Favourite දරුවා

අප දශක තුනක පමණ සිට හඳුනන කාන්තාවක් තුල තරුණ වියේ සිටම යම් ව්‍යාකූලතාවයක් විය. ඇය යහළු යෙහෙලියන් බොහෝ දෙනෙකු සිටි කවුරුත් දන්නා චරිතයකි. මින් කිහිප දෙනෙකුට ඇය ඉතා කිට්ටු විය. ඇය තුල තිබූ මානසික ව්‍යාකූලත්වය හදුනා ගන්න ලැබුනේ මේ පිරිසටයි. ඇය සමාජයේ ඇයට ඉදිරියෙන් සිටි බොහෝ දෙනෙකු සමග දැඩි ඉරිසියාවකින් පෙළුණාය. තමා කිට්ටු කරගත් යහළු යෙහෙළියන් ලවා අනෙක් අයගේ සිත් රිදවීමට ඇය තුල සහජ දක්ෂතාවයක් විය. පෙම්වතෙක් නොසිටි ඇය එවන විට පෙම්වතුන් සමග සැහැල්ලු ජීවිත ගත කරමින් සිටි අනෙක් යෙහෙළියන්ට නොයෙක් ආකාරයෙන් රිදවන්න විය. මේ නිසා ඇය කිට්ටු මිතුරු මිතුරියන්ට "මල වදයක්" විය.

පසු කලෙක රැකියාව සහ විවාහය නිසා මිතුරු මිතුරියන් විසිරී ගිය අතර, බොහෝ දෙනෙක් මේ කාන්තාවගෙන් හැකි තාක් ඈත්ව සිටීමට උත්සහ ගත්හ. ඒ ඇය ඔවුන්ගේ පවුල් ජීවිත වලට සහ පෞද්ගලික කටයුතු වලට අත දාන්න උත්සහ ගැනීම නිසාය. මෑතකදී අපට දැනගන්න ලැබුනේ ඇය තම සැමියා සමගද නිතර දබර කරගන්නා බවත් යම් මානසික ආබාධයකට ප්‍රතිකාර ගන්නා බවත්ය.

සාමාන්‍යයෙන් ප්‍රියජනක, ආගම දහමට බර මේ මිතුරිය පිළිබඳව යම් අධ්‍යනයක් කිරීමට මට සිත්විය. 

ඇයගේ වැඩිමහල් සොයුරිය ඇයට වඩා ඉතා රූමත්, නිර්මාණාත්මක කටයුතු  වලට දක්ෂ යුවතියක් විය. ඇය විසින්ම අපට කී ආකාරයට ඇය කුඩා කල සිටම මෙම වැඩිමහල් සොයුරිය දෙමව්පියන්ගේ මෙන්ම නිවසට පැමිණෙන නෑදෑ හිත මිතුරන්ගේද නිරතුරු අවධානයට ලක්විය. මෙය ඇයට මහත් සිත් වේදනා ගෙන දෙන්නක් වී ඇත. ඇයගේ නිවසට කිහිප විටක් ගොස් ඇති අපටද මේ බව වැටහී ඇත. මේ මානසික පීඩනය ඇයව පසු කලෙක සමාජ පීඩක තත්වයකට ඇද දමා ඇති බව මම අනුමාන කරමි. මේ පිළිබඳව  තව දුරටත් මනෝ වෛද්‍යවරයෙකුගේ අදහසක් ලබා ගැනීමට කැමැත්තෙමි. 

මෙම කතාව තුලින් මා පෙන්වා දෙන්න උත්සහ ගන්නේ ඔබ තමන්ගේ දූ දරුවන් කෙරේ දක්වන ආදරය කරුණාව අවධානය මෙන්ම ඇගයීමද සමබර මට්ටමක පවත්වා ගතයුතු බව අවධාරණය කිරීමයි. වැඩිහිටි අප බොහෝ දෙනෙකු මේ පිළිබඳව එතරම් සැලකීමක් නොකලත්, පුංචි සිත්වල සමහර විට මේ අසමබර අවධානය වේදනාත්මක කැළඹීමක් ඇති කල හැක. එය පසු කලෙක මහා කුණාටුවක් දක්වා වර්ධනය විය හැකිය.

මේ නිසා පවුලක favourite දරුවන් බිහිකිරීම වලකාගන්නට හැමවිටම උත්සහ කරන්න.  

    

Crouching Tiger, Hidden Dragon හෙවත් මකරා සමග ගනුදෙනුව

මේ ලිපිය ලියන්න පටන් ගන්නා මොහොතේ මා සිටින්නේ චීනයේ ෂැංහයි නුවරයි. හෙට අප යිචාන් නුවර බලා පියාසර කරන අතර එහිදී ලෝකයේ ලොකුම ජල විදුලි බලාගාරය (Three Gorges Power Plant) නැරඹීමට අපව රැගෙන යනු ඇත. අනිද්දා අපි බෙයිජිං නුවර බලා පියාසර කරමු. ඒ 2019 චීන-අප්‍රිකානු බලශක්ති සහයෝගිතාවය සඳහා වන දෙදින සම්මන්ත්‍රණයට සහභාගී වීමටයි. ඉන් පසු මා ඩුබායි හරහා දකුණු අප්‍රිකාවට යායුතුය. නේපාලයේ තෙදිනක් ගතකර පැමිණි බැවින් අධික වෙහෙසක් දැනුණත් ටික කාලෙකින් බ්ලොග් සටහනක් නොලියු බැවින් නිසංසල හෝටල් කාමරය ඒ සඳහා ඉතා සුදුසු යයි මට සිතෙයි. 

මා මෙතෙක් කල් දැක තිබුණේ මකරාගේ සෙවනැල්ලයි. ලංකාවේ, පකිස්ථානයේ, සැම්බියාවේ, උගන්ඩාවේ, කෙන්යාවේ ආර්ථිකය වසාගෙන පැතිරෙන යෝධ මකර සෙවනැල්ල මා හොඳින් අධ්‍යනය කර ඇත. නමුත් මකරාගේ බඩ යටටම මා පියනැගි පළමු අවස්ථාව මෙයයි. මට මෙය ජිවිතයේ විශේෂ අවස්ථාවකි. ප්‍රථම වරට මා රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික මට්ටමින් සමුළුවකට සහභාගී වේ. ඒ උපන් රටෙන් බොහෝ ඈත දකුණු අප්‍රිකාව නියෝජනය කරමිනි.

චීනය අති විශාල මුදලක් වැය කරමින් අප්‍රිකාවේ කොංගෝ රාජ්‍යයේ ලොව විශාලතම ජල විදුලි බලාගාරය ගොඩනැගීම සඳහා සියළු සැලසුම් සාදා අවසන්ය. එය දැනට ලොව ඇති විශාලම ජල විදුලි බලාගාරය මෙන් අට ගුණයක් විශාලය. මීට අමතරව තව ඊට වඩා කුඩා බලාගාර කිහිපයක් කොංගෝ නදියේ ඉහල කළාපයේ සෑදීමට නියමිතය. ඉන්පසු මුළු අප්‍රිකාවම එක් විදුලි සම්ප්‍රේෂණ පද්ධතියකින් යා කිරීම චීනයේ අරමුණයි. මෙය චීන-අප්‍රිකානු බලශක්ති කොරිඩෝව යනුවෙන් හැඳින්වේ

මෙම සමුළුව සඳහා ඔවුන් අප්‍රිකානු නියෝජිතයන් 250 ක් පමණ ඔවුන්ගේ වියදමින් සහභාගී කර ගනී. අපව නගර තුනකට ගෙන යාම සඳහා වෙනමම ගුවන් යානයක් යොදවා තිබුණි. සියළු සත්කාර සඳහා ඔවුන්ට ඩොලර් මිලියන කිහිපයක් වැය වන්න ඇත. මේ සියළු සැලකීම් සිදුකරන්නේ ඔවුන්ට අපහසුවකින් තොරව චීන-අප්‍රිකානු සහයෝගිතාවය දියත්කිරීම සඳහා බව සමුළුව අවසන් වන විට අපට පැහැදිලි විය. 

ඔවුන් බොහෝ දේ සාකච්චා කළහ. චීනය  විසින් කරනු ලබන පරිත්‍යාග, ව්‍යාපෘතියේ කාර්යක්ෂමතාව සහ කාලීන බව, අප්‍රිකාවේ ගම් නියම් ගම් දක්වා දිව යන සංවර්ධනය සුලබ මාතෘකා විය. එහෙත් මට ඇතිවූ විශාලම ගැටළුව සඳහා කිසිවෙකුගෙන් හෝ පැහැදිලි පිළිතුරක් නොවීය. ඒ මේ ව්‍යාපෘතියේ ආර්ථික මොඩලය කුමක්ද යන බවයි. 

අද ලෝකයේ නොමිලේ ආහාර වේල් කියා දෙයක් නැත. සමහර විට ඔබට නොමිලේ ලැබෙන දෙයට ඔබ විසින්ම මතු කාලයකදී හෝ ඔබේම කෙනෙකු විසින් මේ අවස්ථාවේදීම අනිවාර්යයෙන් මිල ගෙවනු ඇත. චීනය මේ කරන පරිත්‍යාගය සඳහා අප්‍රිකාව විසින් ගෙවිය යුතු මිල කුමක්ද? මෙය ඉතා සරලව මගේ පැනය විය. 

වාසනාවකට මෙම සමුළුවේ එක් උප-මණ්ඩපයක (sub-forum) සභාපති ලෙස මාව පත් කර තිබුණි. මෙම සාකච්චාවේදී (panel discussion) මම මෙම කාරණය මතු කලෙමි. එවිට ක්‍රමයෙන් කරුණු මතුවන්න විය.

අප්‍රිකාව යනු ලොව දැනට අත තබා නැති විශාලතම ස්වභාවික සම්පත් නිධියයි. එය සියළුම ලෝහ වර්ග, ඛනිජ සම්පත්, දියමන්ති ආදියෙන් අනූනය. මෙම සම්පත් සෑහෙන ප්‍රමාණයක් මේ වන විටත් කළමනාකරණය කරන්නේ චීනයයි. එහෙත් තව අත නොගැසූ සම්පත් විශාල ප්‍රමාණයක් ඇත. මෙම සම්පත් ගොඩ ගැනීමට ඇති ප්‍රධානම බාධකය බලශක්ති හීනතාවයයි. යන්ත්‍ර සුත්‍ර ක්‍රියාකරවීම, පිරිපහදුව, ප්‍රවාහනය ආදී හැම දෙයකටම බලශක්තිය අත්‍යවශ්‍ය වේ. චීනය මේ කරන්නේ ඉතා ලාබදායි ආයෝජනයකි. අප්‍රිකානු රටවල් ගණනාවක් මත තම බලශක්ති ආධිපත්‍ය පැතිරවූ විට සියල්ල ඔවුන් අතේය. 

මෙතැනදී අප්‍රිකානු රටවල් කල යුත්තේ කුමක්ද? අප කිහිප දෙනෙකු අතර ඉතා උණුසුම් සංවාදයක් ඇතිවිය. ඇතිවී ඇති තත්වය ඉතා සංකීර්ණය. එමෙන්ම තීරණාත්මකය. මේ සමුළුව සඳහා සහභාගී වන අප්‍රිකානු රටවල් අතරින් වැඩි හරියක් මේ ව්‍යාපෘතියට සම්පුර්ණ කැමැත්ත ප්‍රකාශ කරයි. දකුණු අප්‍රිකාව මෙතෙක් කල් සිටියේ මේ සඳහා යම් මැලි කමකිනි. ඒ අන් කිසිවක් නිසා නොව ඔවුන්ගේ ඇති හිස උදුම්මවා ගත් ගතිය නිසාය. මෙතෙක් කල් අප්‍රිකාවේ බලවන්තයෝ ඔවුන්ය. ඔවුහු සියල්ල දත් වෙති. මෙය ඉන්දියාව අසල්වාසී රටවල් කෙරේ දක්වන ආකල්පයට තරමක් සමානය. එහෙත් දැන් තීරණයක් ගත යුතුව ඇත. මේවන විට ඉතියෝපියාව, රුවන්ඩාව වැනි රටවල් වේගයෙන් ඉදිරියට යති. ටික කලකින් ඉතියෝපියාව අප්‍රිකාවේ රජවනු ඇති බව මගේ හැඟීමයි. මේ සියලුම රටවල් සිය ගමන මකරා සමග අත්වැල් බැඳගෙන යයි. 

වර්තමාන තත්වය ඉතා හොඳින් අපිට පහදා දුන්නේ ඉතියෝපියානු ජාතික ආචාර්ය ඉමැනුවෙල්ය. ඔහුගේ කතාවේ සාරාංශය මෙසේය.

"චීනය සමග ගනුදෙනුව මට Crouching Tiger, Hidden Dragon චිත්‍රපටය මතකයට නංවයි. සමහරුන්ට චීනය ගොදුරකට කඩා පනින්න ඉව අල්ලන කොටියෙකු වැනිය. කොටියා කඩා පැන්න විට සිදුවන්නේ අසරණ සතෙකුගේ අවසානයි. මෙය සත්‍යයකි. චීනය හැමවිටම ඉව අල්ලන්නේ ආර්ථික වශයෙන් දුර්වල රටවල් පහසුවෙන් ගොදුරු කරගන්නයි. අවාසනාවකට සමහර සතුන් ස්ව-කැමැත්තෙන්ම ගොදුරු බවට පත්වේ". 

"සමහරුන්ට චීනය සැඟවුන මකරෙකි. චීන ප්‍රබන්ධ වලට අනුව මකරා යනු මරණයේ සහ අමරණීයත්වයේ සංකලනයයි. ඔබ මකරා ඉදිරියට ගොස් අභියෝග කළහොත් (ගේම ඉල්ලුවොත්) ඌ කටින් ගිනි පිඹ ඔබව අළු බවට පත් කරනු ඇත. ඔබ බියෙන් බියෙන් මකරාගේ පිටුපසින් ඌට ලංවන්න සැදුවොත් ඌ තම තියුණු බාවෙන් ගසා ඔබගේ හිස දෙපළු කරනු ඇත. මකරා වෙතට කිට්ටුවිය යුතු එකම ක්‍රමය උගේ පැත්තෙන් යාමයි. ඉන්පසු කෙසේ හෝ ඔබ මකරාගේ පිට උඩට නැග ගතහොත් ඌ ඔබව පාරාදීසයට රැගෙන යනු ඇත".

