Wednesday, 27 November 2013

Don't waste food for the sake of manners




Most of us Sri Lankans spend a fair amount of time as parents, elders or teachers teaching good manners to our young ones. Most of these so called good manners (or just manners as most of us say) are willingly adopted practices by us from our colonial masters.

One such good manner that we have been taught repeatedly when we were kids was to show our host (when we visit a relative or friend) that we are satisfied with the quantity of food that has been served. 

This is shown by leaving a small quantity of drinks in your glass / cup or leaving some food in your plate (mostly the former). Some people do this to show their societal highness as well. We used to refer this practice (with a touch of humor) as "leaving manners at the bottom of the glass". 

Apparently a nice behaviour and a way of showing your decency, this practice leads to unnecessary waste of food and also the promotion of food wasting psyche. Unless you cannot totally consume what you have been offered, why should you leave some food on your glass or plate?

Hosts should also get used to serve food in base containers so that visitors can take whatever quantity they want into their own containers, without spoiling a large amount of food..

When ever you take a sip of juice or bite of sandwich don't forget that....

..... as the United Nations Food and Agriculture Organization estimates that nearly 870 million people of the 7.1 billion people in the world, or one in eight, were suffering from chronic undernourishment in 2010-2012. 





Saturday, 23 November 2013

The Clock: A Legend from Africa






Few centuries ago, a so called "adventurer" went to explore the inner tribes of Africa. He was carrying a standing clock (now we call them grandfather clocks) with him, which he adored so much, as it was one of the most expensive types at that time. The clock, oak framed with polished brass lining, needed winding every 12 hours. 

On his way to the thick forest, he met a tribesman, Ondonge. Belonged to the Lemba tribe, Ondonge was a stocky, shrewd and cunning person with lots of venom in his inner soul. Ondonge used to roam in the far remote tribes and stole few belongings of those unsuspecting tribes each time. He also earned some living by helping the European expediters to rob the rich African heritage. Thus, he could speak many languages, both African and European.  

The adventurer, not knowing the evil nature of Ondonge, soon developed a close friendship with him.

On their way into the jungle, the adventurer showed him how to wind the clock twice a day and how to oil it, a more complex process, every 6 months. Ondonge learned this operations very quickly. 

As they were moving 100s of miles in the small jungle tracks, Ondonge volunteered to carry the sack of the adventurer and used to follow him few steps back. 

One day as they were crossing a bridge over a deep river, Ondonge, executed his long awaited sinister motive. He pushed the adventurer over the bridge and went away with the adventurer's clock and other stuff. 

Ondonge headed his way into a very remote tribe. The tribe did not even have a name so that we'll call them the x-tribe. 

The people of x-tribe lead a very poor but ultra happy life. They lived in caves or under large trees. They had no chief, no religion and there was nothing to worry. They slept when they are sleepy. They ate when they are hungry. They went on hunting or digging for yam when they do not have anything to eat. They danced and sang around the fire when they are overjoyed; may be when they hunt a kudu or dig out a large yam. They had sex when the hormones are accumulated....... The tribe had no sense of "time" at all. 


Once in a while, Ondonge brought them an old knife or a piece of cloth which were heavenly items for them. Thus, Ondonge was a man of respect among the x-tribe. And this time it was very special. 

Ondonge made a small platform in the middle of the village and placed the clock on the platform. Soon the news fled all over the village. A strange creature.... peculiar looking hands on the face..... The creature waves non stop with both hands in a very awkward manner. The whole tribe was there in few minutes. 

Ondonge addressed them with deep and grave voice. 

"While I was relaxing on the Rock of Gogola (a nearby hill), the Lord Mahra, the super power of jungle, appeared in front of me. He gave me this divine box, where his servant the Goblin of Juju is imprisoned. I will guide you how to treat Juju well and then the Lord Mahra will bring you prosperity. Otherwise, the x-tribe will be wiped out from the earth". 

X-tribe has never heard of such words or concepts. A barrage of questions started shooting out from the gathering. 

"who is Mahra and Juju",
"where were they for all this time"
"why should we treat them well"
"how can they bring us prosperity"
"how can they harm us if we do not treat them well"


Ondonge made a serious face. And with a horse voice he answered. 

