නුහුරු බවයක හුරු සුවඳ දැනුනා

අරගලය නිම විය

 

ගෝල්ෆේස් අරගලය නිම විය. ඒ ගැන වැටෙන පෝස්ට් නිමක් නැත. ඒවා ලංකාවේ ජන විඥානය කියාපාන කැඩපත් වැනිය.

අරගලය සාර්ථකද අසාර්ථකද යන්න තීරණය වන්නේ අරගලය තුලින් ඔබ බලාපොරොත්තු වූ හෝ නොවූ ප්‍රතිදාන මතය. එහි මුඛ්‍ය සටන් පාඨය වූ "Go home Gota" යන්න අරගලයේ අරමුණ කරගත් පිරිසට මෙය අති විශිෂ්ඨ නිමාවකි. System change එකක් වෙනුවෙන් අරගලයට එක්වූ පිරිසට එහි ප්‍රතිඵලය ඉතා අසතුටුදායකය. මේ අන්ත දෙක අතරේ අරගලයේ යහ ඵල කිහිපයක්ම ඇත. System change එකක් වෙනුවෙන් පෙනී සිටිනවා යයි කී සමහරුන්ගේ ඇත්තම අරමුණ වී තිබුණේ Coruption-ownership change එකකි. එනම් උඹලා කැමති හොරා වෙනුවට අපි කැමති හොරා රජකිරීමයි. 

මා දකින ආකාරයට අරගලයේ අග්‍ර ඵල දෙකකි. ඉන් පළමුවැන්න ලංකික ජන විඥානය ප්‍රායෝගිකවම අවබෝධ කරගැනීමට ඒ සඳහා උනන්දුවන අයට ලැබුණු අවස්ථාවයි. එය ලංකාව ගොඩ දැමීමට උණක් යන්තමට හෝ තවමත් ඇති සියළු දෙනාටම අනාගතයේදී බොහෝ සෙයින් උපකාරී වනු ඇත. 

දෙවැන්න ලංකාවේ ක්‍රියාකාරී අති බහුතරයක් දේශපාලකයන් එකම ජාලයක ඉත්තන් බව ස්ථිර වශයෙන්ම සාක්‍ෂාත් වීමයි. 

------------------------------------------

බොහෝ දෙනෙකුට දැන් අරගලය ඇරඹෙන්න හේතු පාදක වූ කරුණු මතක නැත. සමහරු දැන් කතාකරන්නේ එය අසුරු සැනෙකින් ඕපපාතිකව පහල වුවා සේය.

කෙටියෙන් කියන්නම්. අරගලය ඇරඹීමට පෙර රටේ කිලෝ මීටර ගණන් දිග තෙල්, ගෑස් පෝලිම් විය. සාගතය හිස ඔසවා තිබුණි. සංචාරක ව්‍යාපාරය පමණක් නොව රටේ සෙසු බොහෝ කර්මාන්ත බිඳ වැටී තිබුණි. උද්ධමනය ඉතා ඉහල අගයක තිබුණි. මාස කිහිපයක සිට රට ආර්ථික වශයෙන් බංකොලොත් වී තිබුණි.

අරගලයෙන් විනාශ වෙන්න තරම් දෙයක් රටේ ඉතිරි වී තිබුණේ නැත.

අරගලයේ මූලිකත්වය ගත්තේ දේශපාලන මෙන්ම සාමාජීය වශයෙන්ද පරිනත නොවූ තරුණ ජවයකි. එයට නායකත්වයක්, මාර්ග සිතියමක්, පැහැදිලි අරමුණක් සහ ඉලක්ක ලබා දිය යුතු විය. නමුත් එය කල යුතුව තිබූ අත්දැකීම් බහුල ක්‍රියාකාරී දේශපාලන ප්‍රවාහ එය මග හැරියෝය. ඒ ගැන මම කිහිප වරක්ම ලිව්වෙමි. 