මේ කතාවේ තේරුම ඉතා සරලය. අද ලෝකයේ දිළිඳු රටවල් බොහොමයක් නය බරින් මිරිකෙමින් පවතියි. ආර්ථිකය ඉතා අයහපත් වුනත් මේ බොහොමයක් රටවල් ස්වභාවික සම්පත් හා/හෝ භූගෝලීය පිහිටීම අනුව සුපිරි රටවලට ඉතා වැදගත් වෙයි. මේ රටවලට පැවැත්මක් ඇත්තේ සුපිරි රටක අතේ එල්ලී ඉහලට එසවීම තුල පමණකි. අප මොන තරම් දේවල් කියා තර්ක විතර්ක කලත් යථාර්තය මෙයයි. හෙට සිට කුමන මට්ටමකින් දේශීය ආර්ථිකයක් ගොඩනගනවා කීවත් නය ගෙවීමට නය ගැනීම හැර අපට කළහැකි වෙන දෙයක් නැත. 

යුරෝපය මේ වන විට යම් කිසි නිහඬ ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කරයි. ඒ ඔවුන්ද ක්‍රමයෙන් ආර්ථික වශයෙන් බෙලහීන වන නිසාදැයි නොදනිමි. මේ අනුව අපට එල්ලෙන්න ඇත්තේ ඇමරිකාව හෝ චීනය යන වැල් දෙකෙන් එකකයි.

වර්තමාන ඇමරිකාව යනු වියරු ව්‍යග්‍රයෙකි.  එහි සැඟවුන ගුප්ත ස්වභාවයක් නැත. පසුගිය දශක දෙක තුනේදී ඇමරිකාව ලං කරගත් සියලුම රටවල් අද වනවිට ඉතා අවාසනාවන්ත තත්වයක පසුවෙයි. ඇමරිකන් කොරිඩෝවට ආවඩන හැමටම මෙය හොඳ පෙර දැක්මකි. එහෙත් අවාසනාවකට මෙන් ලංකාවේ බලයට පැමිණෙතැයි බලාපොරොත්තු විය හැකි එකම දේශපාලකයෙකුවත් මෙම ඇමරිකානු ආර්ථික කොරිඩෝව ප්‍රතික්ෂේප කරන්න තරම් අභීත පසුබිමක් ඇති අයෙකු යයි මම කිසිසේත් නොසිතමි. 

චීනයේ ආර්ථික ආක්‍රමණ ස්වභාවය පිළිබඳව මම මීට වසර 6 කට පමණ පෙර බ්ලොග් සටහනක් තැබුවෙමි. ඒ උගන්ඩාවේදී මා ලද අත්දැකීම් ආශ්‍රයෙනි. එබැවින් ඒ පිළිබඳව මම වැඩි දුර නොලියමි. 

මකරාගේ පැත්තෙන් ගොස් පිට උඩට නැගීමට ඇති එකම ක්‍රමය දුෂණයෙන් තොර ශක්තිමත් රාජ්‍ය නායකත්වයක් බිහිවීම බව මා කලින් සිටම දැනගෙන සිටිය අතර මෙම සමුළුවේදී එය සාක්ෂාත් විය. චීන නය අත්වැල කණවැලක් නොවීමට නම් අනිවාර්යයෙන්ම මේ ශක්තිමත් රාජ්‍ය පාලනය රටක් තුල ස්ථාපිත විය යුතුය. එය ඉතියෝපියාව සහ රුවන්ඩාව ප්‍රයෝගිකව පෙන්වා ඇත. පකිස්ථානය ඒ සඳහා දරුණු උත්සාහයක යෙදෙමින් සිටියි. 

දැන් අපි ලංකාව දෙසට  හැරෙමු. ලංකාවේ ආණ්ඩු ක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ සිදුවූ ඉතා සුවිශේෂ වෙනස්කමක් 19 වන ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයත් සමග කරලියට පැමිණියේය. එනම් ජනාධිපතිවරයාගේ බලතල ඉතා තියුණු ලෙස කප්පාදු කිරීමයි. බැලූ බැල්මට මෙය ප්‍රගතිශීලි ක්‍රියාවක් ලෙස පෙනුනත් මගේ මතය අනුව නම් මෙය ඉතා අනුවණ පියවරකි. ඕනෑම දෙයක් බාගෙට කිරීමේ භයානක කම පෙන්වන්න මීට වඩා හොඳ උදාහරණයක් නැත. කල යුතුව තිබුණේ මුළු ආණ්ඩු ක්‍රම ව්‍යවස්ථාවම සංශෝධනය කර නාමික ජනාධිපතිධුරයක් ස්ථාපිත කරමින්, ශක්තිමත් රජයක් බිහිකළ හැකි වනසේ මැතිවරණ ක්‍රමයත් වෙනස් කිරීමයි. නමුත් සිදුවුයේ අනෙකකි.

ඉදිරි ජනාධිපතිවරණයෙන් කවුරුන් ජයගත්තත් දිවුරුම් දෙන්නේ තටු කැපූ කොකටුවෙකුවන් ජනාධිපතිවරයෙකි. ඉන්පසු මෙම මැතිවරණ ක්‍රමය තුල බිහිවෙන රජය ඉතා දුර්වල පාලන තන්ත්‍රයකි. මෙය චීනයට, ඇමරිකාවට පමණක් නොව ඉන්දියාවටද ලංකාව හරහා යාමට තනන අධි වේගී මාර්ගයක් වනු ඇත. පවතින තත්වය අනුව මේ වාතාවරණය තුල ලංකාව බලවතුන්ගේ පාපන්දු පිටියක් වීම වැළකිය නොහැක.

සිදුවිය යුතුව තිබුණේ ඍජු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රමවේදයක් තුල පවතින ආණ්ඩු ක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ පුළුල් පරිවර්තනයක් සිදු කිරීමයි. එනම් ජනාධිපතිවරණය ආණ්ඩු ක්‍රම ව්‍යවස්ථාව පූර්ණ ප්‍රතිසංස්කරණයකට භාජනය කිරීම සඳහා මහජන වරම ඉල්ලන මැතිවරණයක් කරගැනීමයි. රටක් ලෙස අපගේ එකම ගැලවුම් මාර්ගය වුයේ එය යයි මම තරයේ විශ්වාස කරමි. නමුත් එය සිදු වුයේ නැත. 

අද සමස්ථ ලංකික සමාජයම සිහින ලොවකට අවතීර්ණව ඇත. 

සිදුවීමට නියමිත ඉච්ඡ භංගත්වය අවි රැගත් අරගලයකට හේතුපාදක නොවේවා යයි අපි ඉත සිතින් ප්‍රාර්ථනා කරමු.

   

අපි යමක් පිළිබඳව සිතා බලා තීරණ ගන්නේ කෙසේද?

අපි ජිවිත කාලයේදී නිරන්තරයෙන්ම තීරණ ගන්නවා. මේවා බොහෝ විට යම් කාරණාවක් පිළිබඳව තම තම නැණ පමණින් සිතා බලා ගන්නා තීරණ. එහෙම තීරණයක් ගන්න බලපාන සාධක මොනවාද? 

අපි අද කතා කරන්නේ ඒ ගැන.

මම ජපන් උපමා කතාවකින් මේ මාතෘකාවට අවතීර්ණ වෙන්නම්.

එක්තරා දිනයක, ජපානයේ ඇති විශාල විලක ඉවුරේදී ඊට පෙර කිසිදා මුණගැසී නැති පුද්ගලයන් තිදෙනෙක් හමුවුනා. මේ එක් කෙනෙක් සෑහෙන ඈතක ඉඳන් ගමනක් යාමට පැමිණි නූගත් දර කපන්නෙක්. අනෙකා නගර අතර සංචාරය කරමින් වෙළඳාමේ යෙදෙන ව්‍යාපාරිකයෙක්. ඔහු බොහෝ ඇසූ පිරූ තැන් ඇති පුද්ගලයෙක්. තුන්වැන්නා ඒ විල අසල තියෙන විශාල ගල් පර්වතයක් උඩ වාසය කරන පූජකයෙක්. අපි ඔහුට බමුණෙක් කියල කියමු. මේ බමුණා පරිසරය පිළිබඳව එහෙම බොහෝ දේ දැන හඳුනන නැණවත් පුද්ගලයෙක්. හැබැයි මේ බමුණා ඉතා තදින් විශ්වාස කරනවා ඔහු වාසය කරන ගල්තලාවට අධිපති දෙවිකෙනෙක් සිටින බව. ඔහු මෙම දෙවියන් වෙනුවෙන් ගල් පර්වතය උඩ දෙවොලක් තනා නිතිපතා යාඥා කරනවා. 

මේ තුන්දෙනාට අවශ්‍ය වෙලා තිබෙනවා මේ පරක් තෙරක් නොපෙනෙන විශාල විලෙන් එගොඩට යන්න. මේ විල්තෙරේ තියෙන තොටුපලක පහුරු කුලියට දෙන පුද්ගලයෙක් ඉන්නවා. ඔබ දන්නවා පහුරක් කියන්නේ විශාල ලී කොටන් ප්‍රමාණයක් එකට බැඳ සාදාගන්නා යාත්‍රාවකට. ඔබට පුළුවන් මුදලක් ගෙවා මෙම පහුරක් කුලියට ගන්න. ඔබ විලෙන් එගොඩ වූ පසු එම එගොඩ තොටුපළේ සිටින අයෙකුට මෙම පහුර බාර දුන්නම ඔබට අර ගෙවූ මුදලින් කොටසක් ලැබෙනවා. අද විදියට කියනවනම් මේක ඩිපොසිට් එකක් තියා ගන්නවා වගේ වැඩක්. ඉතින් මේ තුන්දෙනා කතාවෙනව අපි එක එක්කෙනා පහුර බැගින් කුලියට ගන්නවාට වඩා ලාබයි නේද, තුන්දෙනාම මුදල් යොදා එක පහුරක් ගන්න එක කියල. 

මේ විදියට මොවුන් පහුරක් අරගෙන දැන් එය පැදගෙන යනවා. මොවුන් විලේ මැද්දට ආසන්න වෙන කොට ඔවුන්ට පෙනෙනවා ඉදිරියෙන් විශාල දිය සුළියක් ඇතිවෙනවා. මෙය ඉතා බියකරු දර්ශණයක්. 

මෙය දකින දර කපන්නා ඉතාමත්ම බියට පත්වෙනවා. මොකද ඔහු මෙවැනි සංසිද්ධියක් ගැන මීට කලින් අසා තිබුනේ නැහැ. ඔහු හිතනවා කරන්න තියෙන හොඳම දේ දියට පැන නැවතත් මෙගොඩට පිහිනා යෑම කියල. මෙහෙම හිතල මිනිහ ගඟට පනිනවා. ටික දුරක් පීනන කොට තමයි මිනිහට තේරෙන්නේ ඒ වෙනකොට ඔවුන් ගොඩබිමින් බොහෝ ඈතට ඇවිත් තියෙන බව. ඒ වගේම ඔහු හොඳ පිහිනුම් කාරයෙකුත් නෙවෙයි. ඒ මදිවට දර කපන්නා සන්තකව තියෙන ලොකුම වස්තුව වෙන යකඩ පොරෝවත් මිනිහ ඉනේ ගහගෙන. මේ නිසා වැඩි වෙලාවක් යන්න කලින් පිහිනගන්න බැරිව දර කපන්නා දියේ ගිලිලා මැරෙනවා. 

අර වෙළෙන්දා මේ දිය සුළි ගැන අසා තිබෙනවා.  ඔහු මෙහෙම හිතනවා. 

"මේ සුළියට පහුර අසු උනහම මට අල්ලා ගන්නවත් හරියට තැනක් නැහැ. පහුර පෙරළුනොත් මම අනිවාර්යයෙන්ම මිය යනවා. මේ නිසා කල යුතු හොඳම දේ තමයි පහුරෙන් ලී කොටයක් වෙන් කරගෙන එය බදාගෙන පිහිනීම. දියසුළිය පහව ගියාට පස්සේ මට ලී කොටය සමගම ගොඩ බිමට පාවී යන්න පුළුවන්". 

මෙහෙම හිතන වෙළෙන්දා තමන්ගේ ඉනේ තිබුන පිහිය අරන් ලී කොටයක් පහුරෙන් කපා වෙන්කරගන්නවා. ඊට පස්සේ මෙයම නුඹත් කරපන් කියල පිහිය බමුණා දෙසට විසිකර ඔහු ලී කොටය බදාගෙන පහුරෙන් ඉවත් වෙනවා. 

නමුත් වෙළෙන්දාට යම් දෙයක් වරදිනවා. මේ වෙන විටත් පහුර දිය සුලියට හසුවී තිබුණා. මෙම දියසුළි වල ස්වභාවය තමයි එහි පිටතට ආසන්නයේ ජලය කැරකෙන වේගය ඉතා අධික වීම. පහුරේ ඇති බර නිසා එය කැරකෙන වේගය යම් තරමකට සීමා වී තිබුනත්, වෙළෙන්දා කොටයත් එක්ක ඉවත් වෙනවත් එක්කම ඔහු කැරකෙන වේගය ඉතාමත්ම වැඩි වුනා. අන්තිමේදී වේගය වැඩිකම නිසාම වෙළෙන්දා අතින් කොටය ගිලිහී යනවා. ප්‍රතිඵලය වුනේ ඔහුත් දියේ ගිලී මිය යාමයි. 

අර බමුණා මේ දිය සුළිය හැසිරෙන විදිය ගැන හොඳට දන්නවා. මොකද ඔහු මේ ප්‍රදේශයේම කෙනෙක්. ඔහුට තේරුම් යනවා මේ වගේ අවස්ථාවක කරන්න ඕනේ හොඳම දේ තමයි පහුරේ දිගාවෙලා ඒක හොඳින් බදාගන්න එක කියල. එහෙම ඉන්න ගමන් පහුරෙන් එක ලී කොටයක් කපා වෙන් වෙන නොවෙන ප්‍රමාණයට තබා ගන්නවා. පහුර දිය සුළියේ මැද්දට, ඒ කියන්නේ සුළියේ ඇස කිට්ටුවට එන කොට ලී කොටයත් එක්ක පහුරෙන් වෙන් වෙනවා. එතකොට ඔහුව ලී කොටයත් එක්කම සුළියේ ඇස තුලට ඇදගෙන දිය යටින් ඈතට රැගෙන යනවා. ඔහු ලී කොටය බදාගෙන ඉන්න නිසා සුළියට එපිටින් නැවතත් ඔහුව ජලයෙන් උඩට තල්ලු වෙනවා. කලයුත්තේ විනාඩියක් පමණ තදින් හුස්මයක් අල්ලා ගෙන ඉඳීමයි. 