"How dare you, black dwarfs, to ask such questions. Lord Mahra hates people like you who show such indecency. Do you want to be wiped off or be prosperous?".

For x-tribe, such harsh speaking was very complicated. They started muttering among themselves of what to be done.  

Ondonge sensed the confusion. He raised his voice again.

"You, my friends. Actually Lord Mahra is very kind. He is not bringing you any harm. He is here to give you happiness. The only thing for you to do is to make him happy".

X-tribe couldn't understand that they were already very happy. Thus, no one could ask "why should we get something that we already have, by giving it to someone ..... and someone of whom that we have never heard before". 

Reluctantly, but driven by the curiosity of getting happiness, x-tribe agreed to follow Ondonge's instructions.

When the hands of Goblin Juju shows 6 o' clock in the morning Ondonge strikes a kudu skin drum and every one gather around the platform where the clock is placed. Ondonge trained few selected people in the village to wind the clock. Those selected are the ones whom Lord Mahra has special interests, thus they are the blessed ones. They were also trained to oil the clock once in few months.

Ondonge used this gathering for clock winding, as a meeting where he can instruct the villagers. He instructed what the people should do as Juju the Goblin makes gestures by his hands.

In today's timing system 

at 7 am tribe eats breakfast
at 8 am they go to the jungle to bring timber to build houses
at 12 noon they take lunch
at 2 pm they start building houses and various other things taught by Ondonge
at 5 pm they go to nearby jungle to pick yam and other fruits
at 6 pm gather around clock for winding, during which he ask people about the days work
at 7 pm take the supper
at 9 pm a part of the tribe goes on hunting and others engage with sex
at 11 pm those who are in the village sleep 
at 5 am those who went for hunting returns and others awake 
at 6 am everyone again meets for winding the clock.



The synchronization worked well, although there were few hiccups at the beginning.

Soon every grown up male in the village owned a house. So they separated themselves into families; a new concept for the x-tribe. They had excess of meat and yam, so that they needed store-houses. They no longer have to run into the jungle for hunting when they get hungry. There were no time slot for dancing in Juju's timetable so that the time of joyful dancing and singing around the fire soon faded away from their memories. But x-tribe thought that Lord Mahra has given them happiness. 

As there was a compulsory time slot for sex, the population of the x-tribe started increasing rapidly.

Automatically, Ondonge became the chieftain of the tribe. He told the people that those few that he has selected for winding the clock are the blessed ones, thus others would give them some privileges such as obeying their orders, giving them the best share of meat, and girls that they like etc. The blessed ones, thus, naturally started thinking that they are above the rest; another new concept in the x-tribe. In return, they made sure that Ondonge gets the best out of everything that the x-tribe earns. 


Ondonge got a house built for him by others. He was given the best food. When ever he desires, he could get any girl, even a wife of any one, to his house for whatever the period he wants. He didn't follow the Juju's time table like others, cause he is the supreme blessed one by Lord Mahra. 

A large building was made to keep the clock on top so that the whole tribe could see it from where they are during the day. Ondonge said that it will remind them about the power of Lord Mahra, if they forget such.

Then Ondonge named the tribe after his name; the Ondonge Tribe. he said that the tribesmen should be proud of the name "Ondonge tribe" and they should stand for that wherever it is necessary.

The people in the nearby tribes developed interest in the Ondonge tribe as they posses many assets what the others do not have. One day, few people from a neighbouring tribe sneaked into Ondonge village at night and stole some meat and yam from a store house. They may have thought that it is easier to find their food in this way rather than getting such from the forest. 

For Ondonge tribe stealing was still a strange concept. Baffled with what they have seen in the morning, they went to tell this to Ondonge. 

With quite a serious face Ondonge roared "This is a huge insult to Lord Mahra. These baboons have stolen the happiness given to the Ondonge tribe by Lord Mahra. Next time when they come, will catch them and put them into a painful death".

The tribesmen were bewildered. One elderly man raised his voice "Kill our neighbouring brothers....!!! Just for taking some meat and yam?".

"How dare you to tell such, black dwarf" Ondonge barked at the man. "This is not just taking meat and yam. This is an insult to Lord Mahra and also to me, your chieftain Ondonge. This is an insult to the Ondonge tribe. We should take revenge".  Thus the concept of revenge entered the Ondonge tribe. 

