ගණයේ අපරාද වලින් 80%ට වඩා හමුදා සේවයේ නිරත වූ හෝ සේවයෙන් නොදන්වා ඉවත් වූ සෙබළුන් සම්බන්ධ සිදුවීම් බව අප අමතක නොකළ යුතුය. 

ගස්වල Carolina Reaper හෝ ආදේශක මිරිස් වර්ගයක් තැවරීම පිළිබඳව මා මුලික අදහස පමණක් ඉදිරිපත් කලෙමි. මෙහිදී ගල්වන පාප්පයේ මිරිස් සාන්ද්‍රණය, ගසේ මෙම පාප්පය ගැලවිය යුතු කොටස, එය වර්ෂාවේ දියවී යාම අවම කරගැනීමට එකතුකළ යුතු අමතර ද්‍රව්‍ය, පොල් කඩන්නන්ට අවම බලපෑමක් ඇතිවන පරිදි එම කාර්ය සිදුකිරීමේ ක්‍රමවේද, පොල් වත්ත අවට ඊට ලඟින් ඇති වෙනත් උස ගස් ඉවත් කිරීම ආදී කාරණා රාශියක් පිළිබඳව එක්කෝ පර්යේෂණ කල යුතුය නැත්නම් දැනටත් ඇති දැනුම් පද්ධති භාවිතා කල යුතුය. මගේ පෝස්ට් එක share කල අයගේ පිටුවල සමහරුන් දක්වා ඇති අදහස් දකින විට සිතෙන්නේ ලාංකිකයා තව බොහෝ සෙයින් බුද්ධිය වර්ධනය කරගත යුතු බවයි. 

                 

කටුනායක සිට කොල්ලුපිටියට සංචාරක ඇසකින්

කටාර් සිට කොළඹට පැමිණි ගුවන් යානය මගීන්ගෙන් පිරී තිබුණි. අපට එමිරේට්ස් ගුවන් යානයක් වෙන් කරගත නොහැකි වූයේ එවන විට එහි සාමාන්‍ය මිලට වූ සියලුම ආසන වෙන්වී තිබූ බැවිනි. මෙහි අර්ථය ලංකාව තව දුරටත් පාඩු ලබන ගමනාන්තයක් නොවන බවයි. 

කටුනායක ගුවන් තොටුපලේ කාර්ය මණ්ඩලය කාර්යක්ෂමය. සිනහ මුසු මුහුණින් යුක්තය. එහෙත් ආගමන විගමන අංශය මීට වඩා ආචාරශීලි සහ සිත්ගන්නා සුළු අභිනයන්ගෙන් (attractive gestures) යුක්ත වුවා නම් වඩාත් යහපත් බව මට හැඟෙයි.

 සංවර්ධනය වෙමින් පවතින කුඩා රටක ගුවන් තොටුපලක් ලෙස කටුනායක ගුවන්තොටුපළ අලංකාරය. පිරිසිඳුය. නවීන ගුවන්තොටුපළක ඇති බොහෝ අංග වලින් සමන්විතය. එහෙත් එහි කුඩා බව දැනෙන්නේ මගී ඝනත්වය අධික නිසාය. අප බලාපොරොත්තුවන වසරකට මිළියන 5 ක සංචාරක ඉලක්කයට යාමට නම් මෙහි වපසරිය අඩුම තරමින් තුන් ගුණයකින්වත් වැඩි කල යුතුය. 

ගුවන් තොටුපළෙහි එක කොටසක් භෝජනශාල (Food court & restaurents) සඳහා වෙන්කර තිබීම ඉතා වැදගත්ය. දැනට ඇති ආහාර පාන විකුණන කුඩා කුටි තුල ඇත්තේ හාස්‍යජනක මිළ ගණන්ය. පිටත රුපියල් 80කට පමණ මිළ ලකුණු වන රෝල් (chinese roll) එකක් එම කොලිටියෙන්ම රුපියල් 750 ට මිළ සලකුණු කර ඇත. මේ ගණනට මිළ යෙදුවාට කමක් නැත. නමුත් රෝල් එක අඩුම ගණනේ Sponge එකේ කොලිටියටවත් තිබිය යුතුය. 