දැන් මේ විදියට, කරන්න ඕනේ දේ තේරුම් ගත්තට, බමුණා ඊට පස්සේ මෙහෙම හිතනවා. 

"මම දැන් අවුරුදු 40 ක් විතර මෙම ගල් කුලට අධිපති දෙවියන්ට පුද පූජා, යාඥා කරනවා. ඒ ගැන ඔහු ඇත්තේ ඉතා සතුටෙන්. මේ නිසා ඔහු අද මේ විපතට පත්ව ඇති මාව අනිවාර්යයෙන්ම ඔහු බේරාගනු ඇත". 

මෙහෙම හිතන බමුණා පහුර මැද ඉඳගෙන මහා හඬින් ගල් දෙවියන්ට යාඥා කරන්න පටන් ගන්නවා. දැන් පහුර ක්‍රමයෙන් සුළියේ ඇස දිහාවට ඇදිල ගිහින් එකවරම පහුරත් සමගම බමුණාව දිය තුලට ඇදගන්නවා. ඔහු කිසිඳු සූදානමකින් නොසිටිය නිසා ක්‍ෂණයකින් දියේ ගිලී මිය යනවා. 

මේ කතාව අහගෙන ඉන්න ඔබට වැටහෙනවද කෙනෙක්ට යම් කාරණයක් පිළිබඳව තීරණයක් ගන්න කාරණා තුනක් බලපාන බව. ඒකෙන් දෙකක් බලපානවා අපි යමක් තේරුම් ගන්නේ කොහොමද කියන එකට. තුන්වෙනි කාරණය බලපානවා අපි යමක් අවබෝධ කරගන්නේ කොහොමද කියන එකට. 

දැන් ඔබට පැනයක් මතුවෙනවා තේරුම්ගැනීමයි අවබෝධ කරගැනීමයි කියන්නේ දෙකක්ද කියල. ඔව් ඒ දෙකක්. යමක් තේරුම් ගන්නවා කියන්නේ ඒ කාරණයෙහි ඇති සැටිය අපේ ඥාන පරාසයන් තුල අපි වටහා ගන්නා ආකාරයයි. අවබෝධ කරගන්නවා කියන්නේ ඒ තේරුම් ගත්ත දේ අපේ මනස විසින් පිළිගන්නා ආකාරයයි. ඉංගිරිසියෙන් අපි understanding සහ realizing යනුවෙන් මේ වචන දෙක වෙන්ව හඳුනාගන්නවා.

යමක් තේරුම් ගැනීමට බලපාන පළවෙනි කාරණය තමයි අපේ තොරතුරු සහ දැනුම් සම්භාරය. ඉංග්‍රීසියෙන් කියනවා නම් information and knowledge base. අපි ඉපදුනු දා ඉඳන් මේ මොහොත වෙනකල් තොරතුරු සහ දැනුම එක් රැස් කරනවා. යමෙක්ට තමන්ගේ විශ්වාසය මත කියන්න පුළුවන් මේ දැනුම පෙර ආත්ම වල සිට පැමිණෙනවා හෝ දෙවියන් විසින් ලබාදෙනවා කියාත්. එය තම තමන්ගේ විශ්වාසයයි. නමුත් අපිට හරියටම සාක්ෂාත් වෙන දේ තමයි උපන්දා ඉඳන් අපි තොරතුරු සහ දැනුම එක්රැස් කරන බව. 

දෙවෙනි කරණය තමයි අපිට ඇති විශ්ලේෂණය කිරීමේ හැකියාව. ඒ කියන්නේ අප තුල රැස්කරගෙන ඇති තොරතුරු සහ දැනුම ආශ්‍රයෙන් අපි ලබන නව අත්දැකීමක් පැහැදිලි කරගැනීමට උත්සහ කිරීම. මේ විශ්ලේෂණ හැකියාවත් යම් ප්‍රමාණයකට දැනුම සමග බැඳිලා තියෙනවා. මේ දෙක මත තමයි අපි යමක් තේරුම්ගන්නේ. ඔබ දැන් අර ජපන් උපමා කතාවේ චරිත එක්ක මේ කාරණා සසඳන්න. 

ඒ අතරේ මම අපි අතරෙන්ම තවත් උදාහරණයක් ගන්නම්.

හිතන්න ප්‍රාදේශීය දේශපාලකයෙක් ඉන්නවා කියල. අපි එයාට සිරිල් කියමු. දැන් සිරිල්ල කලබල වෙන්න එපා. 

යම් චන්ද දායකයෙක් දන්නවා, ඔහුගේ දැනුම අනුව, මේ සිරිල් පසුගිය කාලේ පළාතේ හොර මත්පැන් පෙරන අය එක්ක ඩීල් දාගෙන හිටියා, පාරක් පාලමක් ඉඳල හිටලා හරි හැදුවොත් එකෙන් බර ගානක් කොමිස් ගැහුවා, චන්ඩි කීප දෙනෙක් තියාගෙන ගමේ මිනිස්සුන්ට නිතර අරියාදු කළා. මේ නිසා මේ චන්ද දායකය හිතනවා සිරිල් නැවතත් ප්‍රාදේශීය සභාවට පත් වුනොත් තත්වේ තවත් නරක අතට හැරෙන්න පුළුවන් කියල.

තවත් චන්ද දායකයෙක් හිතනවා සිරිල්ගේ මේ අකටයුතුකම් ඔක්කොම තියෙන බව ඇත්ත. ඒත් සිරිල් පන්සලේ ප්‍රධාන දායකය. මිනිහ පන්සලේ ධර්ම ශාලාව හදන්නත් සැහෙන සල්ලි දුන්න. හැම පෝයටම කිරි කොකා වගේ ඇඳගෙන මල් වට්ටියකුත් අරන් පවුලම පන්සල් යනවා. මිනිහගේ මේ හොඳ නරක දෙකම සලකල චන්දෙ දෙන්න ඕනේ කියල.

තවත් කෙනෙක් හිතනවා "සිරිල්ගේ නරක ගැන කියන ඔක්කොම කතා ඇත්ත. ඒත් ඉතින් වෙන කවුරු ආවත් ඔච්චර තමයි. සිරිල්ට නොදී වෙන කෙනෙකුට දුන්න කියලත් වෙනසක් නැහැනේ" කියල. 

තවත් චන්ද දායකයෙක් ඉන්නවා, මිනිහ දන්නේ සිරිල්ගේ පන්සල් කටයුතු ගැන විතරමයි. මේ නිසා මිනිහට තේරෙන්නේ සිරිල් බොහොම ගුණ යහපත් කෙනෙක් කියල. 

මෙතැනදී ඔබට තේරෙනවද එකම කාරණයක් ගැන විවිධ පුද්ගලයෝ තේරුම් ගන්නේ විවිධ විදියට. ඒක තීරණය වෙන්නේ තමන්ගේ දැනුම් සම්භාරය වගේම විශ්ලේෂණ ශක්තිය අනුව.

ඊළඟට තියෙන්නේ තේරුම්ගැනීමේ සිට අවබෝධය කරා යන පාලම. අපි ඒක හඳුන්වනවා මානසික අවස්ථිතිය කියල. ටිකක් බර වචනයක්. අපි මේකට ඉංග්‍රීසියෙන් mental inertia කියල කියනවා. වෙන විදියකින් විස්තර කරනවා නම් අපි යම් මතයකින් බැහැර වීමට හෝ අලුත් මතයක් පිළිගැනීමට ඇති අකමැත්ත තමයි මානසික අවස්ථිතිය කියන්නේ. 

හිතන්න ඔබ ඉදිරියේ තිබෙන මේසය ගැන. බොහෝ දෙනෙකුට එය පහසුවෙන් තල්ලු කල හැකියි. ඒවගේම පොලවේ පොඩි ආනතියක් තිබිල ඒක තල්ලු වෙලා ආවොත් ඔබට එය පහසුවෙන් නවතා ගත හැකියි. හිතන්න දැන් ඔබ මේ මේසය මත බර පටවනවා කියල. එන්න එන්නම ඔබට මේසය තල්ලු කිරීම අපහසු වෙනවා. ඒ වගේම තමයි එහෙම බර පටවපු මේසයක් ඔබ දෙසට ලිස්සා ආවොත් එය නවත්වා ගැනීමත් පහසු නැහැ. දැන් හිතන්න ඔබට ගල් රෝලක් තල්ලු කරන්න කිව්වා කියා. එසේ නැත්නම් පල්ලමක බ්රේක් නැතිව පහලට පැමිණෙන ගල් රෝලක් අතින් අල්ලා නවතා ගන්න කියනවා කියා. ඔබට කොපමණ හොඳින් වැටහුනත් මේ ගල්රෝල ගෙවල් දොරවල් වාහන මිනිසුන් යටකරගෙන ගිහින් මහා විනාශයක් වෙනවා කියල, ඔබට එය නවතන්නට බැහැ.

මෙන්න මේ වගේ තමයි මිනිස් මනසත්. අපි එයට බර පටවන්න පටවන්න ඒකෙ අවස්ථිතිය වැඩි වෙනවා. එතකොට මොන දේ තේරුම් ගත්තත් එය මැනවින් අවබෝධ කරගන්නට ඔබට අපහසු වෙනවා. දැන් හිතන්න අර සිරිල්ගේ අඩු පාඩු ගැන තේරුම් ගත්ත කෙනා පරම්පරාවෙන්ම සිරිල්ගේ පක්ෂයට චන්දය දෙන අයෙක් කියල. දැන් ඔහු මොන තරම් සිරිල්ගේ නුගුණ දැනගත්තත් ඔහු චන්දය දෙන්නේ සිරිල්ට. මොකද ඔහු තේරුම් ගත් දේ අවබෝධ කරගැනීමට ඔහුගේ මානසික අවස්ථිතිය ඉඩ දෙන්නේ නැහැ. ඒ වගේම තමයි මෙහිදී අපි කතාකළ අන් චරිත පිළිබඳව තත්වයත්. 

දැන් අපි නැවතත් අර ජපන් උපමා කතාව දෙසට හැරෙමු. දර කපන්නාගේ තිබු තොරතුරු දැනීමේ මද කමත්, වෙළෙන්දාගේ තිබූ විශ්ලේෂණය කිරීමේ  අඩු පාඩුවත්, මේ කාරණා දෙකම යහපත් මට්ටමකින් තිබූ බමුණා තම මානසික අවස්ථිතිය අධිකවීමත් නිසා තුන්දෙනාම ජිවිත නැති කරගත්තා.

මෙතැනදී ඔබ අවබෝධ කරගත යුතු වැදගත් කරුණක් තිබෙනවා. යම් අයකුගේ මානසික අවස්ථිතිය අධික නම් ඔහු පශ්චාත් උපාධිධාරයෙක්ද, නැත්නම් උපන්ගෙයි අඳබාලයෙක්ද කියන දෙකේ වෙනසක් නැහැ, අවසාන ප්‍රතිඵලයට. මෙන්න මේ නිසයි සමාජයේ සිටින ඉතා උගත් යැයි සම්මත මිනිසුන් සමහර විට ඔබට සිතාගන්නවත් නොහැකි ක්‍රියාවන්වල යෙදෙන්නේ. දැන් ඔබට තේරෙනවා ඇති යාන්ත්‍රික ඉංජිනේරු විද්‍යාව පිළිබඳව MSc එකක් තියෙන ඇත්තෙක් අළුතෙන් වාහනයක් ගත්තම දුර කතර ගෙවා ගෙන දේවාලයකට ගිහින් වාහනේට බාරයක් වෙන්නේ ඇයි කියල. ඒ වගේම  සරසවියේදී තමන්ගේ ගෝලයන්ට පරිනාමවාදය පිළිබඳව දේශන පවත්වන මහාචාර්යවරු ඉරුදින දේවමෙහෙයේදී, දෙවියන්වහන්සේ විසින් ලෝකය මැවීම පිළබඳව කරන දේශනාව හිස් මුදුනින් පිළිගන්නේ ඇයි කියල. 

ඉහත මම උත්සහ කරන්නේ කුමක් හරිද කුමක් වැරදිද යන්න උලුප්පා දැක්වීමට නෙවෙයි. කෙනෙකුගේ තේරුම්ගැනීම ඔහුගේ අවබෝධයෙන් දුරස්වන අයුරු පෙන්වීමටයි. 

මෙතැනදී තවත් වැදගත් කාරණාවක් තියෙනවා. කෙනෙකුගේ තොරතුරු සහ දැනුම් සම්භාරය, විශ්ලේෂණ හැකියාව සහ මානසික අවස්ථිතිය ඔහුගේ ඇගිලි සලකුණු හා සමානයි. ඒ කියන්නේ දෙදෙනෙකුගේ මෙම කාරණා ත්‍රිත්වය එකම වීමට ඇති ඉඩකඩ ඉතාමත්ම විරලයි. ඒ නිසා ඔබ හිතනවා නම් ඔබ සිතන විදියටම අනෙකාද සිතිය යුතුයි කියල ඒක විශාල මෝඩකමක්. ලෝකයේ ප්‍රශ්න වැඩිපුරම ඇතිවෙන්නේ මිනිසුන්ගේ මේ නොදැනුවත් කම නිසයි. 

ඔබට කල හැක්කේ කෙනෙකුගේ තොරතුරු සහ දැනුම් සම්භාරය පුළුල් කිරීම හෝ ඔහුගේ විශ්ලේෂණ හැකියාව දියුණු කරගැනීමට සහය වීමයි. එයත් කල හැක්කේ අනෙකාගේ මානසික අවස්ථිතිය මේ කාරණා සඳහා ඔබට කොතරම් දුරට ඉඩ දේ දැයි යන්න මතයි. 

තොරතුරු, දැනුම, විශ්ලේෂණ හැකියාව ඔබට එක රැයකින් ලබා ගන්න බැහැ. ඒ සඳහා කාලයක් ගතවේවි. ඒත් තමන්ගේ මානසික අවස්ථිතිය නැති කරගන්න ඔබට ඊට වඩා අඩු කාලයකදී පුළුවන්. 

පලවෙනි දේ තමයි තමන්ගේ මානසික අවස්ථිතිය තේරුම් ගැනීම. 