------------------------------------------

දේශපාලකයන්ට පවරා ඇති නඩු, නීතිපති විසින් තාක්‍ෂණික හේතු මත ඉවත් කරගත් නඩු, කෝප් කමිටු වාර්තා සහ වෙනත් අනේක කොමිෂන් වාර්තා අනුව මේ රටේ පක්ෂ විපක්ෂ භේදයකින් තොරව අති බහුතරයක් දේශපාලුවන් මහජන මුදල් ගසා කා ඇති බව සක් සුදක්සේ පැහැදිලිවේ. නොඑසේ නම් රුපියල් ට්‍රිලියන ගණනක මුදල් බහිරවයා ගිල්ලා විය නොහැක. WWE සහ ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තුව අතිශයන්ම සමාන වන්නේ මේ හේතුව නිසාය. ඔවුන් එක් පවුලකි. එකෙකුට එකෙක් නැතුව බැරිය. 

ලංකාවේ බහුතරයක් ජනතාවගේ දැනුම් සම්භාරය තුල මේ ගැන දත්ත ඇත. නමුත් මට දැනෙන ආකාරයට මේ දැනුම විශ්ලේෂණය කර තේරුම් ගැනීමට තරම් තර්ක බුද්ධියක් බොහෝ දෙනෙකු සතුව නැත. එය උගත්-නුගත් කියා වෙනසක් නැතිව සමාජය තුල පිළිබිඹු වේ. තේරුම් ගන්නා සුළුතරය අතර පවා තේරුම අවබෝධය කරා ගෙන යාම පිණිස මානසික අවස්ථිති පවුර තරණය කර ගත හැකි අය සිටින්නේ අතලොස්සකි. 

අරගලය ඇති වන්නේ තමා පෙළන, තම ධනය සොරා කන, පාලක පැලැන්තියට එරෙහිව පද්ධති වෙනසක් සඳහා බව ලංකාවේ බහුතරයක් පාලිතයන්ට වැටහෙන්නේ නැත. අරගලය සමච්චලයට ලක් කරමින් පෝස්ට් පලකරන කිසිවෙක් රටේ යස ඉසුරින් වැජබෙන ධනපතියන් නොවන බව නම් ඉතා පැහැදිලිය. පාලකයාගේ හොර තක්කඩි අමන කම් හේතුවෙන් දරිද්‍රතාවය හිස මත තබාගෙන, බසයක පා පුවරුවේ එල්ලී යන පහල මධ්‍යම පාන්තිකයා, තම පීඩකයා වෙනුවෙන් පෙනී සිටින සමාජයක, system පෙරලන්නට පෙර, පෙරලන්න ඇති දේ බොහෝය.    

ලංකාවට what happened? එදා අද සහ හෙට පලිඟු බෝලයෙන්

කුඩුකාරයාට මොනවා කලත් කුඩු නැතිව බැරිය. ලංකාව ගැන උණ තියෙන එකාටද එසේමය. කෙතරම් නවත්වන්න සිතුවත් ඇසිල්ලක් ලද සැනෙන් ලියන්නම සිතේ.

මේ ලියන්නේ මගේ දැනුම් සම්භාරයේත්, විශ්ලේෂණ හැකියාවේත් උපරිමය තුල හැකි අවමයට මානසික අවස්ථිතිය අඩු කරගෙනය.

-------------------------------------

මට ලාංකිකයා පිළිබඳව ඇත්තේ විමතියකි. මගේ මූලික විෂය පථය සමාජ මනෝ විද්‍යාව වුවා නම් මම අඩුම ගණනේ ලාංකික ජන විඥානය පිළිබඳව high impact papers තුනක්වත් පළ කරමි. 

අරගලය පැමිණිය යුතුවම තිබුණි. ඒ තරමට ලාංකික දේශපාලනය පිරිහීමකට ලක්ව ඇත. රට වේගයෙන් බංකොලොත්භාවයට පත්වන බව දුර තියාම කිව්වේ මා පමණක් නොවේ. දේශපාළුවා ඒ තරමට ඇස් පනාපිටම සොරකමෙහි යෙදුනේය. මංකොල්ලය කෙතරම් ම්ලේච්ඡ තත්වයකට වැටුනේද යත් කොවිඩ් රෝගයෙන් දැඩි ලෙස පෙලෙන සමාජයෙන් පවා ඔවුහු කඩා වඩා ගත්තෝය. මේ කාලකන්ණි තත්වය මා කිසිඳු දුෂිත අප්‍රිකානු රටක පවා දුටුවේ නැත.  