රේගුව පසුකර එලියට එන විට ඇත්තේ අවිධිමත් පරිසරයකි. ටැක්සි කාක්කන් සහ සිම්පත් විකුණන තරව්කරුවන්ගේ කරච්චලය මෙන්ම අමුත්තන්ගේ පර්යන්තයේ ඇති තදබදයද ඇසට-කණට ප්‍රිය පරිසරයක් නොවේ. මේ කොටස විධිමත් සහ අලංකාර ගෘහ නිර්මාණ කලාංගයක් බවට පත්කළ යුතුය.

සාමාන්‍යයෙන් ශීත පරිසරයක සිට පැමිණෙන අයෙකුට වායුසමනය කල කොටසින් ඉවතට පැමිණෙන කල දැඩි උෂ්ණත්වයක් එකවරම දැනීම ස්වභාවිකය. නමුත් මෙම හැඟීම ඉතා කටුක වන්නේ එම කොටසේ (මාර්ගය සමග ඇති පදික වේදිකාව) එහි සිටින අධික ජනගහණය නිසාය. මෙම කොටස තරමක් විධිමත් කිරීමට යම් වැඩපිළිවෙලක් අවශ්‍යය. මන්ද සංචාරකයා මුලින්ම රටේ පරිසරය පිළිබඳව අත් විඳින්නේ මේ අවස්ථාවේ නිසාය. 

ගුවන් තොටුපළේ සිට හයිවේ එක ඔස්සේ පැමිණෙන ගමන ඉතා සුන්දරය. හරිත දුපතක වෙරළාසන්න තීරයක ගමන්කිරීමේදී ඇතිවන සුවදායක හැඟීම එහිදී හදවතට දැනේ. මෙම සිහිනය බිඳ වැටෙන්නේ අධිවේගී මාර්ගය පසුකල සැනින් එළඹෙන ඔරුගොඩවත්ත traffic light අසල වාහනය නැවැත්වූ විටයි. දකුණු දෙසින් පෙනෙන ඔරුගොඩවත්ත මහල් නිවාස සංකීර්ණය ඇසට ඉතාම කටුක දසුනකි. දශක ගණනාවක් හෝ සමහර විට සියවසක් පමණ පැරණි නඩත්තු නොකළ මේ මහල් නිවාස ඉතා අවලක්‍ෂණ සහ අන්තරායකර දසුනක් මවා පායි. එය රටේ දුප්පත්කමේ කැඩපතක් බඳුය. මේ නිවාස පද්ධතිය ඉවත් කර එහි මහල් 50-60 කින් යුත් සුපිරි ගොඩනැගිලි සංකීර්ණයක් සාදා දැනට එහි සිටින පදිංචි කරුවන්ටද එම condominium එකෙන් නිවාස ලබා දීමෙන් ඔවුන්ටද සාධාරණයක් ඉටුවෙයි. 

ඉන් පසු අපි පංචිකාවත්ත හරහා පුරහලට පැමිණියෙමු. මරදාන, පංචිකාවත්ත ආදී ප්‍රදේශ කෙටි කලකින් බොහෝ සෙයින් වෙනස්විය යුතු යයි මම නොසිතමි. ඕනෑම රටක එහි පවතින ආකාරයේ කර්මාන්තබද උප-නගර දක්නට ඇත. එය සංචාරකයාට එතරම් අරුමයක් නොවේ. එහි පවතින වාහන තදබද අඩු කිරීමට යම්කිසි පියවරක් ගන්නේ නම් යෙහෙකි. 