ඔබට යම් අවස්ථාවක හිතෙනවා නම් "ඒ කොහොම වුනත් මම කරන්න ඕනේ අරක" කියල, එතැනදී පොඩ්ඩක් හිතල බලන්න. 

"ඒ කොහොම වුනත්" කියද්දී ඔබ යමක් තේරුම් අරන් තියෙන බව වටහා ගන්න. 

"ඒ වුනත් මම කරන්න ඕනේ අරක" කියා කියද්දී ඔබ තේරුම් ගත් දේට පටහැනිව යනවා නේද කියල  කල්පනා කරන්න. 

"ඒක එහෙම නම් ඇයි මම මෙහෙම කරන්නේ" කියල දැන් හිතන්න. 

එතකොට ඔබට අවබෝධ වේවි තේරුම්ගැනීමේ සිට අවබෝධකරගැනීම දක්වා යන ගමනට විශාල බාධකයක් ඔබ විසින්ම ඉදිකරගෙන තිබෙන බව. ඒ  බාධකය ටික ටික හෝ අඩු කරගන්න උත්සහ කරන්න. එය සමහර විට ඔබට ඔබගේ ජීවිතය රැකගැනීමට පවා ඉවහල් වෙන්න පුළුවන්. 

අපිට ඕනේ මොඩල් එක - සිංහල බෞද්ධ මොඩලයද?

වසර 2014 දිනෙක මට උගන්ඩාවේ වික්ටෝරියා විලට යාබද ගරුගා ප්‍රදේශයේදී අප්‍රිකානු බෞද්ධ ග්‍රාමයක සමාජ හමුවකට සහභාගී වීමේ අවස්ථාව ලැබුණි. කාලවර්ණ දේහධාරී මිනිසුන් සන්සුන්ව පන්සිල් ගන්නවා දැකීම මට අලුත් අත්දැකීමක් විය. ඔවුන් ඉතා සුහදය, ප්‍රිය මනාපය. ඔවුන් අතර සිටි පාසල් විදුහල්පතිවරයෙකුගෙන් මම පැනයක් ඇසුවෙමි.

"බෞද්ධයෙක් වීම පිළිබඳව ඔබ සතුටින්ද?"

"මා බෞද්ධයෙක් යනුවෙන් ඔබ අදහස් කරන්නේ කුමක්ද?" කිසිසේත් බලාපොරොත්තු නොවූ පැනයක් ඔහු මගෙන් පෙරලා ඇසීය.  

"මා ඇසුවේ ඔබ බෞද්ධ දර්ශණය වැළඳගැනීම (embracing Buddhism) පිළිබඳවයි" මම නිවැරදි වචන තෝරාගැනීමේ අපහසුතාවයකට පත් වුනෙමි.

"මම බුදු දහම (Buddhist philosophy) ගැන බොහෝ දේ කියවූවා. ඒ ගැන බොහෝ දෙනෙකු සමග කතා කළා. මට වැටහුණා මෙම ධර්මයෙහි කියා දෙන බොහෝ ක්‍රියා මාර්ග මගින් අපිට සැනසුම ගෙන දෙන බව. මා ඒ අනුව බුද්ධ දර්ශනයේ ඉදිරිපත් කර ඇති කාරණා පිළිපදින්න පටන්ගත්තා. දැන් මට විශාල ආත්ම තෘප්තියක් සහ සිතේ සැනසීමක් තිබෙනවා". විදුහල්පතිවරයා කියාගෙන යයි. ඔහුගේ කතාව අවසන් නැත. 

"අපේ ගමේ එකා දෙන්නා බැගින් මෙම මාර්ගය අනුගමනය කරන්න පටන් ගත්තා. ඒ සමගම ගමේ තිබූ බොහෝ ඍණාත්මක චර්යාවන් අඩුවී ගියා. මේ ගැන අපිට සතුටුයි. අපි කවුරුවත් කාවවත් බෞද්ධ කියා ලේබල් කරන්නේ නැහැ. එවිට නැවතත් අපි ගෝත්‍රිකයන් සේ බෙදීමකට පත්වෙනවා. එම බෙදීම අපව නැවතත් නොසන්සුන්, අසහනකාරී තත්වයකට පත් කරනවා". 

මේ කියන්නේ ගෝත්‍රික චින්තනයෙන් වසර කිහිපයකට පෙර අභිනික්මුණ, ගෝත්‍රය අනුව බෙදී එකිනෙකා මුහුණ නොබලන අසල්වැසි ගම් දනව් වලින් වටවූ ගමක සිටින අප්‍රිකාවේ මිනිසෙකි.

ගමට පැමිණ සිටි උගන්ඩාවේ පළමු භික්ෂුව වන භන්තේ බුද්ධරක්ඛිත ස්වාමින්වහන්සේ එදින පුවත්පත් සාකච්චාවක් පැවැත්වීය.

"ඔබගේ උත්සාහය හැකිතාක් උගන්ඩානුවන් හරවා ගැනීමද? (Is it your effort to convert as many Ugandans as possible?)" එක මාධ්‍යවේදියෙක් ඇසීය.

"ඔව් අපි හැකි පමණ උත්සහ කරනවා හරවාගන්න. අකාරුණික මිනිසුන් කාරුණිකයන් බවට හරවාගන්න. වංචනිකයන් අවංක මිනිසුන් බවට හරවාගන්න, ලෝභයන් පරිත්‍යාගශීලින් බවට හරවාගන්න, වෛරයෙන් පෙලෙන්නන් මෛත්‍රීය පතුරුවන්නන් බවට හරවාගන්න". බුද්ධරක්ඛිත හිමියන් පවසයි.

"ඔවුන් බෞද්ධයන් වීම ඔබගේ අභිප්‍රාය නොවෙයිද?" මාධ්‍යවේදියා පසුබසින පාටක් නැත. 

"ඔවුන් බෞද්ධයන් ලෙස ලේබල් වීමෙන් කාටවත් ඇති ඵලය කුමක්ද? තමාටත් සමාජයටත් ඵලක් ඇත්තේ ඔවුන් බෞද්ධ අගයන් (Values of Buddhism) මත හැසිරේ නම් පමණයි. ඒ සඳහා ලේබලයක් තිබීම හෝ නොතිබීම අදාළ නොවෙයි." ස්වාමින්වහන්සේ පවසයි.

අද ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙක් සිංහල බෞද්ධ රාජ්‍යයක් පිළිබඳව කතිකාවතක යෙදෙයි. එය කතිකාවතකට වඩා ගර්ජනාවකි.  

ලාංකිකයා තුල "බෞද්ධ" යන වදන තම කුලකය තහවුරු කරගන්නා ලේබලයකින් ඔබ්බට යන අවස්ථා විරලය. බෞද්ධ, සිංහල බෞද්ධ, සිංහල ගොවිගම බෞද්ධ, සිංහල උඩරට ගොවිගම බෞද්ධ ආදී වශයෙන් ඔවුන් උපකුලක වලට බෙදෙමින් සමාජයෙන් විශේෂ සැලකීමක් මෙන්ම සුරක්ෂිත භාවයක්ද බලාපොරොත්තු වෙයි. 

රටක් ලෙස ලංකාවේ "සිංහල උඩරට ගොවිගම බෞද්ධ" රාජ්‍යයක් බිහිකිරීම අසීරුය. ඒ ජන අනුපාතය පිළිබඳව ගැටළු මතුවන නිසාය. එබැවින් ඔවුන් ප්‍රයෝගිකව යා හැකි කුඩාම උපකුලකය වන "සිංහල බෞද්ධ" රාජ්‍යයේ දැනට නතර වී ඇත. මේ ගැන කතාකරන බොහෝ දෙනෙක් සිංහල බෞද්ධ රාජ්‍යයක ඇති විශේෂතා මොනවාදැයි ඇසුවහොත් විපිළිසර වෙයි.

සිංගප්පුරුව සහ චීනය වැනි රටවල් කිහිපයක් හැරුණු කොට ලොව පවතින බොහෝ රාජ්‍යයන් යම් ආගමක් සහ ඒ හා බැඳී ආගමික සංස්කෘතියක් මුල් කරගෙන ගොඩ නැගී ඇත. මේ බොහෝ රටවල ආගමික අගයයන් පිළිබඳව විශාල කතිකාවතක් පවතී. උදාහරණයක් ලෙස මා වසර 10 ක් පමණ ජිවත් වූ මැලේසියාවේ මුස්ලිම් වැසියන් ඉස්ලාම් අගයයන් (Islamic values) පිළිබඳව නිතර කතා බහ කරයි. මෙය ඉස්ලාම් ආගම පාදක කරගත් සියලුම රාජ්‍යයන්ට පාහේ අදාළ වෙයි. සමහර ඉස්ලාමික රටවල සියලු දෙනා ඉස්ලාම් අගයයන්ට අනුකූලව ජිවත් විය යුතුය. මැලේසියාව, ඉන්දුනීසියාව වැනි රටවල ඉස්ලාම් භක්තිකයන්ට පමණක් මෙය අදාළ වෙයි. 

මොනවාද මේ ඉස්ලාමික අගයයන්? 

මුස්ලිම් සමාජය තුල සහෝදරත්වය පැතිරවීම (එකිනෙකාට උදව් කිරීම, වංචා නොකිරීම, බොරු නොකීම, අනෙකා පහත් කර නොසැලකීම ආදී), සියළු මුස්ලිම් වරුන් තම ආදායමෙන් කොටසක් දුප්පතුන් වෙනුවෙන් පිරිනැමීම (zakat), තම දරුවන්ට ඉස්ලාම් ධර්මය කියාදීම සහ ඊට යොමු කිරීම, සිකුරාදා අනිවාර්යයෙන් පල්ලියට ගොස් යාඥා කිරීම, උපවාස සමය පිළිපැදීම, මත්පැන් පානය වැනි හරාම් (දෙවියන් විසින් තහනම් කරන ලද) කටයුතු වල නොයෙදීම, හලාල් (දෙවියන්ගෙන් අවසර ඇති) ආහාර පමණක් ගැනීම සහ එවැනි කටයුතු පමණක් කිරීම මේ ඉස්ලාම් අගයයන් කිහිපයකි.

මේවායේ හොඳ නරක, හරි වැරදි කීමට තරම් මට දැනුමක් හෝ අවශ්‍යතාවයක් නැත. මට අවධාරණය කිරීමට අවශ්‍ය වන්නේ ඉස්ලාමීය සමාජය තුල මෙම හර පද්ධති ක්‍රියාවේ නැංවීමෙහිලා සමාජය තුලින්ම මතුවන අවශ්‍යතාවයයි. මෙම ක්‍රියාවලිය  රජය විසින් යම් නීති සහ රීති මාලාවකින් ස්ථාපිත කර ඇති අතර ඊටත් වඩා ප්‍රභල බලගැන්වීමක් සමාජය තුලින් සිදුවේ.

ලංකාව බෞද්ධ රාජ්‍යයක් ලෙස හැඳින්වීමේ වරදක් ඇතැයි මම නොසිතමි. ප්‍රතිශතයක් ලෙස 55% ක් මුස්ලිම්වරුන් සිටින මැලේසියාව ඉස්ලාමීය රාජ්‍යයක් වී ඇත්නම් ලංකාව බෞද්ධ රාජ්‍යයක් නොවීමට හේතුවක් මම නොදකිමි. 

එහෙත් ලංකාව බෞද්ධ රාජ්‍යයක් වීම තුල අපි බලාපොරොත්තු වන්නේ කුමක්ද? 

බෞද්ධ අගයයන් (Values of Buddhism) මත පිහිටන බෞද්ධ රාජ්‍යයක් බිහි කිරීමට ඔබ සුදානම්ද? (අඩුම ගණනේ බෞද්ධයන් අතරවත් එම අගයයන් ක්‍රියාත්මක වන).

මොනවාද මේ බෞද්ධ අගයයන්?

බුදු දහම තුල සාමාන්‍ය ගිහි ජීවිතයක යහ පැවැත්ම පිළිබඳව ඉතා පැහැදිලි  අර්ථ දැක්වීමක් ඇත. මෙතුලින් මතුවන බෞද්ධ අගයයන් රාශියකි.

සත්ව හිංසනයෙන් මිදීම, සොරකම් නොකිරීම, දුසිරිතෙන් වැලකීම, බොරු නොකීම සහ මතින් තොරවීම ප්‍රධාන බෞද්ධ අගයයන් පහයි.

මීට අමතරව නොයෙකුත් දේශනා රාශියක අනෙකුත් අගයයන් පිළිබඳව සඳහන් වෙයි. කුසිත නොවීම, මාපියන්ට සැලකීම, යහපත් රැකියාවක හෝ කර්මාන්තයක නිරතවීම, අන් මත ඉවසීම, පරුෂ වචනයෙන් ඈත් වීම, කේලම් සහ දෙලොවටම වැඩ නැති බස් නොදෙඩීම, ප්‍රිය වදන් දෙඩීම, කරුණාව සහ මෛත්‍රිය ප්‍රගුණ කිරීම, සියලු සතුන් කෙරේ මෙත් වැඩීම, උපේක්ෂා සහගතව ජිවිතයට මුහුණ දීම, පරාර්ථකාමී වීම ආදී ගුණාංග  රාශියක් බෞද්ධ අගයයන්ට අයත්වෙයි. මේ සියළු යහ කර්ම සියළු  සත්වයා කෙරෙහිම අදාළ විය යුතු බව බුදු දහමේ සඳහන් වෙයි.

මෙබඳු සමාජයක විසීමට අකමැති අයෙක් ඇත්ද?

නමුත් ගැටළුව වන්නේ සිංහල බෞද්ධ රාජ්‍යයක් ඉල්ලා කෑ මොර දෙන ගිහි පැවිදි දෙපක්ෂයම මේ බෞද්ධ අගයයන් පිළිබඳව කිසිඳු සඳහනක් නොකිරීමයි. ඒ වෙනුවට ඔවුන්ට අවශ්‍ය වී ඇත්තේ එකම එක දෙයක් පමණක් බව මට හැඟේ.