මෙතරම් දරුණු මංකොල්ලයක් ඇස් ඉදිරියේ දකිත්දිත් බහුතරයක් තම ප්‍රියතම දේශපාලුවා රැකගැනීමට නොයෙක විද අමන කතා දෙඩීය. ඉන්දියාවේ හා බංගලාදේශයේ මා මේ මානසික දුර්වලතාවය දුටුවේ නූගත් ගැමි පරිසරයන් තුලයි. එහෙත් ලංකාවේ මෙලෙස කතා පැවසුවො සමාජයේ උගතුන් යයි පෙනී සිටින්නන් වුහ. රට වැටෙන්නේ කොවිඩ් නිසා යයි ඔවුන් පවසද්දී ලෝකයම එයට ගොදුරු වූ බව මෙනෙහි කරගන්න තරම් ඔවුන්ට හැකියාවක් නොවීය. තවත් සමහරු කොවිඩ් නිසා සංචාරක ව්‍යාපාරය වැටුණු බැවින් ලංකාව බංකොලොත් වූ බව කීය. ලංකාවට වඩා ඉතා අධික ලෙස සංචාරක ව්‍යාපාරය මත තම ආර්ථිකය පවතින මාල දිවයින, තායිලන්තය වැනි රටවල් අපුරුවට මේ තත්වයෙන් ගොඩ ආ බව වටහා ගැනීමට ඔවුන්ට හැකියාවක් නොවීය. 

-------------------------------------

අරගලය ඇරඹෙන්නේ මහජන විරෝධය තුලිනි. එය කෙනෙකුට අවබෝධ නොවන්නේ නම් එය ඔහුගේ දුර්වලකමකි. අරගලයට මිනිසුන් සුදානම් වන විට සජබය මෙන්ම ජවිපෙද තමන් ඊට සම්බන්ධ නැති බවත් එයට සම්බන්ධ වන අය පිළිබඳව තමන්ගේ වගකීමක් නැති බවත් කීය. පැහැදිලිවම මෙය විකල්ප බලවේගයක් නැගී සිටීම පිළිබඳව ඔවුන් තුල ඇති භීතිය ප්‍රදර්ශණය කිරීමක් ලෙස මම දකිමි. අරගලය තීව්‍ර වෙමින් ජයග්‍රහණ අත්පත් කරගන්නා විට ජවිපෙ නායකයන් කියා සිටියේ තමන්ගේ තරුණ පෙළ අරගලයේ සක්‍රියව සිටින බවයි. එහි පහල කේඩරයද සමාජ මාධ්‍ය තුල අරගලය වෙනුවෙන් නිවේදන නිකුත් කරමින් ඉදිරියෙන්ම පෙනී සිටියේය. 

අරගලය බිඳ වැටෙමින්, දියාරු වෙමින්, වියැකී යන විට ජවිපෙ ඉහල පෙලෙන් සද්දයක් නැත. පහල කේඩරයද හිමින් සීරුවේ මාරු වී ඇත. ජවිපෙ කිසිවෙක්, මා දන්නා තරමින් පොලිස් අත්අඩංගුවේ නැත. ඔවුන්ගේ මේ "දිනුවොත් අපේ - පැරදුනොත් තොපේ" සංකල්පය මේ වන විට ඔවුන්ට පාරාවළල්ලක් වී ඇති සෙයකි. ජවිපෙට යම් ප්‍රසාදයක් පළකරමින් සිටි, ඊට පෙර කවදාවත් ජවිපෙ ගැන පැහැදීමකින් නොසිටි පිරිස නැවතත් ඔවුන්ට අහිමි වෙමින් පවතී. මිනිසුන් ජවිපෙ වෙතට තල්ලු වුණේ ඔවුන් පිළිබඳව ඇතිවූ පැහැදීමකින් නොව අනෙක් දේශපාලුවන්ගේ තිබු අන්ත දුෂිත ස්වභාවය නිසා බව ඔවුන්ට නොතේරී ඇති සේයකි. තම නායකයන්ගේ  තීරණවල ඇති ගැටළු පෙන්වා දෙන විට පණිවිඩකරුට වෙඩි තැබීමේ ස්වභාවය ඔවුන්ට අත් හැරගැනීමට නොහැකි වී ඇත. 