පුරහල, සහ කොල්ලුපිටිය (ලිබර්ටි වට රවුම, ඩුප්ලිකේෂන් පාර, ගාලුපාර සහ marine drive එකට වැටෙන හරස් පාරවල්) කියන්න තරම් වරදක් නැති ප්‍රදේශය. ඉන්දියාවේ බොහෝ නගරවලට වඩා මේ ප්‍රදේශ අතිශයින් පිරිසිඳුය, පිළිවෙලය. 

Marine drive එක නම් අපතේ දැමූ ඩොලර් ආකාරයක් වැනි යැයි මට සිතෙයි. මේ ලියන අවස්ථාවේද මම හෝටලයේ බැල්කනියේ සිට රළ නගන ඉන්දියන් සයුර දෙස බලා සිටිමි. මට පෙනෙන තෙක්මානයේ දැන් වෙරළ තීරයක් නැත. මුහුද රේල් පාරට යාබද වූ ගල්පර දක්වාම පැමිණ ඇත. මේ තීරයේ කොල්ලුපිටියේ සිට දෙහිවල දක්වා වූ කොටස Marine Food Line එකක් කල හැකි යැයි මට සිතෙයි. වෙරළට යාබද මුහුදේ ලී අට්ටාල (wooden platforms) මත ඉදිකළ පොල් අතු/පන්/පිදුරු, ලී ආත්දියෙන් ආවරණය වූ කබාන හැඩයේ භෝජනාගාර ගණනාවක් මේ තීරයේ ඉදිකළ හැක. එලෙසම බෝට්ටු, පාරු, බත්තල් ආදියෙහි ඉදිවූ පාවෙන භෝජනාගාර මෙන්ම කොල්ලුපිටියේ සිට පානදුර දක්වා වෙරළට සමාන්තරව ගමන් කරන විශාල බෝට්ටු මත ඇති භෝජනාගාර මෙම ප්‍රදේශයට හඳුන්වා දිය හැක. 

මේ අතරම කොල්ලුපිටිය, බම්බලපිටිය, වැල්ලවත්ත, දෙහිවල යන දුම්රිය ස්ථාන සියළු විවේකාගාර පහසුකම් සහිත colonial appearence එක ඇති ගොඩනැගිළි ලෙස වැඩි දියුණුකිරීම ඉතා සිත් ඇදගන්නා සුළු දසුනක් විය හැක. 

වී වගාව

වී වගාව කාර්යක්‍ෂම කරනවාද නැත්නම් සහල් ආනයනිතයකු වනවාද?

මේ මාතෘකාව කතාකිරීමත් මුවහත් පිහි තුඩක් මත ඇවිද යාමක් වැනිය. මේ ගැන හරවත් සංවාදයක් කිරීමට නම් ඔබගේ හිස මත ඇති 2500 ක මෙව්වා එක මදකට හෝ පසෙකින් තැබිය යුතුය. 

රටක් දියුණු වීමට නම් හැගුම්බර හා චිත්තවේගී අදහස් පසෙක තබා තාර්කික චින්තනයකට එළඹිය යුතුය. මේ එවන් මාතෘකාවකි.

ලංකාව සහලින් ස්වයංපෝෂිත කර වී ගොවියා ඇති හැකි අයෙකු කිරීමට නම් ගත යුතු පියවර ගණනාවක් ඇත. 