From that day on wards a group of tribesman were assigned for home guard duties from 9 pm to 5 am. they were carrying the spears and bow/arrow that they used to kill kudus. 

After few days the home guards caught three young men from the neighbouring tribe who sneaked in to steal food. Ondonge asked to cut their hands and stone them to death. Many tribesmen were reluctant to do that but few of the young blessed ones accumulated enough courage to carry out the order. 

The first incident shook the whole village. They talked about that for days. But when there were few such incidents, the killing of a neighbour became somewhat ordinary.


One day, two friends of Ondonge tribe started a brawl over a girl and one youth attacked the other with his spear and killed him. Heard about this, Ondonge ordered the blessed ones to kill the other friend as a punishment. Thus, the concept of punishment was unveiled for the tribe. As the population is quite large now, the people did not feel the loss of two youths as they did earlier in such circumstances. 

Ondonge sensed that soon there will be eminent attacks from the neighbouring tribe, as the Ondonge tribe now possesses quite a big wealth. He knew the art of making weapons with his previous experience with European expediters. Thus, he ordered the men to make many types of weapons and also trained them in using such...... Killing the enemy. 


One day when the village came for the morning session of clock winding he told them that Lord Mahra has asked him to order the tribe to attack the near by tribal village. "In the name of Lord Mahra, kill all the men, bring all their wealth and women".


Ondonge tribe is now used to kill people. They obeyed the order without any opposition. The neighbouring village was massacred within few hours. They brought whatever the tribe belonged and most importantly their women. 

By the order of Ondonge all women dragged in from the neighbouring village were distributed among the families and the men were asked to produce babies out of the given women at their earliest. 

Ondonge tribe started expanding much faster than it did before.

The time passed by. Now there are frequent attacks and counter attacks between Ondonge tribe and others. There were killing of more human beings than kudus. Ondonge village has now been expanded extensively, both in land area and population.


A quite old man now, Ondonge sensed that it is not that long when the clock will end up its life and stop.  He will be answer-less when people ask whether Juju the Goblin is dead or has gone away. He also knew that sooner or latter the European expediters will reach there. They will explain the people about the clock if they see it.

One day, as the people gathered for clock winding, he told them that Lord Mahra has told him to bury the clock in a well dug grave and build up a closed structure on the grave. He ordered the people to never enter the structure or excavate the grave as Juju may come out and destroy the whole village.

The order of Lord Mahra was carried out within a short period.




Now there is no clock, but the entire village gather around the structure at the same time as they did for several decades. They don't need to look at the position of the clock hands or hear the sound of kudu skin drum to do the sequence of work that they have been doing for all those years. The biological clock within them synchronizes everything. Instead of winding the clock Ondonge asked them to kneel down in front of the structure and shout "Lord Mahra" in one voice, as they gather twice a day.

Ondonge died. Then one by one the blessed ones also died. However, the synchronization continued. Ondonge tribe needed very little thinking capacity as they were afraid to think beyond the process line. Thinking is the most dangerous and sinful act for the Ondonge tribe. 

Ondonge became a legend. Grandmothers used to tell their grandchildren how Chieftain Ondonge brought prosperity to the tribe. How brave he was in sending the tribesmen to kill the evils in the neighbouring villages who were the enemies of Lord Mahra. No body could remember the shape of the clock but they said that Ondonge, the great chieftain, had a divine box given to him by Lord Mahra.

....... And the legend never dies....................








Sunday, 17 November 2013

චීනගේ ණය: උගන්ඩාවේ කථාවක්






මේක උගන්ඩාවේ කතාවක් උනාට, පොත පතේ, ඉන්ටර්නෙට් එකේ තිබිල කියවපු දෙයක් වත්, තුන්වෙනි හතරවෙනි පාර්ශවවලින් දැනගත්ත එකක්වත් නෙවෙයි. කෙලින්ම අදාළ උගන්ඩා පාර්ශවයෙන් ටිකක් වැඩිපුර කාල බීල සතුටින් ඉන්න වෙලාවක අහගත්ත කතාවක්. 

