ඊයේ දිනය අලංකාරය. ඒ මගේ විෂය පථයෙන් ඈත්වූ විද්වතුන් කිහිප දෙනෙකු සමග රසවත් කතාබහ කිහිපයක්ම ඇතිවූ නිසාය. ඉන් එකක් ඔබ සමග බෙදාගැනීමට සිතුනි.
මෙය පැවසුවේ සැම්බියාවේ ලුසාකා නුවර සිට පැමිණි සමාජ විද්‍යාව පිලිබඳ මහාචාර්යවරයෙකි. නමින් ඔහු සෑම් ය. සෑම් හොඳින් හඳුනන පුද්ගලයෙක් (භෞතික විද්‍යා උපාධියක්ද සහිත) ඉතා තදින් මිත්‍යා මත විවේචනය කරන්නෙකු ලෙස සමාජයේ කතා බහට ලක්වී ඇත. යක්ෂයන්, භූතයන් වැනි ගුප්ත සංකල්ප මුළුමනින්ම බැහැර කල ඔහු එවැනි විශ්වාස බිඳ හෙලීමට ප්‍රභල උත්සහයක් ගෙන ඇත. මේ නිසාම ඔහුට දන්නා හඳුනන අය ගොස්ට්බස්ටර් යන නම පටබැඳ තිබුණි.
මේ අතර සැම්බියාවේ ලිවින්ස්ටන් නගරයේ (ඉතා දැකුම්කළු වික්ටෝරියා ඇල්ල ඇත්තේ මෙම නගරයේය) තිබූ භූත බංගලාවක් යයි ප්‍රසිද්ධ නිවසක හැකිනම් රැයක් ගතකරන ලෙස යම් පුද්ගලයෙක් ගෝස්ට්බස්ටර්ට අභියෝග කර ඇත. ඒ ඩොලර් 100ක ඔට්ටුවකටය.
මෙම විශාල නිවස බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයෙකු සතුවී තිබී ඇති අතර 1970 ගණන් වල ඔහුගේ බිරිඳ මෙම නිවසේ කාමරයක ගෙල වැළලාගෙන මියගොස් ඇත. මෙම කාන්තාව සැමියා විසින් මරා එල්ලන ලදැයිද ඒ දිනවල කතාවක් පැතිර තිබී ඇත. කෙසේ නමුත් එම මරණයෙන් පසු ටික දිනක් ගතවන විට නිවසේ නොයෙකුත් ශබ්ද ඇසෙන්න සහ අද්භූත සිදුවීම් ඇතිවන්න පටන්ගත් බව කියවේ. මේ නිසා ගෙදර වැඩපල කර දුන් කළු ජාතික කාන්තාවද, වතු පල්ලාද (gardener) සේවයට යෑම නවතා ඇත. ටික කාලෙකින් නිවස වසා දමා සුදු ජාතිකයා දරුවන්ද සමග එංගලන්තයේ පදිංචියට ගොස් ඇත. එතැන් සිට වසර 50 කටත් වඩා මෙම නිවස වසා දමා තිබී ඇති අතර රෑ අඳුර වැටීමෙන් පසු ඒ අසලින් වැරදීමකින් වත් කිසිවෙකු නොයන බව සෑම් පැවසීය. මෙම නිවස තුලින් රාත්‍රියට භූත එලි පෙනෙන බවද බොහෝ දෙනාගේ විශ්වාසය විය.
ගෝස්ට්බස්ටර් ඉතා කැමැත්තෙන් මෙම අභියෝගය බාරගෙන ඇති අතර නියම කරගත් දිනෙක සන්ධ්‍යාවේ ඔහු සිය නිදන ආම්පන්න සහ රාත්‍රී ආහාරය රැගෙන එම නිවසට ඇතුළු වී ඇත. පසුදා උදෑසන නියමිත වෙලාවට නිවසින් පිටතට ඔහු නොආ බැවින් අභියෝගය කල පුද්ගලයා පොලිසිය සහ ගම්වැසියන් කිහිප දෙනෙකු සමග නිවසට ඇතුළු වී ඇත. එහිදී ඔවුන්ට දැකගත හැකිව ඇත්තේ කාමරයක් තුල මියගොස් සිටි ගෝස්ට්බස්ටර්ගේ මෘතදේහයයි. ඔහුගේ සිරුර නිල්වී ඉදිමී තිබී ඇත. මේ සමගම ගම්වැසියන්ගේ භූතයන් පිලිබඳ බිය දෙගුණ තෙගුණ වන්නට ඇත.