-------------------------------------

මැලේසියාවේ, බංගලාදේශයේ, පකිස්ථානයේ, නේපාලයේ, කොලොම්බියාවේ, සැම්බියාවේ, උගන්ඩාවේ සහ තවත් අප්‍රිකානු රටවල් කිහිපයකම රාජ්‍ය පාලනයට බලවත් රටවල් අතදාන ආකාරය මම first hand අත්දැකීම් තුලින් වටහාගෙන ඇත්තෙමි. මේ නිසා මට ලංකාවේ සිදුවන බොහෝ දේ ඉවකිරීමේ හැකියාව ඇත. ලංකාව වැනි අන්ත දුෂිත මෙන්ම අමන මානසිකත්වයක් ඇති දේශපාලකයන් සිටින රටවලට මැදිහත්වීමට බලවත් රටවල් අතර ඇත්තේ පොරයකි. ලංකාව තුල 2010 වසරේ පමණ සිට පැහැදිලිවම කඳවුරු දෙකක් පොරකමින් සිටියෝය. ඒ චීනය-පකිස්ථානය සහ ඇමරිකාව-ඉන්දියාව යන යුගල දෙකයි. මෙයින් මහින්ද රාජපක්ෂ ප්‍රමුඛ කණ්ඩායම හොරකමට වඩා පහසු pro-Chinese පිළට හේත්තු විය. 

චීනය ණය දෙන ආකාරය සහ එය කළමනාකරණය කරන ආකාරය පිළිබඳව මම මුලින්ම ලියන්නේ මගේ දෙවැනි උගන්ඩා ගමන අතරතුරය. ඒ 2013 වසරේදීය. ඔවුන් ඉතා සාර්ථක මාර්ග සිතියමක යමින් ලංකාව සිය අණසකට නතු කරගත්තේය. අද IMF එකට සහ ඇමරිකාවටත් කියන්න සිදුවී ඇත්තේ මුලින් චීනය සමග ඇති පටලැවිල්ල ලිහාගෙන ඊට පස්සේ අපෙන් උදව් ඉල්ලන්න එන්න කියාය. 

ඇමරිකාව ගෝඨාභයව ගෙන එන්නේ මේ චීන ආධිපත්‍ය වෙනස් කිරීමටයැයි මට සිතේ. එහෙත් ඔහු කිසිම වැදගැම්මකට නැති පතෝලයෙක් බව තේරුම් ගන්නට ඔවුන්ට වැඩි කල් ගියේ නැත. ගෝඨාට මහින්දලාව ඉන්නා තැනින් අඩියක් වත් පිටුපසට ගැනීමට නොහැකි විය. රාජපක්ෂලාගේ ගොන්කම නිසා අරගලය ඇති වන්නේ මේ අවස්ථාවේය. අරගලය නොව රට තුල කුමන වෙනසක් වීමට මුල පිරුවත් බලවතුන් එයට අත දැමීම ලංකාව වැනි හිඟන රටකට වැළක්විය නොහැක. 

ඇතිවෙමින්  තිබූ රැල්ල සමග කොළඹ ඇමරිකානු තානාපති කාර්යාලය ලංකාවේ ඊළඟ නායකයා ලෙස අනුර කුමාර දිසානායක හඳුනාගත් අවස්ථාවක්ද විය. නමුත් එය ලත් තැනම ලොප් වුණේ ජවිපෙ අනුගමනය කල පතෝල න්‍යාය හේතුවෙනි. ආසයි-බයයි සෙල්ලමට බලවතුන් කැමති නැත. සජිත්ට අත් වුනේද ඒ ඉරණමයි. තව ටික කාලෙකින් සජිත් ප්‍රේමදාස යන නම ලාංකීය දේශපාලනයෙන් මැකී අමතකවී යාමට නියමිතය. 

-------------------------------------

මීට ටික කලකට පෙර ලංකාවේ සිටි දේශපාලකයෙක් නොවන ඉහලම රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයෙක් මා සමග කුළුපඟ කතාබහක යෙදෙන විටක ඔහු රනිල්ව හැඳින්වුයේ baby-faced serial killer යනුවෙනි. අපි දෙදෙනා මෙහි සිංහල පරිවර්තනය සොයන්න ගොස් නැවතුණේ "බබා-මුහුණු වැල් ඝාතකයා" යන වැකියෙනි. අපි එදා මහා හඬින් සිනා සෙද්දී කෙදිනක හෝ රනිල් ලංකාවේ ජනාධිපති වේ යයි අංශු මාත්‍රයකවත් හැඟීමක් නොවීය. 