උගන්ඩාවට ව්‍යාපෘති යෝජනා (project proposal) කිහිපයක් සකස් කරන්න මට මේ අවුරුද්දේ මුල හරියේ ඒ රටේ කරක් ගහන්න සිද්ධ වුණා. පොඩි දුරක් එහෙම නෙවෙයි, සතියක් විතර තිස්සේ කිලෝ මීටර් දාහක් විතර ඇවිද්දා (ඇවිද්ද කිව්වට ඉතින් වාහනෙකින් හොඳේ). 

රාජ්‍ය ව්‍යාපෘතියක් කිව්වම ඉතින් කට්ටිය වටවෙන්නේ කාක්කෝ වගේ, දන්නවනේ. ඕක ඉතින් කොහෙත් එහෙමයි. පළාත් සභා මන්ත්‍රීලගේ ඉඳල ඇමතිවරුන් දක්වා, එතකොට කොන්ත්‍රාත්කාරයෝ, පරිසරවේදියෝ, සමාජ සේවකයෝ, මිනිස් අයිතිවාසිකම් ගැන කතාකරන රණශුරයෝ ..... ඔය මොන නම් වලින් ආවත් එන්නේ එකම වැඩේට....

ගොඩක් අය මුලින්ම හිතන්නේ මම ණය දෙන්න ආපු කෙනෙක් කියල. මොකද පෙනුම ඉන්දියන්, නමට යටින් තියෙන්නේ රට මැලේසියාව කියල, ආවේ ගියේ රජයේ වාහනයකින්, අර විශාල ජීප් තියෙන්නේ, දිසාපතිලා එහෙම යන එන. අන්න කකින්. හැබැයි ටිකක් වෙලා කතා කරනකොට තේරෙනවා මේ කිසිම වැඩකට නැති, ව්‍යපෘති යෝජනා තනන්නෙක් කියල. ඒක තේරෙන්න කලින් අහගන්න දෙයක් අහගන්න ඕනේ. ඔන්න ඔහොමයි සෙල්ලම. 

ඉස්සර අපට පිටරට ණයක් කිව්ව ගමන් ඔලුවට එන්නේ එක්කෝ ලෝක බැංකුව එහෙම නැත්නම් ජාත්‍යන්තර මුල්‍ය අරමුදල (සිංහලෙන් කියනවනම් IMF එක). කවදත්, විපක්ෂයේ ඉන්න අයට (අර කොමාව හරි වැදගත් හොඳේ) ඔය දෙක තරම් රටට ද්‍රෝහී, සමාජ විරෝධී ආයතන ලෝකේ වෙන නැහැ. සමහරු ප්ලග් ගලවන්නත් කතා කලේ විපක්ෂෙ ඉන්නකොට නේ. 

කථාව ඔන්න වෙන පැත්තකට ගියා. මම අර උගන්ඩාවේ ඇමති තුමාලගෙන් ඔය ආයතන දෙකෙන් දෙන ලෝන් ගැන ඇහුවම ඒගොල්ලන්ගේ මුණු ටිකක් හපුටු වුනා. ව්‍යපෘති යෝජනා, ප්‍රගති වාර්තා, ගිණුම් වාර්තා, වැඩ බැරි වුනාට හේතු සාධක, අරව මේව කෝටියක් ලියකියවිලි හදන්න ඕනෙලු. මාස තුනෙන් තුනට කට්ටිය ඇවිල්ල බලනවලු ප්‍රගතිය කොහොමද කියල. ඒ මදිවට රටේ මානුෂික අයිතිවාසිකම්, රට පාලනය කරන හැටි, ඒවා මේවා හැම එකටම ඇගිල්ල ගහන්න එනවලු. මේ නිසා දැන් පස්සෙන් ඇවිත් දුන්නත් IMF, WB ලෝන් ගන්න එක ගැන දෙතුන් පාරක් හිතනවලු. 

පල්ලෙහා මට්ටමේ නිලධාරීන් නම් කිව්වේ ටිකක් වෙනස් කථාවක්. අර ආයතන දෙකේම නොලියවුණු ප්‍රතිපත්තියලු රටේ කට්ටියගේ ගතමනාවට  වැඩිම වුනොත් ව්‍යපෘති මුදලෙන් 10% ට වඩා නොයන විදියට වැඩේ කෙරෙන්න ඇහැ ගහගෙන ඉන්න එක. ඉස්සර මහා ජලාශ ව්‍යපෘති එහෙම කෙරෙද්දී රටේ කට්ටිය මේ ගණනෙන් සැහීමකට පත් වුනාලු. මොකද,  අපේ, ඔයගොල්ලන්ගේ මාසේ අදායම බැලුවොත් ඔය 10% කියන්නෙත් ඒවගේ ලක්ෂ ගුණයකට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක්. 