ඉන් පළමුවැන්න අඩු ජල සැපයුමකින්, කුඹුරු අක්කරයකින් ගත හැකි උපරිම ඵළදාව සහ ආදායම ලැබිය හැකි කාරණා පිළිබඳව අවධානය යොමු කිරීමයි. ඉන්පසු AI සහ predictive planning පිළිබඳව නිපුණයන්, කෘෂිකාර්මික ආයතන, වාරිමාර්ග සහ ජල ප්‍රවාහන මණ්ඩලය, කාලගුණ විද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව, උද්භිදවිද්‍යා විශේෂඥයන් සහ අදාළ අමාත්‍යංශ ඇතුළත් task force එකක් මගින් රටේ වී වගාවේ හැඩතල හැසිරවිය යුතුය. තෙවනුව වී වගාවට අදාළ පොහොර, පලිබෝධ නාශක සහ වෙනත් කෘෂි රසායන සම්බන්ධයෙන් ඇති මාෆියාව බිඳ දමා එම අංශ රජයේ දැඩි නියාමනය යටතේ ඉදිරියට යා යුතුය. අවම කෘෂි රසායන ප්‍රමාණයකින් වැඩිම අස්වැන්නක් ගත හැකි ආකාරයට තම වගාව මෙහෙයවීමට ගොවියා දිරිමත් කල යුතුය. ඊළඟ වැදගත්ම කාරණය වී මිලට ගැනීම, වී මෝල් හිමියන්ගේ ක්‍රියාකාරිත්වය, වී ගබඩා කිරීම සහ බෙදා හරිම, සහල් ගබඩා කිරීම සහ බෙදා හැරීම රජයේ මැදිහත්වීම මත ක්‍රමවත් කිරීමයි. ඊට අමතරව රජය සහ වෙනත් ස්වෙච්චා ආයතන විසින් ආනයනිත ආහාර (තිරිඟු පිටි ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන) වලින් ඈත්වී සහල් ආශ්‍රිත ආහාර වලට මුල් තැන දීමට ජනතාව දිරිමත් කල යුතුය. 

මේ ක්‍රියාවලියට අවතීර්ණ නොවුනහොත් හෝ එය අසාර්ථක වුවහොත් වී වගාවෙන් සිදුවන හානි බොහෝය. ඉතා විශාල ජල ප්‍රමාණයක් වී වගාවට ලබා දීම නිසා ඇතිවිය හැකි ජල හිඟය, අධික ලෙස කෘෂි රසායන මතුපිට ජලයට, පසට සහ පරිසරයට එකතු වීම නිසා දැනටත් සිදුව ඇති මහා පරිසර විනාශය තව තවත් වැඩිවී ලංකාව ජීවත්වීමට නුසුදුසු රටක් බවට පත්වීම, වී ගොවියා මී උණ, වකුගඩු ආබාධ (CKD), පිළිකාව ආදී ලෙඩරෝග රාශියකට ගොදුරුවීම සහ ගොවි සමාජය අතර සියදිවි නසා ගැනීමේ  ප්‍රවණතාවය ඉහළයාම, ගොවියා දුප්පත් පුරවැසියෙකු වීම, තරුණ පෙළ ගොවිතැනින් ඈත්වීම ආදී ඍණාත්මක වර්ධකයන් බොහොමයක් මේ අතර ඇත.

රජය සහ අදාළ පාර්ශව වී වගාවේ උන්නතියට අවශ්‍ය පියවර ගතහොත්  ඉහත සඳහන් ඍණාත්මක කරුණු ඉවත්වන අතර රට ආර්ථික, සමාජීය සහ ආරක්ෂණ (defence) ඉදිරිපෙළ මායිම් (frontiers) වලින්ද ශක්තිමත්වේ.

මේ සඳහා ඇති අනෙක් තේරීම නම් වී වගාව සම්පුර්ණයෙන්ම පාහේ නවතා (අවශ්‍යනම් ඉතා ඉහල මිලක් සහිත සහල් ලබා ගැනීම පිළිබඳව පමණක් අවධානය යොමු කර) සහල් ආනයනිත රටක් බවට පත්වීමයි. 