රනිල් පිළිබඳව අටුවා ටීකා ලිවීමට අවශ්‍ය නැත. ඔහු ගැන නොදන්නා 90 දශකයෙන් පසු උපන් ළපටියන්ද මේ සති කිහිපයට ඔහු පිළිබඳව යම් වැටහීමක් ලබා ගෙන ඇති සිතමි. රනිල් යනු program කරන ලද රෝබෝවකි. ඔහු රාජපක්ෂලාව bail out කරයිද නැත්නම් සිපිරිගෙට හෝ එල්ලුම් ගසට යවයිද කියා ඔහුවත් දන්නේ නැති බව මම සිතමි. එය තීරණය කරන්නේ programer විය හැක. රාජපක්ෂලාට රනිල් සමග හැරෙන්නවත් නොහැකිය. ඒ රනිල්ගේ හැකියාව නොව programer ගේ කෙරුවාවයි. අද රනිල්ගේ ගුණ වයන රාජපක්ෂ ගැත්තන් තව මාස කිහිපයකින් කුමක් කියයිදැයි මම උපේක්ෂාවෙන් බලාගෙන සිටිමි. 

රනිල් ජනපති වන්න සති කිහිපයකට පමණ පෙර ඔහු එම තනතුරට පත්වන බව කොළඹ ඉහල diplomatic circle එක දැන සිටි බව මගේ හැඟීමයි. සාමාන්‍යයෙන් මෙවැනි අවශ්‍යතාවයක් ඇති විට තානාපති කාර්යාලය කරන්නේ අදාළ සියලුම පාර්ශවවලට තම අවශ්‍යතාවය දැනුම් දීමයි. ඉන්පසු ඔවුන් යම් විගඩමක් ජනතා තිරය මත පෙලගස්වයි. එය එසේම සිදුවිය.  

දැන් මම නැවතත් ලාංකික ජනතාව ගැන මතක් කරමි. පට්ට හොරුන් සෙට් එකක් පත්කරගෙන, ඔවුන්ව නඩත්තු කරමින්, තවමත් ඔවුන්ගේ ගුණ ගායන කරමින් සිටින සමහර පිරිස් ලංකාව අද පත්වී ඇති අසරණ හිඟන තත්වය පිළිබඳව ඇමරිකානු තානාපති කාර්යාලයට පලු පැලෙන්න බැනීම හාස්‍යජනක නොවේද?

මෙතැන් සිට කොයිබටද?

-------------------------------------

මහජන අරගල ඇතිවන්නේ සංවිධානාත්මක මග පෙන්වීමකින් නොවේ. ලංකාවේද එය ඇතිවන්නේ එලෙසමය. එහෙත් ඇතිවන ජන රැල්ලට නායකත්වයක්, මාර්ග සිතියමක්, අරමුණක්, ඉලක්කයක් ඇතිවිය යුතුය. ලංකාවේ පැවතුන තත්වය අනුව එවැනි බාරකාරත්වයක් ලබාගත යුතුව තිබුණේ ජවිපෙයි. රට පුරා වූ දැවැත්ත සංවිධාන ජාලයක් තිබුණේ ඔවුන්ට පමණකි.  නමුත් ඔවුන් ඒ කාර්ය භාරයෙන් කර ඇරියේය. ඒ සඳහා ඔවුන්ට දහසකුත් එකක් හේතු කියන්නට ඇත. 