ඔන්න දැන් තමයි පින්තුරේට චීනගේ මුණ වැටෙන්නේ. චීන බැංකුවකින් (ආණ්ඩුවෙන් කියල ණය දෙන්නේ බැංකුවකින්) ආධාර ඉල්ලුවහම ඔය කිසිම කරදරයක් නැහැල්ලු (ආධාර කිව්වට පොලියට ණය හොඳේ). 

පොඩි ව්‍යපෘති යෝජනාවක් හදල ආධාර ඉල්ලුම්පත එක්ක දැම්මහම මාස තුනකින් විතර කට්ටියක් එනවලු වැඩේ ගැන හොයල බලන්න. ඔන්න ඔතනදි තමයි රසවත්ම හරිය එන්නේ. 

ඔය එන කට්ටිය (චීන්නු හොඳේ) අරහේ මෙහෙ ඇවිදලා හොඳට සැප ගන්න අතරේ කියනවලු, මේ වැඩේට යන්නේ ඩොලර් මිලියන 100 යි කියල (අපි එහෙම ගානක් හිතමුකෝ). චීනා කියන්නේ අර වැඩේට යන හරිම ගානලු (ඕනනම් 10% විතර අඩු වැඩි වෙන්න). එතකොට උගන්ඩාවේ මේ වැඩේට පත් කරපු ලොක්ක කියනවලු "බොස් ඕකට ඩොලර් මිලියන 200 ක් පාස් කරන්න, අපිත් ඉතින් කන බොන මිනිස්සුනේකියල. 

එතකොට චීන කියනවලු "ඔව් ලොකු බොස්, ඔයගොල්ලෝ විතරක් යෑ අපිත් කන බොන මිනිස්සුනේ. අපි එහෙනම් ඕකට ඩොලර් මිලියන 400 ක්  දාමු කියල". 

මිලියන 100 ක් වැඩේට, 100 ක් ලොකු බොස්ලට (ඕක ඉතින් ටිකක් බෙදිලා යනවා හොඳේ), 200 ක් චීන සෙට් එකට. 

රටේ මිනිස්සුන්ට හරි සන්තෝසයි... හයිවේ හදල රූං ගාලා වාහනෙන් යනවා....ආයිෂ් අම්ම ගුණ්ඩු.

ලොකු බොස්ටයි වටේම ඉන්න කට්ටියටයි හරිම සන්තෝසයි..... නිකං යෑ ඩොලර් මිලියන සීයක් කිව්වම....

චීන සෙට් එකට පුදුම ආතල් එකක්... උගන්ඩාවට ආව, සැප ගත්ත, ඩොලර් මිලියන දෙසීයක් සාක්කුවේ.

චීන බැංකුවට සතුටු සාගරයයි... ඩොලර් හාරසීයක පොලියත් එක්ක වාරිකය ..... 6.8% පොලියට නොවැ. අර IMF එකේ වගේ 0.5% හිඟන පොලියට යෑ.

උගන්ඩාවේ කට්ටිය මට ඔය කථාව කිව්වේ බොහොම උජාරුවෙන්. එයාලට හරිම ආඩම්බරයි එයාලගේ නුවණක්කාර කම ගැන. 

ඒගොල්ලෝ චීන්නුන්ව රවට්ටන්නේ ඔන්න ඔහොමලු.........!!!!!!!

***********************************



පසු කාලීනව මම උගන්ඩාවට අමතරව සැම්බියාව, නැමීබියාව, බොට්ස්වානා ආදී අප්‍රිකානු රටවල් කිහිපයකටම මගේ සේවය ලබා දුනිමි. මෙහිදී මා දුටු චීන ණය ගනුදෙනුවල විශේෂත්වය නම් සෑම රටකම, සෑම ව්‍යාපෘතියකම එකම ක්‍රියා රටාවක් පැවතීමය. මෙය එසේම දකුණු ඇමරිකාවේද සිදුවන බව කොලොම්බියාවෙදී මම දුටුවෙමි.