"යකෝ මේක අපේ සිංහල බෞද්ධ රට. මේකේ අපිට ඕනේ විදියකට ජීවත් වෙන්න පුළුවන්. උඹල අපි කියන විදියට ඉඳපල්ලා. නැත්නම් වෙන තැනකට පලයල්ලා" 

ඔවුන්ට අවශ්‍ය සිංහල බෞද්ධ යන ලේබලය වටා රොක් වී සමුහයක් ලෙස සුරක්ෂිත යැයි කල්පිතයක් ගොඩ නගා ගැනීමයි. එයින් රටට කිසිඳු යහපතක් සිදු නොවේ. මෙලෙස මොවුන් පතන සිංහල බෞද්ධ රාජ්‍යයක් බිහි වුනත් එහි ඊළඟ පියවර වන්නේ කුලය, ප්‍රදේශය, ආර්ථික පංතිය, අධ්‍යාපන මට්ටම ආදී නොයෙකුත් උපකුලකවලට සමාජය විසින්ම බෙදී එකිනෙකා කෙරෙහි වෛරය පැතිරවීමයි.

මේ "සිංහල බෞද්ධවාදය" කරපින්නා ගත් ලාංකිකයා ඉල්ලන්නේ උගන්ඩාවේ බෞද්ධ සමාජය ප්‍රතික්ෂේප කල ඒ ගෝත්‍රික සමාජ පද්ධතිය, ලංකාවේ බිහි කිරීමට බව බොහෝ දෙනෙකුට නොපෙනීම ජාතියේ  දුර්භාග්‍යයකි.

ලංකාවේ මෑත කාලීන ඉතිහාසය (පසුගිය වසර 700 ක පමණ කාලයේදී) පුරාවටම සිදුවුයේ බුද්ධාගම රාජ්‍ය පාලකයාගේ සුරක්ෂිත බාවය තහවුරු කිරීමේ මෙවලමක් ලෙස භාවිතා කිරීමයි. නමුත් විය යුතුව තිබුණේ බුදුදහම (බුද්ධාගම නොව) සාමාන්‍ය ජනතාව තුල රෝපණය කරමින්, බෞද්ධ අගයයන් ප්‍රගුණ කිරීම සඳහා ජනතාව යොමු කිරීමට රාජ්‍ය ක්‍රියා කිරීමයි. බොහෝ රජුන්ට ඒ පිළිබඳව හැඟීමක් තිබුණු බවක් පෙනෙන්නට නැත. රාජ්‍ය අහිමිවෙතැයි ඇති බිය ඔවුන්ගේ මනස නිරන්තර කම්පනයකට ලක් කළා විය හැකි.

පසුගිය දශක තුන හතරේදී පාලකයා ඉතා නිහීන ලෙස සංඝ සමාජය තුල බේද බින්න ඇති කළේය. සංඝයා පක්ෂ වලට බෙදමින්, සංස්ථාපිත කරමින්, බෙන්ස් රථයේ සිට සියලුම ආකාරයේ සුඛ විහරණ වරදාන පුදමින් මුළු සංඝ සමාජයම බුදු දහමින් ඈත් කළේය. මේ අවක්‍රියාව මුළු සමාජයේම පිරිහීම ත්වරණයට ලක් කළේය. අද බෞද්ධ අගයයන් ගැන කතා කිරීමත් දේශ ද්‍රෝහී ක්‍රියාවක් වී ඇත.

බොහෝ බෞද්ධයන් තුල පවා "බෞද්ධ රාජ්‍යයක්" ගැන කතා කරන විට සංඝ පාලනයේ පවතින සෞදි අරබියක් මනසේ මැවෙන්නේ මේ වාතාවරණය නිසාය. මීට සිංහල ප්‍රත්‍යද එකතු වූ විට හැකි ඉක්මනින් විදේශයක පදිංචියට යා යුතුය යන හැඟීම බොහෝ රටවැසියන් තුල ජනිත වෙයි.

රාජ්‍යය ගැන කතා කරන්න නොව බෞද්ධ අගයයන් සමාජය තුල රෝපණය කිරීමට කාලය එළඹ ඇත.  

ඊළඟ කොටස: අපිට ඕනේ මොඩල් එක - අපේම මොඩල් එකක්ද? 

අපිට ඕනේ මොඩල් එක - ස්වීඩන් මොඩලයද?

සමාජවාදය යනු කුමක්දැයි මම සිය දෙනෙකුගෙන් ඇසුවහොත් අඩුම ගණනේ එකිනෙකට වෙනස්  පිළිතුරු 50 ක් ලැබෙනු ඇත. ඔක්ස්ෆර්ඩ් ශබ්දකෝෂය එය මේ ලෙස සඳහන් කරයි. 

"නිෂ්පාදනය, බෙදා හැරීම සහ හුවමාරුව යන මාධ්‍යයන් සමස්තයක් ලෙස ප්‍රජාව සතු හෝ නියාමනය කළ යුතු යැයි යෝජනා කරන සමාජ, දේශපාලන හා ආර්ථික න්‍යායකි".

මීට වසර කිහිපයකට පෙර මා කසකස්ථානයේ ගතකල මසක පමණ කාලයකදී මහාචාර්ය ටොල්ගටෝවිච් මගේ කුළුපඟ මිතුරෙක් විය. ඔහු කසකස්ථානය සෝවියට් දේශයට අයත්වූ කාලයේ ජාතික සමාජවාදී නායකයෙකු ලෙස කටයුතු කර ඇත. ටොල්ගටෝවිච්ගේ අර්ථදැක්වීම අනුව;

"සමාජවාදය යනු සමාජයක සියළුම දෙනා විසින්, සමාජයේ සියලුම දෙනාගේ යහ පැවැත්ම සහ අභිවෘද්ධිය පිළිබඳව සමුහයක් වශයෙන් මෙන්ම පෞද්ගලික මට්ටමින්ද වගකීම භාරගන්නා සමාජ, දේශපාලන හා ආර්ථික යාන්ත්‍රණයකි".

ටොල්ගටෝවිච්ට අනුව මෙබඳු යාන්ත්‍රණයක් නීති සම්පාදනයෙන් පමණක් ඇති කල නොහැක. ඒ සඳහා ජනතාවගේ පෞද්ගලික මෙන්ම සාමුහික සිතුම් පැතුම් රටාවේද විශාල පරිවර්තනයක් ඇති කළ යුතුය. පුරෝගාමී සමාජවාදියාගේ ප්‍රධාන කාර්ය භාරය විය යුත්තේ ජනතාවගේ සිතුම් පැතුම් සහ චින්තන රටාව මෙම දිශානතිය ඔස්සේ අනුගත කිරීමයි. එය කල යුත්තේ මානව දයාව, කරුණාව මෙන්ම මනුෂ්‍යයෙක් වශයෙන් ඉපදීම තුලම පුද්ගලයෙකුට හිමිවන යුතුකම් පිළිබඳව සංකල්ප පෙරදැරි කරගෙනය. මේ සඳහා ජනතාව තමන් අදහන ආගම දහමින් ඈත් කිරීමේ කිසිඳු අවශ්‍යතාවයක් නැති බව ටෝල්ගටෝවිච් ගේ අදහසයි. 

"කසකස්ථානයේ නගරයෙන් ඈත් වූ ප්‍රදේශවල බොහෝ දුරට මේ සමාජවාදය පැවතුනා. එය විනාශ කලේ රුසියානු හා රුසියානු ගැති කසක් පාලකයන්. රුසියාවේ පැවතුනෙත්, රුසියානුවන් සෝවියට් දේශයේ අනෙකුත් රටවල ඇති කිරීමට උත්සහ කලෙත් නීතිය හා බලහත්කාරය මූලික කරගත් නිලධාරීවාදයක් මිසක් අපි බලාපොරොත්තු වුන සමාජවාදය නොවෙයි". ටෝල්ගටෝවිච් කියාගෙන ගියේ තරමක් සංවේගයෙනි.

ඉහත කාරණා නිසාම 80 දශකයේ අග භාගයේදී ටෝල්ගටෝවිච් දැඩි සෝවියට් විරෝධියකු ලෙස කසකස්ථානයේ නිදහස වෙනුවෙන් සටනට පිවිස ඇත. නිදහස් රටක්වී වසර 25 කට පසුවත් කසකස්ථානය තුල රුසියානුවන් ඇති කල නිලධාරිවාදය පරාජය කිරීමට නොහැකිවීම ගැන ඔහු දැඩි ලෙස පසුතැවෙයි.

ටෝල්ගටෝවිච්ගේ අර්ථ දැක්වීම අනුව නම් ලෝකයේ මා දුටු ඉහළම සමාජවාදය ඇත්තේ ස්කැන්ඩිනේවියානු රටවල බව මගේ හැඟීමයි. ස්වීඩනයේ මා ගතකල වසර කිහිපයේදී මට එරට තුල පවතින ආර්ථික හා සමාජීය සහජීවනය පිළිබඳව මැනවින් අවබෝධකරගත හැකිවිය. 

ස්වීඩනය තරම් සමාජ සුබ සිද්ධිය තකා රජය විසින්  මුදල් වැයකරන රටක් තවත් ඇත්නම් ඒ ස්කැන්ඩිනේවියාවේම අනෙක් රටවල් අතරින් එකක් පමණි. 

මේ ලොව නොමිලේ ආහාර කියා දෙයක් නැත. ඔබ නොමිලේ ලබන සෑම දෙයකටම කවුරුන් හෝ මිල දැරිය යුතුය. ස්වීඩනයේ මේ සුබ සාධනය සඳහා මිල දරන්නේ කවුරුද? ඒ සමාජය විසින්මය. අඩු ආදායම්ලාභියාගේ (ස්වීඩනයේ ආදායම් මට්ටමින්) සිට ඉහලම ආදායම්ලාභියා දක්වා සියළුම දෙනා ක්‍රමයෙන් වැඩි වෙමින් 50% පමණ වනතෙක් තම ආදායමෙන් බදු ගෙවයි. 

ලොව සෑම රටකම පාහේ මෙම බදු ක්‍රමය ඇත. එහෙත් ස්වීඩනයේ ඇති වෙනස නම් සමාජයේ සෑම පුරවැසියෙකුම මෙම බදු ගෙවීම තම යුතුකමක් සහ වගකීමක් ලෙස තරයේ සැලකීමයි. නීතියේ සිදුරු අතරින් රිංගා යාමට හෝ බදු උපදේශකයන් යයි කියා ගන්නා පෞද්ගලික ආයතන වලින් ආදායම අඩු කර පෙන්වීම සඳහා උපදෙස් ගැනීමට ඔවුන් උත්සුක වන්නේ නැත. 

ඉහල  ආදායම් බදු ගෙවන පුද්ගලයන් සමාජයේ වැඩි ගෞරවයට පාත්‍රවේ. ඒ ඔවුන් විසින් රටේ සුබ සිද්ධියට වැඩි දායකත්වයක් ලබා දීම වෙනුවෙනි. රටේ පැවැත්ම ඇත්තේ තමන් බදු සඳහා වන දායකත්වයෙන් බව ඔවුහු තරයේ අදහති. එසේම සියළු රටවැසියෝ කාගේ මුදලින් ලබා ගත්තත් සියළු සම්පත් පරිභෝජනයෙහි ලා බොහෝ සෙයින් අරපරිස්සම් වෙති. පාසලේදී, රෝහලේදී, සරසවියේදී, භෝජනාගාරයේදී ඔවුහු තම යුතුකම් උපරිමයෙන් ඉටු කිරීමට වෙහෙසෙති. නාස්තිය අවම කරගැනීමට සැලකිලිමත් වෙති. 

පාසල් දරුවා මෙන්ම සරසවි සිසුවාද තමාට හැකි උපරිම අයුරින් අධ්‍යාපන කටයුතු වල යෙදෙයි. එමගින් තමන් නොමිලේ ලබන අධ්‍යාපනයට සාධාරණය ඉටුකරයි.

රෝහලෙන් නොමිලේ ලැබෙන වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර සහ ඖෂධ ඔවුන් නියමිත මාත්‍රාවට නියමිත ආකාරයෙන් ලබා ගනියි. එමගින් නැවත අසනීප වීමෙන් රටට සිදුවන පාඩුව අවම කරගනියි. 

ආහාර ගැනීමේදී ඔවුන් නාස්තිය හෝ අධි පරිභෝජනය ශුන්‍ය කරගැනීමට කැපවෙයි. "මුදල් මගේය, එහෙත් ආහාර සැමගේය" යන සංකල්පය නොදන්නා ස්වීඩන් ජාතිකයෙකු නැති තරම්ය. එසේම අධිපෝෂණය හේතුවෙන් නොයෙකුත් ලෙඩ රෝග සෑදීම පිළිබඳව ඔවුහු බොහෝ සේ අවධානය යොමු කරති. 

කෙටියෙන් කිවහොත් ඔවුන්ගේ පාරිභාෂිකයේ  "යුතුකම් සහ වගකීම්" සඳහා ප්‍රධාන තැනක් හිමිවෙයි. "අයිතිවාසිකම්" සඳහා ඇත්තේ ඊට වඩා බෙහෙවින් අප්‍රධාන ස්ථානයකි. නමුත් ඔවුන් සියළු දෙනාටම තම අයිතිවාසිකම් නිතැනින්ම හිමි වෙයි.

මේ සිතුම් පැතුම් රටාව ස්වීඩනයේ, මාර්ග පිරිසිඳු කරන කම්කරුවාගේ සිට රටේ අග්‍රාමාත්‍ය වරයා දක්වා මුළු සමාජ පරාසය පුරාම විහිදෙයි. එය උඩ සිට පහළට ආවාද නැත්නම් පහළ සිට උඩට ගියාද, එසේත් නැත්නම් එකවරම මුළු සමාජ පරාසය පුරාම ඇතිවුනාදැයි මම නොදනිමි. 

ඕනෑම රටක අවසාන අරමුණ විය යුත්තේ මේ ස්වීඩන් මොඩලය කරා ළඟාවීම බව මගේ හැඟීමයි. නමුත් ලංකාව වැනි රටකට මේ කරා ලඟාවීමට අසීරු විශාල බාධකයක් ඇත.

ඒ ලාංකීය ජන විඥානයයි. 

වසර 2500 ක "ප්‍රෞඩ" ඉතිහාසයෙන් අප ලබාගෙන ඇත්තේ කුමක්ද?

මම ඔබව සමාජවාදයට බරවූ 70-77 රජය පැවති සමයට ගෙනයමි. 

එකල පාන් බෙදා හැරුනේ කෝටා ක්‍රමයටයි. ඔබට පාන් මිලදී ගත හැක්කේ පවුලේ සාමාජිකයන්ගේ ගණන අනුවය. අද ප්‍රමිතියෙන් නම් මෙම පාන්, පාන් යයි ඔබට හඳුන්වා දිය නොහැක. ගල් ගෙඩියක් වැනි තරමක් ඇඹුල් රසැති පිම්බුණ පිටිගුලියක් පාන් මිලදී ගන්නා ඔබට ලැබේ.  