කෙසේ නමුත් ගෝස්ට්බස්ටර්ගේ පශ්චාත් මරණ පරීක්ෂණයේදී සොයාගෙන ඇත්තේ ඔහු විෂ වායුවක් අඝ්‍රාණය කිරීමෙන් මියගොස් ඇති බවයි. මේ පිළිබඳව උනන්දු වූ සෑම් ඔහුගේ සරසවියේම රසායන ඉංජිනේරු විද්‍යා අංශයේ සේවය කරන සඟයෙක් සමග එකතුවී එම නිවසේ ගෝස්ට්බස්ටර් මියගොස් සිටි කාමරය තුල වායු සංයුති අධීක්ෂකයක් (air composition monitor) සවිකර ඇත. දින පහකට පමණ පසු එහි දත්ත නිරීක්ෂණය කරන විට පෙනී ගොස් ඇත්තේ එම නිවස තුල ඇමෝනියා, මීතේන්, සල්ෆර් ඩයොක්සයිඩ් වැනි උග්‍ර ගණයේ විෂ වායු සාන්ද්‍රණය ඉතා අධික බවයි. දහවල් කාලයේදී මෙම සාන්ද්‍රණය අඩු මට්ටමක පවතින අතර අඳුර වැටීමත් සමග ක්‍රමයෙන් වැඩි වී මධ්‍යම රාත්‍රීය පසුවන විට උපරිම සාන්ද්‍රණයකට ළඟාවේ. මෙය විනාඩි කිහිපයක් තුල වැඩිහිටි පුද්ගලයෙකු මරණයට පත් කිරීමට තරම් ප්‍රමාණවත්ය. වැඩිදුර පරීක්ෂණවලදී හෙළිවී ඇත්තේ මෙය නිවසේ බිත්ති මත සහ දිරාගිය ලී කොටස් මත වර්ධනය වන දිලිර සහ බැක්ටීරියාවල ක්‍රියාකාරිත්වය නිසා ඇතිවන්නක් බවයි. එහි තිබූ සමහර දිලීර ජෛව දීප්තිය (bioluminescence) මගින් නොයෙකුත් ආලෝක ධාරා මවන බවද ඔවුන් සොයාගෙන ඇත. ඕනෑම නිවසක් කාලයක් තිස්සේ පරිහරණයට නොගෙන වසා දමා ඇතිවිට මේ තත්වය ඇතිවිය හැකි බව සෑම් පැවසීය.
අපි තව දුරටත් මේ ගැන කතා කල අතර වසා දැමු නිවාසවල පමණක් නොව නුග (banyan tree), විලෝ වැනි අධික තෙතමනය ඇති ස්ථානවල සැදෙන දැවැත්ත රුක්ෂ වලද මුල් ආශ්‍රිතව මෙම විෂ වායු ඇතිවන බව සෑම් පැවසීය. මෙය බොහෝ විට මීතේන් වායුව මුල් කොටගත් විෂ වායු සංකලනයකි. පසේ ඇති කුහරවල දිලිර සහ බැක්ටීරියා මගින් ඇතිකරන මෙම වායු බුබුළු ක්‍රමයෙන් වර්ධනය වී එක් අවස්ථාවක අධික පීඩනය නිසා වායු ගෝලයට මුදා හැරේ. මේ අවස්ථාවේදී එම ස්ථානය අසල සිටින පුද්ගලයෙක් දැඩි අනතුරකට මුහුණ දෙයි. එය විකාර රූපී මායාවන් දැකීමේ (hallucinations) සිට මරණය දක්වා පරාසයක විපතක් විය හැක. මෙවැනි ශාකවල කන්දෙහි සහ පත්‍රවල රාත්‍රී කාලයේ ජෛව දීප්තිය ඇති කරන දිලීරයන්ද වර්ධනය වේ. මට ලාංකිකයන් දකින භූත, ප්‍රේත, දේවතා එළි මතකයට නැගුණි.
අප තව බොහෝ දේ කතා කලත් මගේ ලිවීම මම මෙතෙකින් නවතමි. මට දිය යුතුව තිබූ පණිවිඩය නම් ඔබ ගුප්ත කාරණා පිළිබඳව විශ්වාස කලත් නැතත් ඒවා ප්‍රයෝගිකව ඇතැයි හෝ නැතැයි ඔප්පුකිරීම සඳහා අභියෝග බාරගැනීමට තරම් අනුවණ නොවන්න.