එම ක්‍රියාන්විතය සැකැවින් මෙසේය.

සංවර්ධන ව්‍යාපෘති සඳහා ණය ලබාදීමට සමීක්ෂණයක් කරන මුවාවෙන් ඔවුන් තෝරා ගන්නා රටවල, චීනයට අනාගතයේ අවශ්‍යවන සම්පත් හෝ භූගෝලීය පිහිටීම් පිළිබඳව තීව්‍ර ගවේෂණයක් කරයි. මේ සඳහා අදාළ රටවල පර්යේෂණ තලයන්හි සිටින උගතුන්වද සහභාගී කරවා ගනියි. මෙම උගත්තු වැඩි පිරිසක් නොදැනුවත්වම මෙම ක්‍රියාවලියට විශාල දායකත්වයක් ලබා දෙති. 

ඉන් පසු ඔවුන් දූෂිත දේශපාලකයන් හරහා තෝරා ගන්නා ව්‍යාපෘති වලට එම ව්‍යාපෘතියට වැය වන ප්‍රමාණය මෙන් කිහිප ගුණයක මුදලක් ණය වශයෙන් ලබා දෙයි. මෙහිදී අතරමැදියන් ගණනාවක් අතර කොමිස් මුදල් බෙදී යයි. චීනය මෙහිදී තදින්ම අනුගමනය කරන පිළිවෙත නම් ගනුදෙනුවේ කොටස් කරුවන් අතරට අදාළ රටේ සියළුම පක්ෂවල ක්‍රියාකාරීන් ඇතුළත් කරගැනීමයි.

ව්‍යාපෘතිය සඳහා ලබා දුන් ණය මුදලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් යථා හෝ අයථා ආකාරයෙන් නැවතත් චීනයටම ඇදී එන ලෙස වැඩ කටයුතු සැලසීම මෙහි තවත් සුක්‍ෂම ක්‍රමවේදයකි.

පොළියට ණය දෙනවා පමණක් නොව පොළිය සමග ණය වාරික ගෙවීමට පොළියට ණය දීමද චීනයේ සිරිතයි.

ඕනෑම ව්‍යාපෘතියක එක් අවස්ථාවකදී අදාළ රටට ණය වාරික ගෙවා ගත නොහැකි තත්වයක් පැන නගින බව ඔවුන්ගේ විශ්ලේෂකයන් පැහැදිලිවම හඳුනා ගනියි. එම අවස්ථාව පැමිණෙන වකවානුව පිළිබඳව ආසන්න මාසයටම නිවැරදිව අනාවැකි ඵල කල හැකි බව වරක් මගේ සැම්බියානු මිතුරකු පැවසීය. ඔහු චීන-සැම්බියා ව්‍යාපෘතියක ඉහල නිලයක් දරයි.

අදාළ තත්වය පැමිණි වහාම රටේ දුෂණයට සම්බන්ධ සියළුම පාර්ශව වල එකගත්වයෙන් ව්‍යාපෘතිය චීනයට පවරා ගැනෙයි. මෙහිදී ජනතාවගේ අවධානය වෙනතකට යොමු කිරීමට සෑම පක්ෂයකම නායකයන් එකතු වී තිර නාටකයක් රචනය කර රඟ දක්වයි. එය උගන්ඩාවේ මෙන්ම සැම්බියාවේද සිදු වනු මම දැක ඇත්තෙමි.

මට සුනිල් පෙරේරාගේ සිංදුවක කොටසක් මතකයට නැගෙයි......

"ඒ රටවල එහෙම වුනත් ලංකාවේ එහෙම වෙන්නේ නෑ..... අපේ ලොක්කෝ පගා ගහන් නෑ........"





Wednesday, 6 November 2013

මරා හැංගීම: මොන්ගෝලියාවේ කථාවක්




මිනී මැරීම භයානක අපරාධයක්. මිනී මැරීම හෙළිවුන දාට දඩුවම බොහොම දරුණුයි. මේ නිසා මිනී මරණ අය හැමතිස්සෙම බලන්නේ ඒක රහසක් විදියට තියාගන්න. 