මේ වන විට චීනය, වියට්නාමය, කාම්බෝජය ආදී රටවල අපනයනිත සහල් මිල ලංකාවේ සහල් නිෂ්පාදන මිළෙන් 50% පමණ වේ. කොළඹ වරායෙන් ඉවතට එන විටද සහල් මිල ලංකාවේ නිෂ්පාදිත මිලෙන් 60%-70% පමණ වේ. සහල් ආනයනය කිරීමෙන් මේ අනුව 30%-40% පමණ ඍජු ලාබයක් ලැබිය හැකි අතර ඉහත සඳහන් කල බොහෝ ඍණාත්මක කරුණු නිෂ්ප්‍රභ වේ. ඊට අමතරව මෙතෙක් තිබූ කුඹුරු වඩාත් ඵලදායක සහ ලාබදායක වගාවන් හෝ වෙනත් කාර්යයන් සඳහා යොදාගත හැක. මෙමගින් රටේ ආදායම සැලකිය යුතු ආකාරයකින් වැඩි කරගත හැක. මෙහිදී වී අපනයනිත රටක් හෝ රටවල් කිහිපයක් සමග දීර්ඝ කාලීන ගිවිසුම් අත්සන් කිරීම අත්‍යවශ්‍ය කරුණකි.

මේ නිසා සිදුවන අවාසි කිහිපයක්ද වේ. වී වගාව ආර්ථික ක්‍රියාදාමයක් සේම ලාංකික සංස්කෘතිය හා බැඳුනු සංසිද්ධියකි. මේ නිසා මේ දෙවැනි මනාපය තෝරා ගැනීමට ජන විරෝධයක් ඇතිවීම ස්වභාවිකය. මෙවැනි අවස්ථාවක වී වගාව ආශ්‍රිතව මේ වන විට විශාල වශයෙන් ලාබ ලබන පාර්ශව (කෘෂි රසායනික අළෙවියෙහි යෙදෙන බහුජාතික සමාගම්, වී මෝල් හිමියන්, වී ගබඩා හිමියන්, සහ වෙනත් අතරමැදි පාර්ශව) සංඝ සමාජය හරහා උග්‍ර ජන විරෝධයක් ගොඩනැගීමට විශාල සම්භාවිතාවයක් ඇත. එසේම රටේ ආහාර ස්ථායිතාවය (ඒ ඇසුරින් ආරක්ෂක ස්ථායිතාවය) යම් තරමකට වෙනත් රටක හැසිරවීමට යටත්වේ. එසේම නිදහස් වන කුඹුරු ඉඩම් මෙන්ම වී වගාව සහ සහල් කර්මාන්තය ආශ්‍රිතව වූ සම්පත් නිසි කළමනාකරණයකින් යුතුව නව මානයකට යොමු කරගැනීමට නොහැකි වුවහොත් රට දරුණු ආර්ථික අවපාතයකට ගොදුරුවීමේ හැකියාවක් ඇත. 

මේ කාරණා කිරා මැන දෙපැත්තම සසඳා බලා emotional නොවී තාර්කික බුද්ධියෙන් තීරණයක් ගැනීම රජය සතුය. 

 

තලන ගුරුවරු

මානව ශිෂ්ඨාචාරයේ එක් ලක්ෂයක් පසු කරන තෙක් පුර්ණ ළමා අධ්‍යාපනය සිදුවූයේ අවට පරිසරය හා අනුබද්ධවය. දරුවා ලෝකය පිළිබඳව ඉගෙන ගත්තේ ගහකොළ, සතා සිව්පාවා මෙන්ම නිවැසි සහ අසල්වාසී නෑදෑ හිත මිතුරන් ආශ්‍රිතවය. මේ දරුවා පරිසරයෙන් ඉවත්කර පංති කාමරයකට ගාල් කර තවමත් ගතව ඇත්තේ මුළු මානව ඉතිහාසයෙන් 0.5% ටත් වඩා අඩු කාලයකි. 