මෙම පාන් විකිණීමේ බලතල ලබා දී තිබුණේ ප්‍රදේශයේ සමසමාජ හෝ ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ ලොකු අත්තකටය. මේ හැමතැනකම පාහේ සිදු වුනේ බේකරියෙන් පාන් ලැබුණු පසු හොඳම පාන් ගෙඩි ටික තමාගේ සහ තම පවුලේ නෑදෑ හිත මිතුරන් වෙනුවෙන් වෙන් කර තැබීමයි. ප්‍රදේශයේ අනෙකුත් පිරිස දිගු පෝලිමක සිටියදී, මෙම විශේෂ පුද්ගලයෝ පැමිණ පස්ස දොරෙන් පාන් ලබාගෙන ගියහ. සමහර දේශපාලන විරුද්ධවාදීන්ට හැමදාම ලැබුනේ බාගෙට පිපුණු විකෘති වූ පාන් ගෙඩියකි. 

"එකා සැමටත්, සැම එකාටත්" පාඨය යටතේ බිහිවූ සමුපකාරය මේ සමයේදී එහෙම පිටින්ම හොර ගුහාවක් විය. සමුපේ මැනේජර් යනු එවකට සිටි සමාජ ප්‍රභලයෙකි. "තමා තමාටත්, තමාගේ එකාටත්" යන්න බොහෝ සමුපකාර කළමනාකරුවන්ගේ තේමා පාඨය විය. 

මෙයින් මා කීමට උත්සහ කලේ 70-77 රජයේ වැරදි පෙන්වීම නොවෙයි. එම රජයේ ධනාත්මක ලක්‍ෂණ බොහොමයක් තිබුණි. අප අවධාරණය කරගත යුත්තේ ලාංකීය සමාජවාදියාගේ විඥානයද මෙය නම් අනෙක් අය පිළිබඳව කියනුම කවරේද යන්නයි?

ස්වීඩන් මොඩලයට අපට තව බොහෝ දුර ඇත. 

ඊළඟ කොටස: අපිට ඕනේ මොඩල් එක - සිංහල බෞද්ධ මොඩලයද? 

අපිට ඕනේ මොඩල් එක - ලාංකීය සමාජවාදී මොඩලයද?

ලංකාවට සමාජවාදය පැමිණෙන්නේ එංගලන්තයෙනි. එන් එම්, ලෙස්ලි, පිලිප්, රොබට්, කොල්වින් ආදීන් ට්‍රොස්කි දකින්නේ සුද්දාගේ ඇසෙනි. ඔවුන් රුසියාවේ සමාජවාදය කොතරම් ගැඹුරට හා ප්‍රායෝගිකව දුටුවාදැයි යන්න ගැටළුවකි. එස් ඒ වික්‍රමසිංහ කොමියුනිස්ට් පක්ෂය ගොඩනගන්නේද එංගලන්තයෙන් ඉගෙනගත් සමාජවාදයෙන් මිස චීනයේ හෝ රුසියාවේ සිදුවන බිම් මට්ටමේ සැබෑ වෙනස් කම් දැක නොවෙයි. 

මම ඉහත දේශපාලකයන්ට වඩා තරමක් වයසින් අඩු, වයෝවෘද්ධ බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික මහාචාර්යවරුන් දෙදෙනෙකු සමග මේ පිළිබඳව කතා කර ඇත්තෙමි. ඔවුන් විස්තර කරන ආකාරයට එකල (1930-1950 කාලය තුල) සමාජවාදය ධනවත් බ්‍රිතාන්‍ය පවුල් වල තරුණ පැලැන්තියේ විලාසිතාවක් වී ඇත. යටත් විජිත වලින් පැමිණි ධනවත් තරුණ තරුණියන්ද මේ රැල්ලට අසුවිය. එකල සවස් වරුවේ ලංඩනයේ හයිඩ් පිටිය ආසියාතික තරුණ තරුණියන්ගේ ජනප්‍රියම සම්මුඛ ස්ථානය වූ බව ඔවුන් දෙපලම පැවසීය. කුඩා වේදිකාවක් මතට නැග සමාජවාදය පිළිබඳව ව්‍යක්ත දේශනයක් පැවැත්වීම ආසියාතික තරුණයන්ට තම රටෙන් පැමිණි තරුණියන් වශී කරගැනීමේ මූලික ක්‍රමෝපායක් බවට පත්වී ඇත. 

"පසු කාලයක තම රටවලට ගිය මේ සමහර තරුණ තරුණියෝ ඔවුන් දුටු එංගලන්ත සමාජවාදය එම රටවල ස්ථාපිත කරන්න උත්සහ ගත්තා. බොහෝ දෙනෙක් ඒ රටවල නායකයන් බවට පත්වුනා" එක් මහාචාර්ය වරයෙකු පැවසීය.

එංගලන්තයේදී ඔවුන් දකින්න ඇත්තේ රුසියාවේ හෝ චීනයේ වූ කර්කශක රළු සමාජවාදය නොව, බටර් තැවරූ මෘදු සමාජවාදයක් බව මට සිතේ. පුරෝගාමී සමාජවාදී  නායකත්වයෙන් පසු පැමිණි ඊළඟ සාම්ප්‍රදායික වමේ නායකයන්ද මේ පරාසයෙන් එපිට ලෝකයක් නොදුටු බව පෙනෙයි. මේ වන විට මහළු වියේ පසුවන මේ දෙවන පරපුරේ සමාජවාදී නායකත්වයට අදටත් මාර්ක්ස්, එංගල්ස්ලාගේ පොත් වලින් එහාට ගොස් යථාර්තය වටහා ගැනීම අපහසු වී ඇති බව මගේ හැඟීමයි.

මෙම දේශපාලකයන් සමාජවාදය බිහිවූ රුසියාවේ හෝ චීනයේ කාලයක් වාසය කර එම දේශපාලන තන්ත්‍රයේ රසය දැනගෙන සිටියා නම් ඔවුන් ඉතා ඉක්මනින් යමක් අවබෝධ කරගත යුතුව තිබුණි. එනම් ඒ සමාජවාදී මොඩලය ලංකාවට කිසිසේත් ගැලපෙන්නේ නැති බවයි. 

කෙසේ  නමුත් මේ සාම්ප්‍රදායික සමාජවාදී නායකයන් වෙතින් සූරිය මල් ව්‍යාපාරය ඇතුළු ධනාත්මක සමාජ කර්තව්‍යයන් රාශියක් සිදුවූ බව නම් නොකියාම බැරිය. ඔවුන් අතරින් හොරදෙටුවන් හෝ භීෂකයන් ඇති නොවීමම ජාතියේ භාග්‍යයකි. 

ලාංකීය ද්විතීක සමාජවාදී යුගය සනිටුහන් කරමින් රුසියාවේ ඉගෙනුම සඳහා යන විජේවීර ලංකාවට සංකල්පයක් ගෙන එයි. ඒ එම යුගයේදී එහි තිබු සමාජවාදය නොව, 1917 දී සිදු වුයේ යයි ඔහු අසා තිබූ හෝ ඔහු සිතා සිටින සිද්ධාන්තය බව මගේ හැඟීමයි. එය වෛරී චින්තනයක් මිස එවකට අඩසියවසක් පරිණත වී තිබූ රුසියානු  සමාජවාදය නොවේ. මන්ද රුසියානුවන් බොහෝ දෙනෙකු මට කියූ පරිදි රුසියානු සමාජවාදයේ ස්වර්ණමය යුගය ඇතිවුයේ 60 දශකයේ දෙවන භාගයේදීය. 

රුසියාවේදී තමාට මුහුණ පෑමට සිදුවූ යම් යම් අමිහිරි සිදුවීම් සහ අතරමගදී ලංකාවට පැමිණි පසු නැවත තම අධ්‍යාපන කටයුතු සඳහා රුසියාවට පිවිසීමට එරට රජය තහනම් කිරීම මේ වෛරයට හේතු පාදක වන්න ඇත. 

ලංකාවේ තරුණයන් එදා සිට අද වන තෙක් "සමාජවාදය" නමින් දකින්නේ අඩු වැඩි වශයෙන්  මේ විජේවීර දායාද කල වෛරී චින්තනය බව මට වැටහේ. සරසවියේ වසර 4 ක උපාධිය සඳහා වසර 7 ක් ගතකල 88/89 සරසවි යුගයට අයත් අපේ පරපුරට මේ ගැන හොඳ අත්දැකීමක් ඇති බව මම දනිමි. 

මේ විජේවීර චින්තනය පෙරටු කොට ගත් මුල් කාලීන ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ ක්‍රියාකාරිත්වය සහ එහි තිබූ පුහු බව පිළිබඳව විග්‍රහ කරන විට එම පිලේ අරටු බැසගත් (hardcore) සාමාජිකයන් බොහෝ විට කියන කතාවක් ඇත. එනම් 60 දශකය අග භාගය වනවිට ලංකාවේ පැවති සමාජ අසාධාරණයන් සහ දේශපාලන වාතාවරණය පිළිබඳව අපට අංශු මාත්‍රයක දැනුමක් නැති බවයි. මෙම ප්‍රකාශය පරාජිතයාට ඉතා පහසුවෙන් සැඟවිය හැකි නවාතැනකි.

60-70 යුගය තුල දකුණු කොරියාව, සිංගප්පුරුව, මැලේසියාව, වියට්නාමය ආදී රටවල් පමණක් නොව ජපානය සහ සමහර යුරෝපා රටවල්ද ගත කලේ ඉතා දුෂ්කර පරිච්චේදයන්ය. ඉන් බොහෝ රටවල  වාතාවරණය ලංකාවේ එවකට තිබූ තත්වයට වඩා බෙහෙවින් පහල තිබුණි. ඔබ දකුණු කොරියාවේ සහ ජපානයේ මෙන්ම පසුකාලයක වියට්නාමයේ පිබිදීම පිළිබඳවද සොයා බලන්න. එවිට ඔබට සරල යථාර්තය වැටහෙනු ඇත. 

මෙම රටවල  නාගරික රැකියා විරහිත සහ දුෂ්කර ගම්බද තාරුණ්‍ය ප්‍රාදේශීය වශයෙනුත් ඉන්පසු ජාතික තලය තුලත් සාමුහිකව ක්‍රියාත්මක වන්නවිය. ඒ එකමුතුව විසින් ග්‍රාමීය සහ දුප්පත් නාගරික ස්ථර වල රැකියා උත්පාදනයට උර දුන්නේය. ප්‍රධාන දේශපාලන ප්‍රවාහයේ නායකත්වයකින් තොරව ඔවුන් කෘෂිකාර්මික කටයුතු සහ ඒ හා සබැඳි වාරි සහ කුඩා මාර්ග සංවර්ධනය කරන්න විය. රජයේ අවධානය ඒ කෙරේ යොමු වුයේ මේ තරුණ ක්‍රියාන්විතය ඉදිරියට යනු දැකීමෙනි. වියට්නාම්, දකුණු කොරියානු මෙන්ම තායිලන්ත රජයන්ද මේ කර්තව්‍යයට යොමු වුයේ එසේ නොකර සිටීමෙන් ඔවුන් ඉබේටම ජනතාවගෙන් ප්‍රතික්ෂේප වන තත්වයක් ඇතිවෙමින් තිබුණු බැවිනි. 

"මගේ හිසට මගේ අතින් තල් අත්ත ඔසවාගෙන වැසි දියෙන් බේරී, මම අනෙකුත් අය වෙනුවෙන් තල් අතු කැපුවෙමි". මෑතකදී මැලේසියාවේ යොවුන් හමුවක් ඇමතූ වියට්නාමයේ 80-දශකයේ ක්‍රියාකාරී වූ තරුණ නායකයෙක් එවකට තම ක්‍රියාකාරිත්වය පිළිබඳව ප්‍රකශ කලේ ඒ ආකාරයෙනි.

අවශ්‍ය නම් රජයේ හෝ ප්‍රධාන දේශපාලන ප්‍රවාහයේ කිසිඳු සහයෝගයක් නොමැතිව රට වෙනුවෙන් කැපවීමට ජනතාව එකතුකළ හැකි බව ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ දෙවරක් ප්‍රයෝගිකවම පෙන්වීය. 

එහෙත් දකුණු කොරියාවේ, වියට්නාමයේ, ජපානයේ තාරුණ්‍ය එම එකමුතුව තුලින් ජාතික සම්පත් ගොඩනගන විට ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ ලංකාවේ  මහජන සම්පත් විනාශ කර දැමුහ. 

ඔවුන් ජනතාව ජිවත් කරවන්න උර දෙන විට මොවුහු ජනතාව මරා දැමුහ. 

ඔවුන් දුප්පතුන් පොහොසතුන්ගේ ලොවට කැන්දාගෙන යන්න යත්ත දරන විට මොවුහු දුප්පතුන්ගේ දුප්පත්කම උත්කර්ෂවත් කළහ. 

ඔවුන් තමන්ගේ දැණුම, ශක්තිය සහ සමාජ චින්තනය පිළිබඳව දැඩි ලෙස විශ්වාසය තබද්දී මොවුහු ඈත එපිට රටක දශක ගණනාවකට පෙර අනුගමනය කල අසාර්ථක ක්‍රමවේදයක් දේවත්වයේ ලා සැලකූහ.

අන්තිමේදී මොවුන් තමා විසින් පරාජය කිරීමට වලි කෑ තක්කඩි ධනපති දේශපාලන ප්‍රවාහය වෙනුවෙන්ම වීල්බැරෝව තල්ලු කරන කුළී කාරයන්ගේ තත්වයට පත්වුහ. මෙය අතිශයින් ඛේදජනක වෘතාන්තයකි.  

විජේවීර විසින් බිහිකළ ජනතා විමුක්ති පෙරමුණට හෝ ඉන් කැඩී ගිය ශාකා වලට තවමත් රාජ්‍ය පාලන තන්ත්‍රය  පිළිබඳව පැහැදිලි චින්තනයක් හෝ අරමුණක් නොමැති බව මට සිතෙයි. නමුත් අවශ්‍ය නම් එය ඔවුනට ඉතා කෙටි කාලයකදී ගොඩනගා ගත නොහැකි යයි මම මින් අදහස් නොකරමි. 