දැන් රටේ ජනතාවට අරගලය පිළිබඳවද ඇත්තේ අවිනිශ්චිත හැඟීමකි. රනිල් එළවීම පිළිබඳව අරගලයේ ඉදිරියෙන් සිටින තරුණ පිරිස් පලකරන අදහස් ඉතා බොළඳය. ඔවුන්ට තමන් හැප්පෙන්නේ කා සමගද කියාවත් අවබෝධයක් නැත. සරත් ෆොන්සේකා කිරීමට අර අඳින්නේ  මේ නොමේරු තරුණ ජවය තුලින් තම ජනපති සිහිනයට ලඟා වන්නය. එය කරන්නේද ජවිපෙ මෙන්ම "හරි ගියොත් මගේ - වැරදුනොත් තොපේ" style එකටමය. මෙය ඔහු පසුපස යන තාරුණ්‍යයට අතිශයින් භයානක අත්දැකීම් ඇති කර දෙනු ඇත. රනිල් වික්‍රමසිංහ යනු හැඟීම් දැනීම් විරහිත පුද්ගලයෙකි. කෙටියෙන්ම කිවහොත් දේශපාලන රෝබෝවකි. කොළඹ වටලා හෝ වහසි බස් දොඩා හෝ, අපහාස උපහාස කර හෝ, ඔහුට දන්වන්න නොහැකිය. තරුණ පිරිස පමණක් නොව සරත් ෆොන්සේකාද ඔහු ඉදිරියේ අත දරුවන්ය.

මේ අවස්ථාවේ මහා මැතිවරණයක් පැවැත්වුවත් ඉන් කිසිඳු වෙනසක් වනු ඇතැයි මම නොසිතමි. මිනිසුන්ගේ ආවේගය දැන් හීන වෙමින් පවතී. එබැවින් ආවේග චන්ද ලබා ගැනීමටද දැන් ජවිපෙට හෝ විකල්ප කණ්ඩායමකට නොහැකිය. ප්‍රතිඵලය පරණ හොරුන්ම නව මුහුණුවරකින් පත්වීමයි. 

එසේ නම් කල යුත්තේ කුමක්ද?

-------------------------------------

මේ මට සිතෙන ආකාරයයි. කුමන පක්ෂයක් හෝ කණ්ඩායමක් බලයට ආවත් ඊළඟ වසර දෙකහමාර යා යුත්තේ "එදා වෙලා ටුවර්ස්" mode එකෙනි. සිඟමන් හැරෙන්න අපට කිසිවක් නොලැබෙනු ඇත. ඒ සිඟමන් වලින්ද පාර්ලිමේන්තුවේ සිටින යාචකයන් තමන්ට විශාල පංගුවක් බෙදා ගනු ඇත. ඔවුන් ඒ තරමටම කාලකන්ණි අපතයන් පිරිසකි. මෙය වැළක්විය නොහැක. ඒ අතරම ඔවුන් එකිනෙකා මරා ගනු ඇත. ඊළඟ මාස කිහිපයේදී "වෙන්න ජනාධිපතිලා" ගණනාවක් පාර්ලිමේන්තුව තුල බිහිවනු ඇත. රාජපක්ෂලා රනිල් එළවීමට හැකි සෑම ප්‍රයත්නයක්ම දරනු ඇත. රනිල් ඔහුට සුපුරුදු විශේෂඥතාවය උපයෝගී කරගෙන පොහොට්ටු කඳවුර මෙන්ම සජබ කඳවුරද බේද බින්න කරනු ඇත. මේ විප්‍රකාර මධ්‍යයේ කිසිවෙකුටත් රට නැගීමට වෙලාවක් නොතිබෙනු ඇත. 

බුද්ධියක් ඇති සියළු දෙනාගේම වගකීම විය යුත්තේ ඊළඟ වසර දෙක හමාර තුල පවතින ක්‍රමයට එරෙහිව ප්‍රබල හා තීව්‍ර ජන මතයක් ගොඩ නැගීමයි. දැන් බලාපොරොත්තුවේ පහන් සිළුවක් හෝ දල්වා ගැනීමට ඇති එකම මාර්ගය එයයි. මේ මාර්ග සිතියම තුල ජවිපෙ සිටීම අතිශයින් වැදගත්ය. නමුත් ඔවුන් ජනතාවගේ එකම ගැලවුම්කරුවාගේ චරිතය රඟ දැක්වීමට යාම ඔවුන්ට මෙන්ම රටටද ඉතා අහිතකර ප්‍රතිඵල ගෙන දෙනු ඇත. 