දරුවා කැලේ කොලේ පරිසරයෙන් ඉවත් කර පංති කාමරයක ගාල් කිරීම පහසු කර්තව්‍යයක් නොවීය. මේ නිසා යුරෝපයේ නම් 18 වන ශතවර්ෂයේ පමණද ලංකාවේ නම් විසිවෙනි ශතවර්ෂයේ මුල් භාගය වන විටද වේවැල හෝ කෝටුව ගුරුවරයාගෙන් වෙන් කල නොහැකි ආම්පන්නයක් විය. එය එම යුගයේ අවශ්‍යතාවයකි. ශාරීරික දඬුවම්වල අරමුණ වුයේ කැලේ කොළේ ඇලේ දොළේ අධ්‍යාපනය ලැබූ නොහික්මුණු "නරක දරුවා", බිත්ති හතරකට කොටුවූ, සපත්තු සෙරෙප්පු දමා, යුනිෆෝර්ම් එක ඇඳ, පිළිවෙලකට කොණ්ඩය පීරු "හොඳ දරුවකු" කිරීමය. මේ යුගයේදී බොහෝ දරුවන් පාසැල "වධකාගාරයක්" ලෙස දකින්නට ඇතැයි මට සිතෙයි. 

1960 දශකය වන විට යුරෝපයේ, "පාසැල" සහ "හොඳ දරුවා" ලෙස අර්ථ දැක්වූ සංකල්ප සමාජයේ ස්ථාපිත වී තිබුණි. මේ නිසා තව දුරටත් කෝටුවේ කාර්යභාරය අවශ්‍ය නොවීය. මේ නිසා දරුවන්ට ශාරීරික දඬුවම් දීම වියැකී ගොස් අවසානයේ එය නොකළ යුතු දෙයක් ලෙස නීතියෙන් තහවුරු විය. නමුත් ශාරීරික හෝමෝන ක්‍රියාකාරිත්වය මෙන්ම නිවාස-සමාජ පසුබිමෙහි අඩුපාඩු නිසාද පාසැල් සිසු සිසුවියන් මානව සමාජය අර්ථ දක්වා ගත් "හොඳ දරුවා" සම්මතයෙන් ඉවත්වීමේ ප්‍රවණතාවයක් විය. 

මෙහිදී දරුවන් යහමගට ගන්නා ආකාරය පිළිබඳව කථිකාවත් ගණනාවක් මෙම රටවල ඇතිවිය. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ළමා මනෝවිද්‍යාව (child psychology), අධ්‍යාපන විද්‍යා (pedagogical sciences), චර්යාත්මක විද්‍යාව (behavioural science) ආදී සමාජ විද්‍යා අංශ ගණනාවක් වැඩි දියුණු විය. දරුවෙකුට කිසිඳු ආකාරයක ශාරීරික හෝ මානසික අතවරයක් නොකර ඔවුන්ගේ සමාජ හිතකර නොවූ පැවතුම් වෙනස් කල හැකි ක්‍රමවේද ගණනාවක් මේ අධ්‍යයන තුලින් ඉදිරිපත්වන්නට විය. එය වර්තමානයේ පවා සිදුවන අනවරත ක්‍රියාවලියකි. මේ ක්‍රමවේදයන් පිළිබඳව ගුරුවරුන් දෙමාපියන් මෙන්ම දරුවන්ද දැනුවත් කිරීමට එම රටවල සමාජ පද්ධති උත්සුක වෙයි.

අවාසනාවකට ලංකාව මෙම කතිකාවතෙහි කොටසක් බවට පත්වුයේ නැත. ඒ වෙනුවට 70, 80 දශක වන විට ලංකාවේ ගුරු වෘත්තියේ අයහපත් වෙනස්කම් ගණනාවක් සිදුවන්න විය. මේ කාලයේදී ලංකාවේ වේගයෙන්ම දේශපාලනීකරණය වූ අංශය ගුරු වෘත්තියයි. පාලක පන්තියේ දේශපාලනයට වඩා වෙනස් මත දැරූ ගුරුවරුන් බොහෝ දෙනෙකු දඬුවම් මාරු ලැබීය. සමහරෙක් තම වෘත්තීය මට්ටමෙන් පහලට ඇද දැමුණි. "දඬුවම් මාරු" යන වදනින්ම අර්ථ දැක්වෙන්නේ ලංකාවේ රැකියාවට නොසුදුසු (පත්වීම දඬුවමක් බවට පත්වෙන) පාසැල් ඇති බවයි. ගුරුවරයාට නුසුදුසු පාසලක් දරුවෙකුට සුදුසු වන්නේ කෙසේදැයි මෙහිදී අපට ගැටළුවක් මතුවෙයි. 