මෙම වාමවාදී නායකත්වය රටේ ප්‍රධාන දේශපාලන ප්‍රවාහයේදී යම් යම් පරිවර්තනයන්ට භාජනය වෙමින් විටින් විට නව ලිබරල්වාදී චින්තනයක සේයා මතුකරයි. නමුත් සරසවි තුල ඔවුන්ගේ දේශපාලනය තවමත් 70 දශකයේ විජේවීර චින්තනයෙන් මිදී ඇති බවක් නම් නොපෙනෙයි. 

එහෙත් ලංකාවේ දැනට ඇති, හදවතට අවංකව දේශපාලනයෙහි නිරතවන එකම පක්ෂය ලෙස මම ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ දකිමි. ලංකාවේ සිටින අන් සියළුම දේසපාලුවන්ට වඩා ඔවුන් සත්‍යවාදිය, දුෂණයෙන්, වංචාවෙන් තොරය. එහෙත් සමුහයක් ලෙස ඔවුන් තුල ලංකාව මුහුණ දී ඇති ව්‍යසනයෙන් මුදවා ගැනීම සඳහා වූ යථාර්තවාදී හා ප්‍රායෝගික රාජ්‍ය පාලන මොඩලයක් ඇතැයි මම නොසිතමි. 

සෝවියට් දේශය බිඳ වැටුණු සැණින් මිනිසුන් තුල වසර 70 වකට වඩා යටපත් කර තිබූ මිනිස් ස්වභාවය මතුවන්න විය. සාමූහික ආර්ථික ක්‍රමවේදයන් අත හැර දමා ඔවුන් පෞද්ගලික ආර්ථිකයකට වේගයෙන් ප්‍රවිෂ්ඨ විය. ආගම ජාතිය වැනි සංකල්ප දිය යට තෙරපාගෙන සිටි රබර් බෝල මෙන් උඩ මතුවිය. ජන සමුහයේ උන්නතිය වෙනුවට පවුලේ යහ පැවැත්ම පෙරමුණ ගත්තේය. 

මෙය මිනිස් ස්වභාවයයි. වසර දහස් ගණනක් ක්‍රමිකව විකාශනය වූ මිනිස් සිතුම් පැතුම් සමුදායන් යටපත් කල හැක්කේ කෙටි කාලයකට පමණකි. කූඩු කරන ලද ව්‍යග්‍රයාගේ ව්‍යග්‍ර ස්වරුපය ඉඩ ලද විගසින් යලි මතුවන්නා සේ මිනිසා තම මනස සහ දෑත බැඳී යදම් වලින්  නිදහස් වූ සැණින් ඔහුගේ මිනිස් ගති ගුණ මතුවෙයි.

රටක් ගොඩ ගැනීමට දෑත දැරිය යුත්තේ උදළු, නගුළු, මිටි, දෑකැති මිස AK47, T56, ගල් කටස්, ග්‍රෙනේඩ් නොවන බව පොල් පොට් පරපුරේ උදවිය ලෝකයට පෙන්වාදී ඇත. නූතන යුගයේ පරිඝනකය සහ මෘදුකාංග රටක් නොව ලෝකයක් ගොඩනගයි. අසාධාරණය, අසමානතාවය ජයගත හැක්කේ තමාටත්, රටටත් වැඩදායක යමක් කිරීමෙන් මිස කිසිවක් හෝ කිසිවෙක් විනාශ කිරීමෙන් නොවන බව ඉතිහාසය නැවත නැවතත් පුනරුච්චාරණය කරයි. 

ලාංකීය සමාජවාදී මොඩල් කිහිපයක් මේ වන විට ඇතිවී නැතිවී ගියත් ඒ එකක්වත් ලංකාවට ගැලපෙතැයි මට නොසිතේ. මෙහිදී මා ලාංකීය සමාජවාදයක් ගැන කතා කරන්නේ එය රුසියානු හෝ මා අසා ඇති අනෙකුත් සමාජවාදයන්ට තරමක් වෙනස් වන බැවිනි. මේ ගැන පහදන්න අප සමාජවාදයේ අර්ථ දැක්වීම් විග්‍රහ කල යුතුය. අපි ඒ පිළිබඳව ඊළඟ ලිපියෙන් කතා කරමු. 



ඊළඟ කොටස: අපිට ඕනේ මොඩල් එක - ස්වීඩන් මොඩලයද? 


          

අපිට ඕනේ මොඩල් එක - සිංගප්පුරු මොඩලයද?

අපි පස්වරු 2ට පමණ ගෙදරින් පිටත් වන අතර කිලෝමීටර 300 කට වඩා දුරගෙවා පස්වරු 6ට පමණ ජෝහොර් බාරු වෙත ලඟා වෙමු. එහි හෝටලයක රාත්‍රිය ගතකරන අප පසුදා උදෑසනින් අවදි වී ගමන ආරම්භ කර වුඩ්ලන්ඩ් පාලම හරහා සිංගප්පුරුවට වන්නෙමු. 

අපි මැලේසියාවේ ගතකල වසර දහයක කාලය තුල මම පස්වරක් සිංගප්පුරුවට ගොස් ඇත්තෙමි. මේවන විට මම හරියටම ලෝකයේ ඇති රටවල් 50 කට පා තබා ඇත. ඉන් මා යාමට අකමැතිම රට සිංගප්පුරුවයි. ප්‍රථම වර මා එහි ගියේ එහි සුන්දරත්වය නැරඹීමට කීවොත් සත්‍යයකි. අනෙක් සෑම වරකම ගියේ අත්‍යවශ්‍ය වූ කාරණාවකට පමණකි. 

සිංගප්පුරුව ලොව ඇති පිරිසිඳුම රටකි. එහි අගය කිරීමට බොහෝ දේ ඇත. අහස සිඹින ගොඩනැගිළි, විනෝද උයන්, තරු ගණනාවක හෝටල්, ඉතා ක්‍රමවත් මාර්ග පද්ධති,  ඕනෑම ක්‍රියාවලියක ඇති ක්‍රමවත්භාවය ආදී ධනාත්මක කරුණු රැසකින් හෙබි මේ නුවර මා යාමට අකමැතිම ස්ථානයක් වන්නේ කෙසේදැයි ඔබ විමතියෙන් අසනු ඇත. 

සිංගප්පුරුව පුරාම මා දකින්නේ හැඟීම් දැනීම් නැති රොබෝවරුන් පිරිසකි. ඔවුන් තුල කලාත්මක චින්තනයක්, ස්වභාවධර්මය පිළිබඳව සුන්දර හැඟීමක් හෝ අඩුම තරමේ හාස්‍ය රසය විඳගැනීමේ හැකියාවක් හෝ මා දකින්නේ නැත. බස් රථයකට හෝ දුම්රියකට ගොඩ වන ඔබට තම ජංගම දුරකතනයේ හෝ ටැබ් එකේ දෙනෙත් ඔබා නොගත් පුද්ගලයෙකු දැකිය හැකි නම් එය පුදුමයකි. 

තෝකියෝවේ හෝ  හොංකොන්  නුවරදීද ඔබ මීට සමාන මිනිසුන් දකිනු ඇත. එහෙත් ඔවුන් ඉතා ආචාරශීලි වන අතර ඔවුන්ගෙන් කලාත්මක වින්දනය සම්පුර්ණයෙන් ගිලිහි ගිය බවක් නොපෙනේ. වරක් සිංගප්පුරුවේ උමං දුම්රිය පොළකදී අතපසු වීමකින් වයස 16 ක පමණ දැරිවියකගේ  ජංගම දුරකතනයේ මගේ අත යාන්තමින් වැදුණු අතර ඇය ඉතා උස් හඬින් මට බැන වැදුනාය. එවන විට වසර 8 ක් පමණ මැලේසියාවේ ලයාන්විත මිනිසුන් සමග දිවි ගෙවා තිබු මම ඇය දෙස තුෂ්නිම්භූතව බලා සිටියෙමි. 

1965 ට පෙර මැලේසියාව සහ සිංගප්පුරුව එකම රටකි. එහි වාසය කලේ එකම ජන කොට්ඨාශයකි (මැලේ, චීන, ඉන්දියන් මිශ්‍ර). වසර 50කදී ආර්ථික වශයෙන් මැලේසියාවට වඩා බොහෝ දුර ගමනක් සිංගප්පුරුව ගියේය. දරුණු නීති රීති යටතේ සිංගප්පුරුව විශාල ආර්ථික ප්‍රගතියක් අත්පත් කරගත්තේය. එහි දුෂණය බිංදුවක් ලෙස බොහෝ දෙනා දකිති. සිංගප්පුරු ජාතිකයන් බොහෝ දෙනෙකු අතර ආගම, ජාතිය, වර්ගය වැනි සංකල්ප පිළිබඳව හැඟීමක් නැත. මේ නිසා මෙම බෙදීම් මත පදනම් වූ ගැටුම් එහි නැත. 

මේ සියළුම යහඵල වෙනුවෙන් අඩසියවසක් තුල සිංගප්පුරුව විශාල ගෙවීමක් කර ඇත. එනම් රටේ සංවර්ධනය භුක්ති විඳීමට මිනිසුන් වෙනුවට යන්ත්‍ර බිහි කිරීමයි. ඔබට වුඩ්ලන්ඩ් පාලමෙන් මෙපිට මැලේසියාවට පා තබන විට මේ වෙනස සැබවින්ම දැනෙනු ඇත.

මම හැමදාම කියන කළු සහ සුදු ලෝකය වෙතට මම නැවතත් ඔබව රැගෙන යමි. කළු කළු වන්නේද සුදු සුදු වන්නේද දකින්නාගේ විඥාණය මතය. මා සිංගප්පුරු ජාතිකයන් කිහිප දෙනෙකු සමගම ඔවුන්ගේ ජීවන රටාව පිළිබඳව කතා කර ඇත්තෙමි. ඔවුන් සියළු දෙනාම එම ජීවිතය පිළිබඳව තෘප්තිමත්ය. ඔවුන් සැම දෙනෙකුගේම සතියේ රටාව එක හා සමානය. ගමන, රැකියාව, රෙදි සේදීම, ආහාර පිසගැනීම සහ අනුභව කිරීමට අමතරව ඔවුන් කරන්නේ සිකුරාදා සවස පබ් එකකට ගොස් බියර් වීදුරුවක් බීමත්, රුපවාහිනිය නැරඹීමත්ය. 

මිතුරු හෝ නෑදෑ ඇසුර, අසල්වැසියා සමග සතුටු සමිච්චිය, ආගමික හෝ සංස්කෘතික කටයුතුවල යෙදීම, විනෝද ගමන් යාම, චිත්‍රපට, වේදිකා නාට්‍ය, සංගීත හෝ නැටුම් දර්ශන නැරඹීම ආදී ක්‍රියා ඔවුන්ගේ කාල සටහනේ නැත.

දුප්පත් සමාජ පන්තිවල බොහෝ දෙනාට මේ සිංගප්පුරු ජාතිකයා නොකරන දේවල් කිරීමට ශක්තියක් නැත. එහෙත් ආර්ථික ශක්තිය තිබියදීද එයින් ඈත්වීම ඛේදයක් ලෙස මම දකිමි. සමහර ආගමික සමාජ තුලද මේ තත්වය ඇත. එබඳු තමා විසින් තමාගේ මනසට විලංගු දමාගත් ප්‍රජාවන් පිළිබඳව මම මෙහිදී කතා නොකරමි.

සිංගප්පුරු ජාතිකයෙක් උපතේ සිට මරණය දක්වා ඔහුගේ ජීවිතය ක්‍රමලේඛනය (programmed) කර ඇති බව මට හැඟෙයි. මිනිස් ජීවිතයක් යනු මෙම රජයේ ක්‍රමලේඛන රාමුවෙන් ඔබ්බට ගිය භුතාර්ථයක් විය යුතුයැයි මම සිතමි. මෙම ක්‍රමලේඛනය සහ සමහර ආගමික-සංස්කෘතික රාමු තුල බලහත්කාරයෙන් යොදන මානසික විලංගුවක් අතර ලොකු වෙනසක් මට නොපෙනේ. විලංගු ලාගත් සිංගප්පුරු ජාතිකයා මෙන්ම ආගමික අනුගමිකයාද තම විලංගුව සැපයක් බව සිතයි. මට සිංගප්පුරුව පෙනෙන්නේ, ලෝකයේ ඇති සුවපහසුම සිපිරි ගෙය ලෙසයි. මෙය සමහර විට මගේ චින්තන දෝෂයක් විය හැක. 

ලී ක්වාන් යූ බාරගත් සිංගප්පුරුව පිලිබඳ ඉතිහාසය දන්නා ඕනෑම අයෙක් ඔහුගේ ක්‍රියා මාර්ගය පසසනු ඇත. මමද එතැන සිටිමි. 

පැය 24ක් තුල මැලේසියාව විසින් පසු පසට පයින් ගසා සිංගප්පුරුව තම ෆෙඩරේෂනයෙන් (Malaysian Federation) එලවා දැමුයේ එහි වෙසෙන මිලියන දෙකක ජනතාව පිළිබඳව කිසිඳු තැකීමක් නොකරය. ජලය නැති, වගා බිම් අඩු, කිසිඳු ආදායම් මාර්ගයක් පිළිබඳව හෝඩුවාවක් නැති බිම් කඩක මේ පියා දරුවන් මිලියන දෙකක් සමග තනිවිය. ඔහුට තිබුණේ තේරීම් දෙකකි. එකක් සිය දරුවන් සමග මිය යාමයි. නැතිනම් ඉතා කර්කෂක රළු පථයක දිවි පරදුවට තබා ජාතිය ඉදිරියට ගෙන යාමයි. ඔහු දෙවෙනි මාර්ගය තෝරාගත්තේය. 

ඒ ගමන සඳහා ඔහු තම දරුවන් යන්ත්‍ර බවට හැරවීය. යන්ත්‍රවලට රිදවිය නොහැක. මාර්ගයෙන් පිට පනින යන්ත්‍ර ඔහු අක්‍රිය කර කොටස්වලට ගලවා දැමිය. ඒ ගැන අනෙක් යන්ත්‍ර කිසිඳු හඬක් නොනැගීය. ඒ ඒවා යන්ත්‍ර නිසාය. වසර 50 ක පමණ දිගු ගමනකින් පසු ලී ක්වාන් යූ නික්ම ගියේ ඔහුගේ පොරොන්දු දේශය යථාර්තයක් වූ බව මැනවින් පසක් කරගනිමිනි. එහෙත් එහි සිටින දරුවන් යන්ත්‍ර බව ඔහු අවබෝධ කරගත්තාදැයි මම නොදනිමි.   