මිනී මරනවට වඩා අමාරු දේ තමයි මරපු මිනිහගේ දේහය, ඒ කියන්නේ මිනිය හංගන එක. මොන්ගෝලියාවේ මිනිස්සු මේ කාරියේදී එක එක කාලෙට එක එක දේවල් කළා. 

ඉස්සරම මිනිය කොහේ හරි  වැලලුව. හැබයි ඉතින් කවද හරි එහෙම වළලපු මිනියක් ගොඩ ගන්න තියන ඉඩකඩ වැඩියි. අවුරුදු ගණනකට පස්සෙත් වළලපු මිනී ගොඩ අරගෙන නඩු අහපු අවස්ථාවල් තිබුන. 

වැසිකිලි වලවල් වල, මඩ ගොහොරු වල මිනිය දමපු කාලවලුත් තිබුණා. එහෙම දමපු මිනී අහුවෙච්ච වෙලාවලුත් තිබුණා. 

60-70 දශකවල මරපු මිනිස්සුන්ගේ දේහය පාන් හෝ ගඩොල් පෝරණු වල දාල පිච්චුව කියල කථා තියෙනවා. හැබැයි ඉතින් ඇට කැල්ලක් දෙකක් ඉතුරුවෙලා නීතියේ රැහැනට අහුවෙන්න තියෙන ඉඩකඩ බොහොමයි. ඔයකාලේම තමයි මිනිය ඇසිඩ් භාජන වල දාල දිය කළා කියලත් කථා පැතිරුනේ.

80 ගණන්වල මොන්ගෝලියාවේ අය කිව්වේ සමහර මිනිස්සුන්ව මරල කනත්තේ ගෑස් පෝරණුවේ දාල පිච්චුව කියල. කොහොමත් ඒක තියෙන්නේ මිනී පුච්චන්න හින්ද කවුරුවත් සැක කරන්නෙත් නැහැ. හැබැයි මෙතැනදී පොඩි පරහකට හිටින්නේ කරපු වැඩේ සොහොන් පල්ලා දැනුවත්ව කරන්න ඕනේ එකයි.  නිසා සමහර වෙලාවට සොහොන් පල්ලටත් ගෑස් පොරනුවේම අවසන් ගමන් යන්න වෙලා තියෙනවා. 

80 අග භාගේදී නම් මරා හංගන්න වුවමන වෙලා නැහැ. ඒ කාලේ වෙලා තියෙන්නේ මරා ප්‍රදර්ශණය කිරීමලු.

ගොඩක් දිගට කියන්න ගියොත් කථාව එපා වෙනවා. ඒක නිසා මම අද කාලේ මොන්ගෝලියාවේ මරා හංගන විදිය  කියන්නම්.

මරන්න ඕනේ කෙනාව ක්ලොරෆොර්ම් අල්ලලා සිහිය නැති කරලා වාහනේකට දාගන්නවා. ක කෙලිම්ම එන්නේ මුහුද අයිනේ තියන මිනිමරුවන්ගේ තිප්පලකට. එතැනදී සිහිසුන් මනුස්සයව බෝට්ටුවකට දාගන්නවා. දාගෙන කිලෝමීටර දහයක් විතර ඈතට මුහුද මැද්දට ගෙනියනවා. හරි තැනට ආවම (හරි තැන මිනිමරුවෝ දන්නවා) අර මනුස්සයාගේ බඩ හරහට කපල මුහුදට දානවා. තවමත් මැරිලා නැති නිසා මුහුදට දමපු සිරුරෙන් හතර අතට ලේ ගලනවා. මේ ලේ සුවඳට හැතැප්ම ගණනක් ඈත හිටියත් විනාඩියෙන් මෝරු රංචුවට එතනට එනවා, උන්ට හොඳ කෑමක් ලැබෙන නිසා. 

මැරිච්ච මනුස්සය ගැන ආයෙමත් කවදාවත් හොයාගන්න ලැබෙන්නේ නැහැ. 

ඔය නීති විශාරදයෝ කියන්නේ මළමිනී කතා කරයි කියල. ඒක  හරිම විහිළුවක්. කථා කරන්න මළමිනියක් තියෙන්න එපායැ .

ඕක තමයි කථාව.