කිසිම දේශපාලකයෙකුව කිසිම මහජන උත්සවයකට වැද්ද නොගැනීම, ඔවුන් බලහත්කාරයෙන් පැමිණෙන උත්සව වර්ජනය කිරීම, ඔවුන් මහජනයා  ගැවසෙන ස්ථානවලට (සුපර් මාර්කට්, හෝටල්, ආපනශාලා, පංසල්, පල්ලි, කෝවිල් ආදිය) පැමිණෙන විට ශාරීරික පීඩා නොකර වචනයෙන් සහ අභිනයෙන් විරෝධය පෑම, දේශපාලකයන්ට ආරාධනා කරන නෑ හිත මිතුරන්ගේ උත්සව වලට නොපැමිණෙන බව සියළු දෙනාටම දැන්වීම. එසේ දන්වා සිටියදී දේශපාලකයෙක් පැමිණියහොත් ඊට විරෝධය පා උත්සව ශාලාවෙන් පිටවී යාම, ගම් මට්ටමින් (කඩපිලේදී, පොලේදී, පන්සලේ පල්ලියේදී, වගා බිමේදී) මහජනතාව මේ පිළිබඳව දැනුවත් කරවීම, රජයේ අකටයුතු පිළිබඳව හැකිතාක් ජාත්‍යන්තරය දැනුවත් කිරීම, දුෂණ, භීෂණ, වංචා විරෝධය ඇතිවිය යුත්තේ තමා තුලින්ම බව ජනතාවට ඒත්තු ගැන්වීම, ඒ පිළිබඳව ජනතාව දැනුවත් කිරීමට සමාජ මාධ්‍ය උපරිමයෙන් යොදා ගැනීම, නගර මට්ටමින් සම්මන්ත්‍රණ පැවැත්වීම, පොලිසිය සහ හමුදාව සමග සුහදව කටයුතු කිරීම (ඔවුන් කිහිප දෙනෙකුගේ වැරදි මත පදනම්ව සමස්ථ ගොනුවටම එරෙහි නොවන්න) ඔබට ගත හැකි ක්‍රියා මාර්ග කිහිපයකි.

-------------------------------------

කුමක් කලත් නීතියේ රාමුවෙන් පිටතට පය නොතබන්න. පාලකයා බලා සිටින්නේ ඔබ ඒ වරද කරන තුරුය. ජාත්‍යන්තරය ඔබ සමග සිටින්නේ ඔබ අනීතික නොවන තාක්ය. නිතීඥ සංගම්, වෛද්‍ය  සංගම් ආදී වූ වෘත්තීය ව්‍යාපාර පිළිබඳව විශ්වාසය නොතබන්න. ඔවුන් බොහෝ විට පවතින දේශපාලන මඩ ගොහොරුවේම අනු-ඛණ්ඩයන්ය.  

ඉදිරිය දුෂ්කරය. නමුත් කෙසේ හෝ ජිවත්වන්න. යුද්ධය පැමිණෙන විට ඔබ ජීවත්වීම රටට ඉතා වැදගත්ය. බබා-මුහුණු වැල් ඝාතකයෙකුට ඔබගේ ජීවිතය උදුරා ගැනීමට ඉඩ නොතබන්න. 

සෝමාලි pirate buisiness මොඩලය

සෝමාලි මුහුදු මකොල්ලකරුවෝ ඉන්දියන් සයුරේ යාත්‍රා කරන නැව් කිහිපයක් අත්පත් කරගෙන විශාල මුදලක් කප්පම් ලෙස ලබා ගත්තෝය. නැව් රක්‍ෂණ සමාගම් අධික ලෙස රක්ෂණ වාරික වැඩි කලහ. ඒ සමගම පකිස්ථානය, ඉන්දියාව, ලංකාව සහ දකුණු අප්‍රිකාව යන රටවල පෞද්ගලික ආරක්ෂක සමාගම් බිහිවිය. රක්‍ෂණ සමාගම් තමා වැඩිපුර අයකරන මුදලෙන් සෑහෙන කොටසක් මේ ආරක්ෂක සමාගම්වලට දී ඔවුන්ගෙන් ship-escort සේවය ලබා ගනිති. නැව් සමාගම් තමා වැඩිපුර ගෙවන රක්ෂණ මුදල ආනයන/අපනයන කරුවන්ගෙන් අය කරගනිති. ආනයන/අපනයන කරුවෝ මේ වැඩිපුර ගෙවන නැව් ගාස්තුව පාරිභෝගිකයාගෙන් අයකර ගනිති. මේ අතර සෝමාලි මුහුදු කොල්ලකරුවන්ට උන්ඩියල් ක්‍රමයට මාස් පතා හොඳ මුදලක් ලැබේ. 