මේ කතාව මට කීමට සිත් වුයේ ලංකාවට අවශ්‍ය රාජ්‍ය පාලන මොඩලය හෙවත් ආකෘතිය පිළිබඳව යම් කතිකාවතක් ඇතිවී ඇති නිසයි. 

ලංකාවට අවශ්‍ය සිංගප්පුරු මොඩලයද? මගේ පෞද්ගලික අදහස නම් අනිවාර්යයෙන්ම එය නොවන බවයි.

1965 දී ලී ක්වාන් යූ බාරගත් සිංගප්පුරුවත්, අද පවතින ලංකාවත් සංසන්දනය කිරීම ඔබට බාරය.

කෙසේ නමුත් අපේ මොඩලයකට සිංගප්පුරුවෙන් ගත හැකි දේ බොහෝ ඇත. 

........ ඊළඟ කොටස: අපිට ඕනේ මොඩල් එක -ලාංකීය සමාජවාදී මොඩලයද?

යුනිවසිටි රෑන්ක් මොකටද?

මීට වසර දෙකකට පමණ පෙර මම ජාත්‍යන්තර සමුළුවක් ඇමතීම සඳහා ලංකාවට පැමිණියෙමි. එම සමුළුව පැවතෙන අතර එක් විවේක අවස්ථාවකදී සහභාගී වූ කිහිප දෙනෙකු සමග මම සුහඳ පිළිසඳරක යෙදුනෙමි. මෙහිදී මාතෘකාව සරසවි ලෝක ශ්‍රේණිගත කිරීම වෙත ඇදී ගියේය. එවකට මා මැලේසියාවේ පුත්‍රා සරසවියේ සේවය කල අතර ඉහළ ශ්‍රේණිගත වීමක් අරඹයා අප දරණ උත්සාහයන් සහ කැපවීම පිළිබඳව මම කෙටි විස්තරයක්  කලෙමි. මෙය අසා සිටි එක් කාන්තාවක් මෙසේ කීවාය.

"ඕක මහා විකාරයක්. අපිට දැනිලාවත් තියෙනවද අපි පාස් අවුට් වුන යුනිවර්සිටි එකේ රෑන්ක් එක. කවුද ඕව අහන්නේ. බොරු වැඩ" ඇයගේ කටහඬේ වුයේ දරුණු උපහාසයකි.

ඇය කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ වෛද්‍ය පීඨයෙන් උපාධිය රැගෙන, ලංකාවේ රජයේ මුදලින් බ්‍රිතාන්‍යයේ වසරක පුහුණුව ලබා තරමක් දුර ප්‍රදේශයක රජයේ රෝහලක සේවය කරනා විශේෂඥ වෛද්‍යවරියක් බව මම පසුව දැන ගතිමි. 

මට ඇයගේ කතාව සම්පුර්ණයෙන්ම සත්‍ය බව ක්‍ෂණයකින් වැටහුණි. 

ලංකාවේ රජයේ සරසවියකට ඇතුල් වීම සඳහා ඇත්තේ ඉතා බිහිසුණු තරඟයකි. වෛද්‍ය අංශයෙන් නම් මේ තරඟයෙන් ජය ගෙන ඇතුළුවන සියල්ලන්ටම උපාධියෙන් පසුව රජයේ රැකියාව ලැබෙයි. ඉන්පසු පශ්චාත් උපාධිය සඳහා මෙරට සරසවියකට ඇතුළු වීමට අපහසුවක් නැත. එය සමත් වූ පසු පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලීය රටක කෙටි පුහුණුවක් ලබා ගැනීමටද රජයෙන් මුදල් ලබා දෙයි.

මේ තත්වය යටතේ ලංකාවේ සරසවි ශ්‍රේණිගත කිරීමක් පිළිබඳව කතා කිරීම පැහැදිලිවම විකාරයකි. නැත්නම් බොරු වැඩකි. ලංකාවේ පවතින පසුබිම අනුව  ලංකාවේ සරසවියක ඉගෙන ගෙන, රජයේ ආයතනයක සේවය කරන අයෙකුට සරසවියේ තත්වය කුමක්ද යන්න අදාළ වන්නෙම නැත.  

එහෙත් මේ තත්වය ලංකාවේ සියලු දෙනාටම අදාළද?

අපි මැලේසියාව දෙසට හැරී බලමු.

මා දස වසරක් සේවය කල පුත්‍රා සරසවිය පුර්ණ විශ්ව විද්‍යාලයක් ලෙස බෞතිස්ම ලබන්නේ වසර 1997 දීය. මා 2009 වසරේ එහි සේවයට බැඳෙන විට එහි ලෝක ශ්‍රේණිගත කිරීම 700-800 අතර විය. 1997 සිට වසර 12 තුල එය ලබා තිබූ ප්‍රගතියේ ප්‍රමාණය ඔබට සිතාගැනීමට නම් දශක ගණනාවකට පෙර ලංකාවේ ඇරඹි සරසවි පිළිබඳව සලකා බැලීම සුදුසුය. වසර 2009 වනවිට එම එක සරසවියක්වත් ශ්‍රේණිගත කිරීමට පවා ලක්ව තිබුනේ නැත. 

පුත්‍රා සරසවිය රජයේ විශ්වවිද්‍යාලයකි. එහෙත් එහි ඉගෙන ගන්නා සියළුම සිසු සිසුවියන් මුදල් ගෙවිය යුතුය. මැලේසියානු සිසුවෙකුට මෙම මුදල සමාසිකයක් සඳහා රුපියල් 40,000 ක් පමණ වෙයි. මෙම මුදල ගෙවීම සඳහා දක්ෂතම සිසුන්ට පුර්ණ ශිෂ්‍යත්වද සමහරුන්ට අර්ධ ශිෂ්‍යත්වද රජයෙන් ලැබේ. මීට අමතරව පෞද්ගලික අංශයෙන්ද දක්ෂ සිසුන් සඳහා ඉතා ආකර්ෂණිය ශිෂ්‍යත්ව ප්‍රදානය කෙරෙයි. විදේශීය සිසුන් ගෙවිය යුතු මුදල දේශීය සිසුන් ගෙවන මුදල මෙන් මෙන් දස ගුණයක් පමණ වෙයි. එනම් සමසකට රුපියල් ලක්ෂ 4 ක පමණ මුදලකි. මෙම විදේශීය සිසුන්ගෙන් ද්විත්ව වාසියක් සරසවියට ලැබේ. ඒ ගැන අපි පසුවට කතා කරමු.

පුත්‍ර සරසවියේද මම සිසුන් කෙරේ බලපාන ගැටළු රාශියක් දැක ඇත්තෙමි. නේවාසිකාගාරවල තත්වය, පුස්තකාලයේ අඩු පාඩු, වැසිකිළි ප්‍රමාණවත් නොවීම, විෂය නිර්දේශ යාවත්කාලින නොවීම ආදී ප්‍රශ්ණ එහි ඇත. ඒවාට නිරන්තරයෙන් විසදුම්ද ඉදිරිපත්වෙයි. සිසු-ගුරු සිසු-පාලක හමුවීම් නිතර සිදුවේ. එහෙත් මා සිටි දස වස තුල එක පැයකවත් සිසු උද්ඝෝෂණ, පන්ති වර්ජන තර්ජන එහිදී මා දැක නැත. ඒ වෙනුවට මා නිතරම දකින්නේ පාඩමෙන් පරිබාහිර අවස්ථාවල ඔවුන් දේශීය හෝ ජාත්‍යන්තර තරඟ සඳහා සුදානම්වන ආකාරයයි.

2010 වනවිට සරසවිය මගින් අපට "Vision -2020" නමින් නව දැක්මක් ඉදිරිපත් කරන ලදී. එහි මූලික ඉලක්කය වුයේ 2020 වන විට ලෝක ශ්‍රේණිගත කිරීමේදී පළමු සරසවි 200 අතරට පුත්‍රා සරසවිය පැමිණීමයි. මේ සඳහා බොහෝ කඩුළු සහ ඉලක්ක ආචාර්ය මණ්ඩලය වෙත ඉදිරිපත් කෙරුණි. වඩාත්ම බර පැටවුනේ මහාචාර්යවරුන් වෙතටයි. ඉතා ඉහල තත්වයේ සඟරාවල පර්යේෂණ පත්‍රිකා පළ කිරීම, තම ජාත්‍යන්තර සබදතා ජාලය තුල පුත්‍රා සරසවිය ජනප්‍රිය කරවීම, සියළු ආචාර්යවරුන් ජාත්‍යන්තර ව්‍යපෘති සහ උපදේශක කටයුතු වලට සහභාගී වීම, දේශීය වශයෙන් ඉහල වැදගත්කමක් ඇති කරුණු වලදී පුත්‍රා සරසවිය වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම ආදී වශයෙන් මෙම ඉලක්ක ඉදිරිපත් විය. 

මා ලංකාවේ සේවය කරන කල්හි උපදේශන (consultancy) කටයුතු වලට සහභාගී වීමට එරෙහිව එකට සිටින සඟයන්ම අවි අමෝරාගෙන එන අවස්ථා අනේකවත් මම දැක ඇත්තෙමි. එහෙත් මැලේසියාවේ තත්වය ඊට සාපුරාම වෙනස්ය. එකෙකුට අවස්ථාව ලැබුණු විට ඔහු කාක්කාට ආහාරයක් ලැබුනාසේ මුළු රෑනටම අඬගසයි. සරසවිය පාලක මණ්ඩලයද උපදේශන කටයුත්තෙන් තම සේවකයා අමතරව ලබන මුදල ගැන නොව සරසවියට ඉන් ලබාගත හැකි කීර්ති නාමය පිළිබඳව විමසිලිමත් වෙයි. 

වසර 2019 වන විට පුත්‍රා සරසවිය ලෝක ශ්‍රේණිගත කිරීමේ 159 වන ස්ථානයට පත්විය. අප සැමගේ උත්සාහයන් මල් පල ගැන්විණි. අද මා සත් සමුදුරෙන් එතෙර සිටියත් පුත්‍රා සරසවියේ සාර්ථකත්වය ගැන ඉතා සතුටටත් ආඩම්බරයටත් පත්වෙමි. ඒ මාද එහි සුවිශේෂී කොටස්කාරයෙකු වන බැවිනි. මගේ ඊළඟ ඉලක්කය දැන් මා සේවය කරන දකුණු අප්‍රිකාවේ විට්වොටර්ස්රෑන්ඩ් සරසවියද මෙම මාර්ගයේම ගෙනයාමයි. 

ඇයි පුත්‍රා සරසවියට අවශ්‍ය වුනේ ලෝක ශ්‍රේණිගත කිරීමේ ඉදිරියටම යන්න? මීට උත්තරය ලංකාවේ සරසවිවලට එය අවශ්‍ය නැත්තේ ඇයිද යන්නටද පිළිතුරු සපයයි. 

අද ලෝකයේ බොහෝ රටවල ඉහල තත්වයේ රැකියාවක් ලබා ගැනීමට ගිය විට අසන මූලික ප්‍රශ්ණයක් වන්නේ ඔබ ඉගෙන ගත් සරසවියේ රෑන්ක් එක කුමක්ද යන්නයි. ජාත්‍යන්තර තලයේ ගැවසෙන අයෙකුට මේ පිළිබඳව හොඳ අවබෝධයක් ඇත. පශ්චාත් උපාධියක් සඳහා යම් සරසවියකින් ශිෂ්‍යත්වයක් ලබා ගැනීමේදීද ලෝක සරසවි ශ්‍රේණිය ඉදිරියට පැමිණෙයි. මේ නිසා දක්ෂ සිසුන් සරසවියක් තෝරාගැනීමේදී ලෝක සරසවි ශ්‍රේණිය තම මූලික සාධකය කරගනී. විශේෂයෙන්ම මුදල් ගෙවා ඉගෙන ගන්නා පිරිස මේ පිලිබන්දව දැඩි අවධානයක් යොමු කරයි. මේ නිසා ඉහල ශ්‍රේණියක පවතින සරසවියකට සිසුන්ගෙන් ඉහල මුදලක් අයකළ හැකි අතර දක්ෂ සිසුන් ආකර්ෂණය කරගැනීමේදී අනෙක් සරසවිවලට හොඳ තරඟයක් ලබා දිය හැක. ලෝක සරසවි ශ්‍රේණියේ ඉහලට යාම තම රටටද ඉතා හොඳ කීර්තියක් අත්පත් කරදෙයි. 

මෙහිදී විදේශීය සිසුන් විශාල කාර්යභාරයක් සිදුකරයි. ඔවුන්ගෙන් ලැබෙන මුදල රටට ලැබෙන විදේශ විනිමයක්ද වන්නේය. සරසවියේ කීර්තිනාමය ලොවපුරා රැගෙන යන මූලික පණිවිඩ වාහකය ඔවුන්ය. මීට අමතරව විදේශීය සිසුන් හා දේශීය සිසුන් අතර ඇති අනුපාතය ලෝක සරසවි ශ්‍රේණිගත කිරීමේ ක්‍රියාවලියේදී සලකන මූලික අංගයකි. ශ්‍රේණිය වැඩිවන සරසවියකට විදේශීය සිසුන් වැඩි වශයෙන් පැමිණේ. ඒ සමගම සරසවියේ ශ්‍රේණිය ඉහල යයි. මෙය ධනාත්මක චක්‍රයක ක්‍රියාත්මක වෙයි.

ලංකාවේ රජයේ සරසවි වලට ඉහල ශ්‍රේණිගත කිරීමකට උත්සහ කිරීම සඳහා විශාල අවශ්‍යතාවයක් පවතින බවක් මට නම් නොපෙනේ. මේ සඳහා සමහර සිසුන්ට (විශේෂයෙන්ම විදේශ ශිෂ්‍යත්ව ලබා පශ්චාත් උපාධි සඳහා යාමට බලාපොරොත්තුවන පිරිසට) විශේෂ උනන්දුවක් ඇත. එහෙත් ඔවුනට කළහැකි දෙයක්ද නැත. අනෙක් අතට පෞද්ගලික සරසවි වලට මේ පිළිබඳව ඉදිරියේදී දැඩි අවධානයක් එල්ල කිරීමට සිදුවනු ඇත. අවසාන ප්‍රතිඵලය වන්නේ ලංකාවේ පෞද්ගලික සරසවි තව ටික කාලයකින් රජයේ සරසවි අභිබවා වේගයෙන් ඉදිරියට යාම වනු ඇත.