***********************************

හැබැයි මේ කතාවේ අර අන්තිමටම කියපු කාරණේ පොඩි හුටස්පරයක් තියෙනවා කියල ඕගොල්ලන්ට තේරුණේ  නැද්ද?

මොන්ගොලියාවට කොහෙද මුහුදක්? ලඟම තියෙන මුහුදට කිලෝ මීටර දෙතුන් දාහක් යන්න ඕනේ. එකත් අනුන්ගේ රටවල් හරහා. 

හැබැයි ලංකාවේ ඉන්න ඔයගොල්ලන්ට නම් ඕක අරුමයක් නෙවෙයි.... 

මොකද අර බම්බබලපිටියේ බැබළෙන මැජෙස්ටික් සිටියේ ආහාර අංගනයේ (ෆූඩ් court එකේ) තියෙන්නේ මොන්ගෝලියන් Seafood රෙස්ටුරන්ට් එකක්. ඔය ගොල්ලෝ රහ කර කර කන්නේ මොන්ගොලියාවෙන් අල්ලන මුහුදු මාළු...........!!!







Saturday, 2 November 2013

A Real Challenge for Lightning Protection Designers




LPS DESIGN: HOTEL KANDALAMA HERITAGE




Situated 160 km from the Capital of Sri Lanka, Kandalama Heritage is one of the most picturesque five star hotels in the world. When we were contracted for designing the Lightning Protection system to the hotel, we were delighted as it will give us the chance to adventure one of the world’s top most holiday resorts. 

However, as we get into the work in evening of our first day there, we understood that our task is not that easy. The hotel is 1 km in width, with two wings expanding symmetrically from the Center lobby. The back side of the building is a solid rock for the entire one kilometer stretch. Some parts of the rock were included into the building even at the lobby area. 





The front is open to the sedate Kandalama Lake, where even wild elephants take a swim once in a while. Rest is thick green forest giving home to many wild animals from stags and deer to leopards and bears. The hotel is almost completely camouflaged with various green plants on the walls and at roof top gardens. 






There were several layers of the building. At each layer a large roof top garden has been designed and I rank that segment as the best part of each floor level. At the apex of the hotel, an ESE air termination was situated (at the middle of the top-most roof terrace) giving false security to the visitors and staff to use the terrace even during overcast conditions. Largely exposed outdoor swimming pools were situated at three levels. At several levels, parabolic antennas, coolers and electrical motor housings were installed at the roof top.






Our task of designing the LP system was really tough due to several reasons. Designed by the best architect that Sri Lanka has produced so far, Geoffrey Bawa, the management was strongly reluctant to see any detectable modification to the building due to the LP system.  Effective grounding on the backside was extremely difficult (almost impossible) due to the presence of the rock. Layered segments made it extremely difficult to stretch down conductors with small number of bends.  And above all the management was very concerned about the cost (fair enough as they have already spent on consulting us). 

The cost, impact on esthetic appearance, absence of pollutants or sea breeze made us select aluminium as the alloy for down conductors. Metallic parts at the roof top levels were used as much as possible for air-terminations (provided that the dimensions of such satisfy the conditions set forth by IEC 62305-3: 2006). Such parts were metal, railings, metal roofs etc. Wherever such natural components were available, we designed air terminations based on Mesh method so that the conductors were hardly seen at lower levels. Almost the entire air-termination network, whether it is aluminium conductor system or natural component, was integrated into a single mesh. 




Although we preferred interconnecting the air-termination system with steel reinforcement of the building at roof level, the management objected for such design. However they allowed such integration close to ground level. Each down conductor was ended up with an earthing system of copper tapes/rods. The grounding system was divided into three segments and in each segment the earthing pits were interconnected by copper (forming semi ring earths). There was no feasible method to integrate the three segments together due to strategic reasons. 

All metallic parts that could be touched by a visitor or staff during a thunderstorm were adequately separated from the LPS. Other such metal parts were integrated into the LPS. We have also recommended a set of coordinated SPDs to the building. 

The only expectation of the management that we could not satisfy was the “implementation of an LPS to protect visitors and staff who use open pools and roof top terraces during thunderstorms”.  So far, there are no such scientifically proven systems or techniques invented in the world. As a highly responsible and respected company, we could not (and will not) deceive our client.