ක්‍රමයෙන් පාසැල් ගුරුවරුන් අමතර රැකියාවක් ලෙස ටියුෂන් පංති පැවැත්වීම කරා යොමු වන්න විය. මේ නිසා ගුරුවරුන්ට කාලය පිලිබඳ ගැටළු මෙන්ම පන්තියක සිටින ළමුන් සියලු දෙනාටම සමානත්වයෙන් සැලකීමේ ගැටළුද මතුවිය. සැලකිය යුතු අඩු මට්ටමක වූ ගුරු වැටුප ගුරුවරුන් ආර්ථික පීඩනයකට පත් කළහ. මෙය සමහර ගුරුවරුන්ට පවුල් ආරවුල් ඇතිවන තත්වයක් දක්වා වර්ධනය විය. මේ සියළු අවුල් මැද ගුරුවරයාගේ මානසිකත්වය පිරිහෙන්න විය.

මෙතෙක් පැවති කිසිඳු රජයක් ගුරු අධ්‍යාපනය, ගුරු-සිසු මානසික සෞඛ්‍යය, අධ්‍යාපන මනෝවිද්‍යාව ආදී නුතන පාසැල් අධ්‍යාපනයේ මූලික අංග පිළිබඳව පවා වැඩි අවධානයක් යොමු කලේ නැත. මා FB එකේ දැමූ පෝස්ට් එකට පළවූ සමහර අදහස්වලින් පෙනෙන්නේ ගුරුවරුන් තුල පවා ළමයෙක් යහමගට ගැනීමේ ක්‍රමවේද පිළිබඳව ඇති දැනුම ඉතා අඩු බවයි. මෙය එම ගුරුවරුන්ගේ වරදක් නොවෙයි. ඉන් ගම්‍ය වන්නේ ඔවුන්ට ඒ පිළිබඳව ලබා දී ඇති කුසලතා, අවබෝධය  සහ පුහුණුවේ රික්තයයි.

මම පසුගිය වසර තුනක පමණ කාලයක් තුල මගේ පාසැල් ජීවිතයේදී (මගේ මෙන්ම මගේ මිතුරන්ගේ) සහ මගේ දරුවන් ලංකාවේ පාසැල් ගිය කාලය තුලදී අත්දුටු සිදුවීම් ගණනාවක් එකින් එක මනෝ විද්‍යාත්මක පසුබිමක් තුල විග්‍රහ කලෙමි. මගේ දරුවන් මෙන්ම මා දන්නා වෙනත් දරුවන් විදේශ රටවලදී ලද චමත්කාරජනක පාසල් අධ්‍යාපනික අත්දැකීම්ද  මේ අධ්‍යනයට ඇතුලත් කලෙමි. මෙහි ප්‍රතිඵලය පොතක් ලෙස නිකුත් කල යුතුව ඇත. එහි කෙටි සාරාංශය නම් ලංකාවේ මුළු පාසැල් පද්ධතියම පමණක් නොව ගුරු-දෙගුරු-සිසු මනසද පුර්ණ යාවත්කිරිමකට ලක් කල යුතු බවයි. 

අපට 1920 ගණන් වල සිට 2020 ගණන් වලට සියවසක් දුර පිම්මක් පැනීමට සිදුවී ඇත.