දැන් සෝමාලි මුහුදු මංකොල්ලකාරයන් ගැන වැඩිය අසන්න නැත. එහෙත් මේ අපූරු ව්‍යාපාරය ඉතා සරුවට සිදුවේ. 

මුහුදු මංකොල්ලකාරයන්ට සතුටුය, නිකන් තුවක්කුවක් එල්ලගෙන ඉදහිට බෝට්ටුවක ගොස් මාසේ අන්තිමට යහමින් මුදලක් අතට ලැබේ. 

නැව් සමාගම්වලටත් සතුටුය, ඔවුන්ට සෑහෙන විශාල  ප්‍රවාහන ගාස්තුවක් ලැබේ.

රක්ෂණ සමාගම්වලටත් සතුටුය, ඔවුන් අධික රක්ෂණ මුදලක් ලබාගනී. 

ආරක්ෂක සමාගම්වලටත් සතුටුය, ඔවුන් ආයුධ සමග බෝට්ටු කිහිපයක් escort එකට ලබා දී හොඳ මුදලක් ලබා ගනී. 

උන්ඩියල්කාරයන්ටත් සතුටුය, ඔවුන් ඔවුන්ගේ ව්‍යාපාරය සරුවට කරගෙන යයි. 

මේක නියම සතුටු සාදයක්. 

--------------------------------------------------

සෝමාලියාව ලෝකයේ ඇති දුප්පත්ම රටකි. දරිද්‍රතාවය දරාගත නොහැකි තැන සෝමාලි තරුණයෝ අවි අයුධ ගෙන රජයට එරෙහිව කැරළි ගැසීය. සිවිල් යුද්ධය නිසා සෝමාලි රජය සහ එහි නාවික හමුදාව අකර්මන්‍ය විය. එම අවස්ථාවෙන් ප්‍රයෝජනගත් අවට රටවල්වල ධීවරයෝ සෝමාලි මුහුදේ මත්ස්‍ය සම්පත නෙලාගන්න විය. ඉමහත් පීඩාවකට පත් ධීවරයෝ කැරළිකරුවන්ගේ පිහිට පැතීය. කුඩා පෞද්ගලික හමුදා ලෙස සංවිධානය වූ කැරළිකරුවෝ විදේශික ධීවර බෝට්ටුවලට පහර දුන්හ. මේ වෙනුවෙන් ඔවුන් ධීවරයන්ගෙන් ගාස්තුවක් අය කළේය. මෙය හොඳ ආදායම් මාර්ගයක් බවට අවබෝධකරගත් රැකියා විරහිත තරුණයෝ වැඩි වැඩියෙන් මේ රැකියාවට අවතීර්ණ විය. නමුත් මේ ව්‍යාපාරය තිරසාර නොවීය. විදේශ ධීවර බෝට්ටු පැමිණීම නැවතීමත් සමගම මේ ආරක්ෂක සේවයේ අවශ්‍යතාවය නිම විය. 

මේ අවස්ථාවේ මේ සෝමාලි ජාතිකයන් අවට මුහුදේ සංචාරය කරන අරාබි ධනවතුන්ගේ සුඛෝපභෝගී බෝට්ටු කිහිප වරක් තම අත්අඩංගුවට ගෙන කප්පම් ලබා ගත්හ. මෙය ධීවරයන්ගෙන් ලැබෙන ගාස්තුවට වඩා අධික විය. නමුත් මෙයද තිරසාර නොවීය. ධනවත් බෝට්ටු හිමියන් මේ ප්‍රදේශයට පැමිණීම සීමා කළහ.

මේ අතර මෙම සෝමාලි කොල්ලකරුවන්ට මොගඩිෂු නුවර සිට උණ්ඩියල් (හවාලා) ක්‍රමයට විදේශ රටකින් එවන ලද මුදල්, බර අවි, සහ අධිවේගී බෝට්ටු කිහිපයක් ලැබුණි. ඒ සමගම ඔවුන් මුහුදු මංකොල්ලකරුවන් බවට පත්විය. එතැන් සිට ඉහල ඇති කතාව ඇරඹෙයි.